Από τη φούσκα στο… φιάσκο

Η ιστορία των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων ξεκίνησε πριν από 36 χρόνια. Για πρώτη φορά εμφανίστηκαν στο ελληνικό φορολογικό σύστημα το 1982 και κατάφεραν να βάλουν ένα τέλος στο αλισβερίσι και τους αυθαίρετους υπολογισμούς της φορολογητέας αξίας των ακινήτων που ευνοούσαν συναλλαγές κάτω από τραπέζι μεταξύ φορολογούμενων και εφοριακών.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι αντικειμενικές τιμές έγιναν βαρόμετρο για τις εμπορικές τιμές. Όμως, στη χρυσή εποχή της κτηματαγοράς, την περίοδο 1993-2007, τα πράγματα ξέφυγαν. Οι τιμές πώλησης των ακινήτων εκτοξεύτηκαν στα ύψη. Οι αντικειμενικές δεν ακολούθησαν την ίδια πορεία. Η περίφημη φούσκα είχε ήδη δημιουργηθεί. Όσοι είχαν αγοράσει την περίοδο εκείνη κάποιο σπίτι σίγουρα θα θυμούνται το χάσμα μεταξύ της τιμής αγοράς και της αντικειμενικής αξίας.

Τότε με τις αντικειμενικές αξίες βολεύονταν όλοι. Οι αγοραστές πλήρωναν στην εφορία μικρότερα ποσά φόρου κατά την απόκτηση του ακινήτου τους και οι κατασκευαστές έκαναν χρυσές δουλειές εισπράττοντας «μαύρο» χρήμα αφού στα συμβόλαια αναγράφονταν η αντικειμενική αξία του ακινήτου και όχι το πραγματικό τίμημα το οποίο ήταν μεγαλύτερο.

Μετά ήρθε η κρίση και τα Μνημόνια. Η εικόνα αντιστράφηκε. Οι τιμές πώλησης των ακινήτων κατέρρευσαν και βρέθηκαν κάτω από τις αντικειμενικές αξίες. Οι τιμές πώλησης των διαμερισμάτων βυθίστηκαν πάνω από 42%. Η φούσκα στην κτηματαγορά έσκασε με πάταγο.
Από την αρχή των Μνημονίων ξεκίνησε και η μεγάλη φορο-επιδρομή στα ακίνητα με αποκορύφωμα τον ΕΝΦΙΑ. Τώρα οι αντικειμενικές αξίες εξυπηρετούν τα εισπρακτικά σχέδια του υπουργείου Οικονομικών. Οι φορολογούμενοι πληρώνουν φόρους που επιβάλλονται πάνω σε πλασματικές τιμές οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με τις πραγματικές.

Για το λόγο αυτό, κανείς δεν πείραξε τις αντικειμενικές από το 2007 που έγινε η τελευταία αναπροσαρμογή τους. Μια οριζόντια προσαρμογή έγινε μόνο τον Ιανουάριο του 2016 η οποία φυσικά δεν έλυσε τα προβλήματα.

Σήμερα, περίπου μια στις τέσσερις πωλήσεις κατοικιών πραγματοποιούνται σε εξευτελιστικές τιμές. Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε οικονομικό αδιέξοδο πωλούν όσο όσο τα ακίνητά τους για να ξεχρεώσουν.

Κάπως έτσι, από την απόλυτη φούσκα φθάσαμε στο απόλυτο φιάσκο. Από τις υπερβολικές τιμές και το ανεξέλεγκτο μαύρο χρήμα, σε μία «σκοτωμένη» αγορά. Και στο υπουργείο Οικονομικών επιχειρούν για άλλη μια φορά να ξεμπερδέψουν το κουβάρι…