Ποια φάρμακα επηρεάζουν τη δομή του εμβρυϊκού εγκεφάλου

Μια συχνά συνταγογραφούμενη κατηγορία φαρμάκων όταν λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της κύησης φαίνεται να αλλάζει την δομή του αναπτυσσόμενου εμβρυϊκού εγκεφάλου, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο JAMA Pediatrics.

Ερευνητές του Κολεγίου Φυσιολογίας και Χειρουργικής Vagelos του Πανεπιστημίου Κολούμπια, παρατήρησαν ότι τα παιδιά που είχαν ενδομήτρια εκτεθεί σε εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) είχαν μεγαλύτερο όγκο φαιάς ουσίας και δομική συνδεσιμότητα λευκής ουσίας στην αμυγδαλή και το νησαίο φλοιό, συγκριτικά με βρέφη που δεν είχαν εκτεθεί στην εν λόγω κατηγορία φαρμάκων. Πρόκειται για εγκεφαλικές περιοχές που σχετίζονται με την επεξεργασία των συναισθημάτων.

Οι επιστήμονες θεωρούν τον συσχετισμό ανησυχητικό διότι πολλές γυναίκες βιώνουν κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της κύησης. Οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) βοηθούν στη ρύθμιση της σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που λειτουργεί σαν σταθεροποιητής της διάθεσης. Αλλά φαίνεται τώρα πως κατά τη διάρκεια της κύησης έχουν όχι μόνο μεσοπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα ανεπιθύμητα αποτελέσματα.

«Οι μελέτες που έγιναν σε ποντίκια, ήδη από το 2004 έδειξαν ότι η αναστολή της πρόσληψης σεροτονίνης, δηλαδή ότι κάνουν οι SSRIs, έχει εμφανείς επιπτώσεις στον εμβρυϊκό εγκέφαλο», εξηγεί η ψυχολόγος και κύρια συγγραφέας της μελέτης Τζάι Γκινγκριτς.

Και προσθέτει ότι, οι συμπεριφορικές αλλαγές δεν ήταν άμεσα εμφανείς στα τρωκτικά. Οι SSRIs έθεταν την βάση για αυξημένο άγχος και καταθλιπτική συμπεριφορά κατά την εφηβεία.

Το 2016, μελέτη στην οποία είχε συμμετάσχει η Δρ Γκινγκριτς εστίασε στα ιατρικά αρχεία πάνω από 15.000 στη Φινλανδία και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι έφηβοι είχαν τρεις έως τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν κατάθλιψη στην αρχή της εφηβείας αν είχαν εκτεθεί ενδομητρίως σε SSRIs.

Στην παρούσα μελέτη, οι επιστήμονες θέλησαν να δουν τι συμβαίνει στους εγκεφάλους βρεφών των οποίων οι μητέρες είχαν πάρει SSRIs. Εστίασαν σε 98 νεογνά. Οι μητέρες των 16 εξ αυτών είχαν πάρει SSRIs για κατάθλιψη κατά την κύηση, οι 21 είχαν κατάθλιψη χωρίς να παίρνουν θεραπεία και οι άλλες 61 δεν είχαν ιστορικό κατάθλιψης και δεν είχαν πάρει SSRIs.

Όλα τα βρέφη ήταν σωματικά υγιή. Οι διαφορές ήταν παρατηρήσιμες μόνον όταν υποβλήθηκαν σε μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου.

Συγκριτικά με τα βρέφη των οποίων οι μητέρες είτε δεν είχαν κάνει θεραπεία για την κατάθλιψη, είτε ήταν υγιείς, τα βρέφη που είχαν εκτεθεί σε SSRIs είχαν σημαντική αύξηση στον όγκο της φαιάς ουσίας και τη συνδεσιμότητα της λευκής ουσίας στην δεξιά αμυγδαλή και το δεξί νησαίο φλοιό.

Αυτό σημαίνει ότι η έκθεση στους SSRIs είχε επίπτωση στην ευαισθησία του εγκεφάλου στη σεροτονίνη.

Οι ερευνητές δεν είναι προς το παρόν βέβαιοι τί σημαίνει αυτές οι παρατηρήσεις. Αν και ο μεγαλύτερος όγκος φαιάς ουσίας στην αμυγδαλή και το νησαίο φλοιό έχει σχετιστεί με άγχος και ο μικρότερος όγκος με κατάθλιψη αλλά και άγχος επίσης.

Επίσης είναι πιθανόν τόσο ο αυξημένος όσο και ο μειωμένος όγκος της φαιάς ουσίας να έχουν επίπτωση στην ψυχική υγεία γι’ αυτό και οι επιστήμονες σκοπεύουν να συνεχίσουν τη μελέτη.

Και στο μεσοδιάστημα συμβουλεύουν τις εγκύους να μη σταματούν τη λήψη των SSRIs χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του θεράποντος ιατρού τους διότι ο κίνδυνος κατά το πρώτο και δεύτερο τρίμηνο είναι μικρός και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η φαρμακευτική αγωγή είναι ασφαλής.