Το Νέο Ανατολικό Ζήτημα και η Ελλάδα μετά την επίθεση

Κυρίαρχες ήταν οι αναφορές του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, στο χθεσινό διάγγελμά του με το οποίο ανακοίνωσε την κοινή επίθεση ΗΠΑ, Γαλλίας και Βρετανίας στη Συρία.

Ο λόγος είναι διττός: αφενός, οι περίπου ένα εκατομμύριο νεκροί του Πρώτου Παγκοσμίου από τα πρωτοεμφανιζόμενα τότε χημικά όπλα, τα οποία σήμερα βρίσκονται και πάλι στο επίκεντρο με τη χρήση τους από τον Ασαντ. Αφετέρου, πολύ σημαντικές είναι αυτές οι αναφορές και ως προς τη διαμόρφωση του στρατοπέδου των δυτικών συμμάχων που αποφάσισαν να χτυπήσουν τις χημικές εγκαταστάσεις του Ασαντ, όπως και η σημασία των εξελίξεων αυτών για την περιοχή, που έχουν στενή συνάφεια με όσα έγιναν μετά το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου, στην περίοδο της επίλυσης του “Ανατολικού ζητήματος”. Δύση είναι ξεκάθαρα και πάλι αυτό που πάντα ήταν: οι μεγάλες ναυτικές δυνάμεις, όχι η “Μεσευρώπη”.

Εξίσου σημαντικό όμως με το ποιες είναι οι μεγάλες χώρες που μετέχουν στην επίθεση, είναι και το ποιες δεν μετέχουν: η Γερμανία απέχει, άρα, η “Ευρώπη”, απέχει επίσης – τουλάχιστον ως ενιαία οντότητα. Η Γαλλία αποδεικνύει ότι στα θέματα γεωπολιτικής τάξεως δεν “χωράει” στο γερμανικής ηγεμόνευσης ευρωπαϊκό πλαίσιο και δεν περιορίζεται από αυτό. Βρυξέλλες και Βερολίνο, ακολουθούν τη γνωστή τακτική: σε ότι δεν θέλουν να έχουν παρουσία, κάνουν απλώς ότι δεν υπάρχει…

Το κυριότερο όμως εξαγόμενο αυτής της επίθεσης που ξεκίνησε από τις τρεις χώρες στη Συρία, είναι ασφαλώς η εσωτερική αναδιάταξη συμμαχιών στην ίδια τη Δύση με τον τρόπο που αυτή εννοείται όταν μιλάμε για παγκόσμιας κλίμακας κρίσεις. Αυτό, έχει πολύ μεγάλη σημασία και αφορά άμεσα και την Ελλάδα, καθώς η Τουρκία αμφισβητεί πλήρως και έμπρακτα το καθεστώς που διαμόρφωσε η Συνθήκη της Λωζάννης, σε άμεση συνάρτηση με την επίλυση του “Ανατολικού Ζητήματος”. Από αυτή την αναδιάταξη εντός της Δύσης είναι που θα προκύψουν και οι ευρύτερες αναδιατάξεις στην περιοχή, που βρίσκεται πλέον σε καθεστώς πλήρους αναθεωρητικής διαδικασίας.

Οι εξελίξεις μετά από αυτή την επίθεση θα κινηθούν σε δύο επίπεδα: στο στρατιωτικό και στο διπλωματικό. Στο πρώτο, δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί τη Ρωσία πραγματικά να “σηκώνει το γάντι” – το είχε κάνει η Σοβιετική Ενωση, πάλι για τη Μέση Ανατολή, το 1973, στέλνοντας πυραύλους στη Συρία, αλλά, το άφησε ημιτελές. Το δεύτερο επίπεδο, είναι το διπλωματικό: οι διεργασίες που θα εξελίσσονται από εδώ και στο εξής, θα είναι πυρετώδεις, διαρκώς όλο και θα εντείνονται.

Πρόκειται για διεργασίες από τις οποίες η Ελλάδα δεν πρέπει να απέχει. Πρέπει να είναι παρούσα. Τα εθνικά μας συμφέροντα μάς επιβάλλουν, σε βαθμό επιβίωσης, καθώς τώρα διαμορφώνονται οι συμμαχίες οι οποίες, όταν θα κατασταλάξουν, θα έχουν ως αποτέλεσμα την επίλυση του “Νέου Ανατολικού Ζητήματος” που έχει πλέον ξεκινήσει. Για την Ελλάδα είναι κάτι παραπάνω από ζωτικής σημασίας όχι απλώς το να βρίσκεται στο “τραπέζι”, αλλά και να κάθεται στη σωστή πλευρά του. Βοηθάει βέβαια σε αυτό η αρρωστημένη μεγαλομανία του Ερντογάν και η απόφασή του να συγκρουστεί πολιτικά με τη Δύση και να συνδιαμορφώσει ένα στρατόπεδο με τη Ρωσία και το Ιράν. Βοηθάει πολύ. Ομως, πρέπει κάτι να κάνουμε και εμείς…

Υ.Γ.

Ολα αυτά, δεν είναι ούτε καινοφανή, ούτε μη αναμενόμενα. Το ακριβώς αντίθετο. Ας επιτραπεί, προς επιβεβαίωση αυτού, να αναπαραχθεί εδώ ένα κείμενο του υπογράφοντος στο Βήμα, στις 15.07.2017 με τίτλο: “Η επιστροφή της Δύσης. ΗΠΑ, Γαλλία, συμμαχία και στο βάθος Ελλάδα”, με αντικείμενο όλα όσα σήμερα εξελίσσονται: τις αναφορές στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, τη Συρία, τη συμμαχία των δυτικών δυνάμεων και, φυσικά, τη θέση της Ελλάδας. Για όποιον ήθελε να δει χωρίς παραμορφώσεις, τα πράγματα είναι εδώ και πολύ καιρό ξεκάθαρα. Ηταν, από καιρό, όλα εκεί…

Η επιστροφή της Δύσης. ΗΠΑ, Γαλλία, συμμαχία και στο βάθος Ελλάδα

Το Βήμα, 15.07.2017

Αξέχαστη θα μείνει σε πολλούς η φετινή 14η Ιουλίου, η εθνική ημέρα της Γαλλίας, που γιορτάστηκε χθες στο Παρίσι με έναν εντελώς μοναδικό τρόπο: με επίσημο προσκεκλημένο του Γάλλου προέδρου Μακρόν τον Αμερικανό ομόλογό του Τραμπ, να χαιρετούν από κοινού τις ένοπλες δυνάμεις της Γαλλίας και των ΗΠΑ που παρέλασαν μαζί στα Ηλύσια Πεδία…

Γαλλικές αλλά και αμερικανικές σημαίες γέμισαν το Παρίσι, στην εθνική εορτή αλλά και στην επέτειο των 100 ετών από την είσοδο των ΗΠΑ στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι δύο πρόεδροι έστειλαν προς πάσα κατεύθυνση ένα μήνυμα φιλίας και συμμαχίας που όμοιό του δεν έχει υπάρξει ξανά εδώ και πολλές δεκαετίες – και σίγουρα όχι μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Με μία ασύλληπτη κίνηση, ο Μακρόν έθεσε μέσα σε λίγες ώρες τη σχέση των δύο κρατών σε εντελώς νέα βάση και βρήκε πλήρη ανταπόκριση από τον Αμερικανό ομόλογό του. Ο Γάλλος πρόεδρος δήλωσε ότι τίποτα και ποτέ δεν πρόκειται να χωρίσει τη Γαλλία από τις ΗΠΑ!

Κι όλα αυτά έγιναν στον απόηχο της προ ημερών συνόδου των G20 στο Αμβούργο, όπου η Γερμανίδα καγκελάριος ΑγκελαΜέρκελψύχρανε όσο μπορούσε περισσότερο τις αμερικανογερμανικές σχέσεις, κάνοντας επιπλέον το ατόπημα να πει ότι ενεργεί, δήθεν, εκ μέρους και της Ευρώπης!…

Το πιο πικρό όμως γι αυτήν ήταν ότι την προηγουμένη, στις 13 Ιουλίου, ο Μακρόν είχε καλέσει την ίδια στο Παρίσι. Εκεί, της δήλωσε ότι η ευρωζώνη πρέπει να διορθώσει τις δομικές της αδυναμίας – έθεσε δηλαδή πλέον και επισήμως τις αντιρρήσεις του για τον τρόπο λειτουργίας της και άνοιξε ένα μέτωπο, το οποίο περιέλουσε με ψύχος το Βερολίνο. Λίγες ώρες μετά, υποδεχόταν ηγεμονικά τον Αμερικανό πρόεδρο με τρόπο που δεν έχει προηγούμενο. Ταυτόχρονα, είχε μόλις ανακοινώσει την αύξηση των κονδυλίων αμυντικών δαπανών της Γαλλίας!…

Αυτά που θεωρούσαν οι Γερμανοί ως δεδομένα για την πλήρη ηγεμονία τους στην Ευρώπη, έχουν ήδη τελειώσει. Δεν το έχουν καταλάβει ακόμα, αλλά αρχίζουν σιγά σιγά…

Η Αγγλία επέλεξε να φύγει, όμως η Γαλλία επέλεξε να επιστρέψει. Και να διαδραματίσει τον ρόλο που της αναλογεί. Το Βερολίνο πρέπει τώρα επίσης να αρχίσει να συνηθίζει στην ιδέα ότι η εποχή που έκανε ότι ήθελε, έχει πλέον παρέλθει ανεπιστρεπτί.

Ο Μακρόν έχει ήδη, πριν από την έλευση Τραμπ στο Παρίσι, συμφωνήσει πλήρως μαζί του για κοινή στάση στο θέμα της Συρίας, ενώ, την ίδια ώρα, Αμερικανικά και Γαλλικά πολεμικά σκάφη επιτηρούν μαζί τις θαλάσσιες έρευνες στην Κύπρο.

Μέσα από τη νέα σχέση ΗΠΑ – Γαλλίας, έρχεται ουσιαστικά στο προσκήνιο η επιστροφή της Δύσης και τελειώνει το ηγεμονικό μονοπώλιο που ασκεί στην Ευρώπη εδώ και μία περίπου δεκαετία η Γερμανία, η οποία, ιστορικά και πολιτικά, ήταν πάντα όχι Δύση αλλά Μεσευρώπη: τώρα οι αληθινές ναυτικές δυτικές δυνάμεις βρίσκονται πάλι κοντά – και, παρά τα όσα πιστεύουν πολλοί, η Αγγλία ακολουθεί.

Οι αναγνώστες της παρούσας στήλης θα θυμούνται πόσες φορές γράφτηκε εδώ ότι αυτά θα συμβούν, προκαλώντας συχνά αντίδραση. Τώρα, όμως, συμβαίνουν…

Και το καλύτερο για το τέλος: Ο Γάλλος πρόεδρος έρχεται στις αρχές Σεπτεμβρίου στην Αθήνα, προσκεκλημένος από τον Ελληνα ομόλογό του Προκόπη Παυλόπουλο, οι σχέσεις του οποίου με τη Γαλλία είναι διαχρονικά κάτι παραπάνω από στενές, από την εποχή της διατριβής του στη Σορβόννη. Στην επίσκεψη αυτή, θα συζητηθούν πάρα πολλά και πολύ ουσιαστικά. Είναι δεδομένο ότι θα αφήσει εποχή και θα φέρει νέα πνοή σε πολλά για την Ελλάδα.

Μια λεπτομέρεια τα λέει όλα: η επίσκεψη στην Αθήνα, θα είναι η πρώτη Statevisit του Μακρόν από την ώρα της ανόδου του στην προεδρεία της Γαλλίας. Ολες οι προηγούμενες, ήταν επισκέψεις εργασίας ή συμμετοχές σε διεθνείς συνόδου. Και το τι σημαίνει αυτό για έναν Γάλλο πρόεδρο που πιστεύει, και ορθώς, τόσο πολύ στη σημασία των συμβολισμών, το αντιλαμβάνεται ο καθένας.

Και για όποιον δυσκολεύεται, εντός και εκτός (κυρίως εκτός φυσικά) Ελλάδος, να το αντιληφθεί, ραντεβού το Σεπτέμβριο στην Αθήνα…