Το παρασκήνιο της συνάντησης και οι διάλογοι Τσίπρα – Ερντογάν

Με άδεια χέρια βγήκε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας από τη χθεσινή συνάντηση με τον πρόεδρο Ερντογάν καθώς η τουρκική αδιαλλαξία εμποδίζει μια λύση για τους δύο έλληνες στρατιωτικούς που είναι φυλακισμένοι.

Ο πρωθυπουργός δεν μπόρεσε να πάρει έστω ένα χρονοδιάγραμμα για το πότε θα μπορούσε να γίνει μια δίκαιη δίκη για τους Κούκλατζη και Μητρετώδη ώστε να τους αποδοθούν οι κατηγορίες, να πληρώσουν γι’ αυτό αλλά να γνωρίζουν πότε θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Η σαφής συσχέτιση που έκανε ο Ερντογάν με τους 8 τούρκους αξιωματικούς δεν αφήνει πολλά περιθώρια για αισιοδοξία ενώ ακόμη και ο χρόνος που κράτησε η συνάντηση δείχνει ότι στο τραπέζι έπεσαν κι άλλα θέματα, ιδιαίτερα σημαντικά, όπως η προκλητικότητα στο Αιγαίο, το Κυπριακό, ακόμη και η Θράκη.

Πάντως, το γεγονός ότι τα τουρκικά ΜΜΕ ήθελαν να δείξουν ότι ο Ερντογάν δεν έκανε πίσω σε τίποτε, δείχνει τις διαθέσεις της Αγκυρας.

Οι διάλογοι

Για παράδειγμα η εφημερίδα Βατάν λέει ότι η «καταγγελία Τσίπρα για τους Ελληνες στρατιωτικούς» προκάλεσε οργή στην Τουρκία.

Εκεί αναφέρεται ότι ο Ερντογάν είπε στον Τσίπρα «μιλάτε για τους Ελληνες στρατιωτικούς αλλά δε λέτε για τους VIP πραξικοπηματίες που τους δίνετε άσυλο».

«Ο Τσίπρας έκανε καταγγελία στο ΝΑΤΟ και δήλωσε πως οι στρατιώτες μας που πέρασαν τα σύνορα κατά λάθος είναι όμηροι της Τουρκίας. Όμως δεν μίλησε καθόλου για το άσυλο που δόθηκε στους πραξικοπηματίες στρατιώτες. Ο Ερντογάν με τον Τσίπρα συναντήθηκαν σε ηλεκτρικό κλίμα» αναφέρεται.

Μεταφέρει δε και μια κουβέντα του Τούρκου προέδρου προς τον Έλληνα πρωθυπουργό: «Μας είπατε πως δεν θα στηρίξετε τους πραξικοπηματίες. Όμως τους έχετε δώσει VIP προστασία. Οι Τούρκοι στρατιώτες μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης Γκιουλέν να παραδοθούν στην τουρκική δικαιοσύνη».

Είναι ενδεικτικός ο διάλογος για τη σκληρή γραμμή της Αγκυρας καθώς όλα τα ΜΜΕ μιλούν για ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα στη συνάντηση.

Οι τουρκικές εφημερίδες μιλούν για «μομφή» Ερντογάν στον Τσίπρα για τη δράση της FETO. Επίσης, η Σαμπάχ γράφει ότι ο Τσίπρας δε δέχθηκε να μιλήσει σε τουρκικές εφημερίδες.

Άλλες εφημερίδες αναφέρονται στην ατάκα του Ελληνα πρωθυπουργού ότι ήταν μια δύσκολη συνάντηση και αυτό το πήραν οι εφημερίδες για να δείξουν τη «νίκη» Ερντογάν.

Η αμηχανία του Αλέξη Τσίπρα αλλά και του Ταγίπ Ερντογάν ήταν εμφανής μπροστά στις κάμερες και σίγουρα ήταν και πίσω από αυτές.
Η συνάντηση κράτησε 1 ώρα και 40 λεπτά και με το θέμα των δύο φυλακισμένων στρατιωτικών να είναι στην πρώτη γραμμή ήταν προδιαγεγραμμένο και τι θα συνέβαινε.
Ο Ερντογάν δε σταμάτησε βεβαίως να κάνει τα δικά του τουρκικά «παζάρια» βάζοντας τους 8 τούρκους αξιωματικούς στη ζυγαριά ενώ ο Αλέξης Τσίπρας ζήτησε την άμεση δίκη (όχι άμεση απελευθέρωση) των Μητρετώδη και Κούκλατζη. Το αν υπάρξουν εξελίξεις στην υπόθεση αυτή θα φανεί τις επόμενες εβδομάδες, όμως, το σίγουρο είναι ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις παραμένουν σε πολύ οριακό σημείο και η χθεσινή συνάντηση δεν είχε απτά αποτελέσματα κυρίως ως προς τη μείωση της έντασης και της προκλητικότητας από την πλευρά της Αγκυρας.

Ομως αναφέρει σήμερα το ρεπορτάζ στα «Νέα», ο Ερντογάν ζήτησε ανταλλάγματα.
Ο τούρκος πρόεδρος, χωρίς να μιλήσει ανοιχτά για ανταλλαγή, επί της ουσίας συνέδεσε την υπόθεση του Λευτέρη Κούκλατζη και του Αγγελου Μητρετώδη με τους οκτώ τούρκους αξιωματικούς που αιτήθηκαν πολιτικού ασύλου στην Ελλάδα και αποτελούν κόκκινο πανί για τον ίδιο.

Τη λογική τού «βοήθησέ με να σε βοηθήσω» βρήκε – κατά πληροφορίες – απέναντί του ο έλληνας Πρωθυπουργός όταν παρέθετε στον «σουλτάνο» ένα ένα τα επιχειρήματα για την ανάγκη απεμπλοκής στην υπόθεση των δύο ελλήνων στρατιωτικών.
Ο Πρωθυπουργός έκανε λόγο για «μείζον ζήτημα ηθικής και συμβολικής σημασίας που αφορά τις σχέσεις των δύο χωρών και δεν περιποιεί τιμήν στη γείτονα, στον βαθμό που είναι σημαντική χώρα για το ΝΑΤΟ, να κρατά, χωρίς να αποδίδει κατηγορίες, δύο στρατιωτικούς μιας σύμμαχης χώρας». Η ελληνική πλευρά – κατά τον Πρωθυπουργό – δεν ζητά χάρη, αλλά τη γρήγορη εξέλιξη των δικαστικών διαδικασιών. Ωστόσο, η απάντηση που ήρθε από τα τουρκικά χείλη προφανώς και δεν ξεκαθάρισε το τοπίο, αλλά δεν άφησε και αμφιβολία για τις τουρκικές επιδιώξεις. Σύμφωνα με όσα υποστήριξε ο Πρωθυπουργός, από τον συνομιλητή του «δεν υπήρξε σαφής συσχέτιση των δύο θεμάτων. Εντούτοις θεωρεί (ο Ερντογάν) ότι είναι πολύ σημαντικό το θέμα των Οκτώ.

Η αλλαγή γραμμής της Αθήνας, από την άμεση απελευθέρωση στην άμεση δίκη σχολιάστηκε καθώς θεωρήθηκε ότι η δεύτερη θέση είναι και η πιο σωστή.

Θεωρεί ότι συμμετείχαν στο πραξικόπημα και είναι κρίσιμο ζήτημα συμβολικής και επικοινωνιακής σημασίας. Του έδωσα να καταλάβει, ελπίζω τουλάχιστον», είπε ο Αλέξης Τσίπρας, «ότι το θέμα των Οκτώ δεν μπορεί να συσχετίζεται με το θέμα των Δύο». Στην κατ’ ιδίαν συνάντηση η απάντηση στις απαιτήσεις Ερντογάν ήταν, κατά πληροφορίες, ότι δεν είναι ευπρόσδεκτοι πραξικοπηματίες στην Ελλάδα, ωστόσο η Δικαιοσύνη είναι εντελώς ανεξάρτητη.

Θράκη και παραβιάσεις

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, στη «δύσκολη» συζήτηση τέθηκαν όλα τα ζητήματα στο τραπέζι, ακόμα και τα «ακανθώδη». Πηγές με γνώση των συζητήσεων εξηγούν στα «ΝΕΑ» ότι ο Ερντογάν έθεσε και θέμα Θράκης, ωστόσο έλαβε τις «ενδεδειγμένες απαντήσεις». Η κίνηση Ερντογάν ακολούθησε την αντίδραση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών σχετικά με την πρόσφατη απόφαση της ελληνικής Δικαιοσύνης που απέρριψε την αίτηση για την επανεγγραφή της Τουρκικής Ενωσης Θράκης.
Παράλληλα, η ελληνική ηγεσία εξέφρασε την ενόχλησή της για την τουρκική παραβατικότητα στο Αιγαίο, με τον τούρκο πρόεδρο να υποστηρίζει (την πάγια τουρκική άποψη) ότι η αεροπορική δραστηριότητα της Αγκυρας μεταξύ 6-10 ναυτικών μιλίων από τις ελληνικές ακτές δεν συνιστά παραβίαση, και τον Αλέξη Τσίπρα να αντιπαραβάλλει στοιχεία από έναν ογκωδέστατο φάκελο που του είχαν ετοιμάσει οι έλληνες επιτελείς με τις υπερπτήσεις σε ελληνικά νησιά από τουρκικά F-16 και σκληρές εμπλοκές πολύ πιο κοντά στις ακτές.
Μπορεί παραδοχή να μην υπήρξε, ωστόσο οι δύο πλευρές αναμένεται να εξουσιοδοτήσουν τους στρατιωτικούς να ενεργοποιήσουν και πάλι τον δίαυλο επικοινωνίας στο επίπεδο των αρχηγών ΓΕΕΘΑ που παραμένει κλειστός, ουσιαστικά από τη δεύτερη ημέρα μετά τη σύλληψη των δύο Ελλήνων στη Θράκη και τη χωρίς αντίκρισμα υπόσχεση του τούρκου αρχιστράτηγου Χουλουσί Ακάρ, που πλέον έγινε υπουργός Αμυνας.