Ευρωπαϊκό πρόγραμμα για τη καρωτιδική νόσο με ελληνική συμμετοχή

Ένα νέο μοντέλο για τη διαστρωμάτωση του κινδύνου καρωτιδικής νόσου θα εξελιχθεί από το πρόγραμμα TAXINOMISIS, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στα πλαίσια του χρηματοδοτικού προγράμματος HORIZON 2020, με τη συμμετοχή 16 συνεργατών από 10 κράτη.

Το πρόγραμμα συντονίζεται από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Η Α’ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, που εδράζεται στο Γ.Ν.Α «Ιπποκράτειο», υπό την διεύθυνση του αναπληρωτή πρύτανη και καθηγητή Γεώργιο Ζωγράφο, μαζί με την Αγγειοχειρουργική Μονάδα της που αποτελείται από τους αναπληρωτές καθηγητές Φραγκίσκα Σιγάλα (Επιστημονικό Υπεύθυνο του έργου) και Κωνσταντίνο Φίλη, συμμετέχει ως κλινικός εταίρος στο πρόγραμμα TAXINOMISIS ανάμεσα στα υπόλοιπα κέντρα.

Το πρόγραμμα TAXINOMISIS στοχεύει να αναπτύξει μία νέα ιδέα για τη διαστρωμάτωση της καρωτιδικής νόσου αναλύοντας την παθοφυσιολογία των συμπτωματικών πλακών, αναγνωρίζοντας μηχανισμούς της νόσου και αναπτύσσοντας ένα πολλαπλών επιπέδων μοντέλο ταξινόμησης κινδύνου.

Το μοντέλο ταξινόμησης κινδύνου θα ενσωματώνει κλινικά και εξατομικευμένα δεδομένα, την επεξεργασία δεδομένων από την απεικόνιση της πλάκας και του εγκεφάλου, υπολογιστικά μοντέλα και νέους βιοδείκτες για καταστάσεις υψηλού έναντι χαμηλότερου κινδύνου. Για να καλυφθούν οι ανάγκες για στρωματοποιημένες και εξατομικευμένες θεραπευτικές παρεμβάσεις, αυτή η προσέγγιση θα είναι η πρώτη του είδους της για τις καρδιαγγειακές και άλλες χρόνιες παθήσεις εν γένει. Ένα από τα κρίσιμα σημεία είναι ότι το TAXINOMISIS θα εμπεριέχει ένα ισχυρά εξατομικευμένο στοιχείο, εξερευνώντας τη βιολογία των αθηροσκληρωτικών πλακών και κυκλοφορούντων βιοδεικτών στον ίδιο ασθενή, σε συνδυασμό με ετερογενή ειδική για το άτομο/ασθενή κλινική απεικόνιση και δημογραφική πληροφόρηση.

Η καρωτιδική νόσος, που αναφέρεται στο σχηματισμό αθηροσκληρωτικών πλακών στους καρωτιδικούς διχασμούς, αποτελεί μία νόσο της εποχής μας με υψηλό επιπολασμό και υψηλές επιπτώσεις, καθώς και τεράστια κοινωνικο-οικονομικά βάρη. Αποτελεί την κύρια αιτία για αγγειακά εγκεφαλικά συμβάματα και ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, ενώ ευθύνεται για έως και το 30% όλων των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.

Οι καθοριστικοί παράγοντες για την αντιμετώπιση της καρωτιδικής νόσου περιλαμβάνουν σήμερα το βαθμό της στένωσης και την παρουσία των συμπτωμάτων. Οι ασθενείς με τουλάχιστον 70% στένωση καρωτίδας, είτε συμπτωματική είτε ασυμπτωματική, βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και επομένως, κατευθύνονται προς τη χειρουργική αντιμετώπιση (ενδαρτηρεκτομή ή αγγειοπλαστική με stenting καρωτίδος). Αντίθετα, οι ασθενείς με <70% στένωση θεωρούνται χαμηλού έως ενδιάμεσου κινδύνου όταν είναι ασυμπτωματικοί, και εκτός εάν συνυπάρχουν άλλοι σημαντικοί παράγοντες, ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή μόνο. Όταν οι ασθενείς είναι συμπτωματικοί με πρόσφατα επεισόδια, το όριο της στένωσης 50% χρησιμοποιείται αντί αυτού. Όμως, αυτή η διαστρωμάτωση είναι αρκετά γενική, οδηγώντας σε υψηλό αριθμό μη αναγκαίων χειρουργικών επεμβάσεων, καθώς και σε υψηλό ποσοστό υποθεραπείας σε ασθενείς με χαμηλότερα επίπεδα στένωσης, που επίσης βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Επιπλέον, τα κριτήρια για αυτή τη διαστρωμάτωση έχουν σε μεγάλο βαθμό βασιστεί σε κλινικές μελέτες της δεκαετίας του 1990, και αναφέρονται σε πληθυσμούς ασθενών που έχουν δραματικά αλλάξει έκτοτε.

Το πρόγραμμα TAXINOMISIS εμπλέκει εκτός του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και τα ακόλουθα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων-Ελλάδα (Συντονιστής) , Universitair Medisch Centrum Utrecht-Ολλανδία, Klinikum Rechts der Isar der Technischen Universitat Munchen-Γερμανία, Faculty of Medicine University of Belgrade-Σερβία, Interuniversitair Microelectronica Centrum-Βέλγιο, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών-Ελλάδα, The Chancellor, Masters And Scholars of the University of Oxford-Ηνωμένο Βασίλειο, ZORA Biosciences Oy-Φινλανδία, Pirkanmaa Hospital District-Φινλανδία, Stichting Nederlands Instituut Voor Onderzoek Van de Gezondheidszorg-Ολλανδία, IRCCS Azienda Ospedaliera Universitaria San Martino Ist-Istituto Nazionale Per La Ricerca Sul Cancro-Ιταλία, Fundacio Privada Clinic Per a la Recerca Biomedica-Ισπανία, BIOIRC D.O.O. Kragujevac-Σερβία, Engineering Ingegneria Informatica S.P.A.-Ιταλία, European Society for Cardiovascular and Endovascular Surgery-Ελβετία.

Το πρόγραμμα TAXINOMISIS λαμβάνει χρηματοδότηση από το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας HORIZON 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπό τη Συμφωνία Χρηματοδότησης No. 755320.