Βασίλης Καραμητσάνης: «Πιο σκληρή η βία στην τέχνη του animation»

Συνέντευξη στην Ελισάβετ Σταμοπούλου

Θυμάται τα κινούμενα σχέδια της δεκαετίας του 1980. Μεγάλωσε με σκηνές των ιαπωνικών Mάνγκα, ενώ όσο περνούσαν τα χρόνια άρχισε να ανακαλύπτει την ενήλικη μορφή της συγκεκριμένης τέχνης. Κάπως έτσι γεννήθηκε το Animasyros, που μετρά οκτώ χρόνια επιτυχημένης πορείας, με τον πρόεδρο του Φεστιβάλ Βασίλη Καραμητσάνη να δηλώνει στο in.gr: «Είμαστε ένα παιδί της κρίσης. Ξεκινήσαμε δειλά δειλά με μια ιδέα να γίνει ένα φεστιβάλ αφιερωμένο στην τέχνη των κινουμένων σχεδίων».

Παρατηρεί ζωηρή ενασχόληση με την τέχνη του animation τα τελευταία χρόνια, αφού «δίνει μια εύπλαστη και αρκετά οικονομική διέξοδο έκφρασης», και «στην Ελλάδα άρχισε να διαλύεται η προκατάληψη ότι το animation απευθύνεται μόνο σε παιδιά».

Ο κ. Καραμητσάνης αναφέρεται στην άνθηση εκείνη των ελλήνων δημιουργών που καταπιάνονται με την εν λόγω σκηνή, ενώ μιλώντας για το πρόγραμμα του Animasyros 8.0 επισημαίνει:

«Κι εμείς οι ίδιοι διερωτόμαστε, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν επιδιώκαμε να κάνουμε ένα τόσο πλούσιο πρόγραμμα. Οι ιδέες και οι προκλήσεις έρχονταν κάθε μέρα η μια με την άλλη παρόλο που υπάρχουν δυσκολίες».

Εξηγεί, ακόμη, πώς η βία είναι πιο ελεύθερη στα κινούμενα σχέδια, αλλά και τονίζει τη βασική θεματική ενότητα του Φεστιβάλ την οποία αποτελούν τα άτομα με αναπηρία. «Μακριά από οίκτο, το Animasyros 8.0 αναζητά μέσα από ειδικά εργαστήρια και προβολές το πραγματικό νόημα της αναπηρίας», επισημαίνει.

Πέρσι το Animasyros έδωσε έμφαση στη θέση της γυναίκας και φέτος βασική θεματική του ενότητα είναι τα άτομα με αναπηρία. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για αυτή σας την κατεύθυνσή;
Διαλέξαμε ένα θέμα που είναι επίκαιρο όσο ποτέ και βγαίνει από το επίκεντρο της αναζήτησης για καλύτερες λύσεις. Έτσι μακριά από οίκτο, το Φεστιβάλ αναζητά μέσα από ειδικά εργαστήρια και προβολές το πραγματικό νόημα της αναπηρίας. Αφετηρία για μας είναι η διάταξη έτσι όπως αποτυπώνεται στην παράγραφο 21 παράγραφος 6 του Συντάγματος και ορίζει την αναπηρία ως κοινωνικό δικαίωμα. Υποχρέωσή μας λοιπόν είναι να διασφαλίσουμε ίσες ευκαιρίες, και αυτό δεν το υπαγορεύει μόνο μια υπουργική απόφαση, αλλά το Σύνταγμα.

Οι ξένοι άνθρωποι που δεν γνωρίζουμε το άτομο με αναπηρία πρέπει να φτάσουμε σε ένα σημείο ωριμότητας, όπως εν πολλοίς συμβαίνει σε ευρωπαϊκές κοινωνίες, έτσι ώστε η αναπηρία να μην αποτελεί σημείο διαφοροποίησης αλλά συγκολλητική ουσία.

Η αντιμετώπιση των ατόμων με αναπηρία παρατηρείτε ότι έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια;
Σε σχέση με κάποιες δεκαετίες πίσω βεβαίως κι έχει αλλάξει. Ο δρόμος όμως που έχουμε να κάνουμε είναι μεγάλος και θεωρώ ότι σε μια εποχή που το κράτος περνά δυσκολίες η υποχώρηση της υποστήριξης προς τα άτομα αυτά είναι αντίστοιχη με τα άτομα χωρίς αναπηρία. Ναι μεν η κοινωνική συνείδηση για τα άτομα με αναπηρίες έχει ενισχυθεί, οι παρεμβάσεις όμως για βελτίωση των συνθηκών ζωής τους έχουν δυστυχώς υποχωρήσει.

Ποιες δράσεις θα προκρίνατε ώστε τα άτομα με αναπηρία να μην αποτελούν σημείο διαφοροποίησης;
Ισότιμα συμμετέχοντας στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Δράσεις όπως το εφαρμοσμένο εργαστήριο κινουμένων σχεδίων για άτομα με αναπηρία που εισάγουμε για πρώτη φορά φέτος στο Animasyros 8.0 είναι μια κίνηση που θα μπορούσε να βοηθήσει στην πιο ισότιμη αντιμετώπιση των ατόμων αυτών με αναπηρία, και να καταλάβουμε όλοι μας ότι σε αυτή τη βάρκα, σε αυτή τη κοινωνία είμαστε μαζί.

Γυρνώντας οκτώ χρόνια πριν, τι πιστεύετε ότι συνέβαλε στη μακροβιότητα του Animasyros και τι θυμάστε από το ξεκίνημά σας;
Ξεκινήσαμε το 2008, είμαστε ένα παιδί της κρίσης. Ξεκινήσαμε δειλά δειλά με μια ιδέα να γίνει ένα φεστιβάλ αφιερωμένο στην τέχνη των κινουμένων σχεδίων, που τότε δεν είχε αρκετές αφορμές προβολής τουλάχιστον στη χώρα, σε μια ιστορική πόλη όπως είναι η Ερμούπολη της Σύρου. Η εξελιγμένη τοπική κοινωνία, η συγκυρία της διοργάνωσης ανάμεσα σε δύο εποχές, στο ξεκίνημα του φθινοπώρου, αλλά και οι ρεαλιστικές επιλογές προώθησης του ελληνικού οπτικοακουστικού animation και οι προσκεκλημένοι, βοήθησαν στη μεγέθυνση του φεστιβάλ. Ένας από τους καθοριστικούς λόγους, επίσης, πιστεύω ότι οφείλεται στο ότι μέσα σε αυτά τα δύσκολα χρόνια της κρίσης όπως κι άλλες τέχνες άνθισαν έτσι κι οι έλληνες animators έδωσαν πολύ καλά δείγματα και η εξέλιξη του ελληνικού κινουμένου σχεδίου σήμερα είναι πρωτόγνωρη. Είναι μια πραγματικότητα που με χαρά υποστηρίζουμε. Για πρώτη φορά έχουμε έλληνες καλλιτέχνες που αποκτούν διασημότητα κερδίζοντας διεθνή βραβεία.

Πώς και υπάρχει ζωηρή ενασχόληση με το animation;
Είναι παγκόσμια τάση. Το animation δίνει μια εύπλαστη και αρκετά οικονομική διέξοδο έκφρασης. Παγκοσμίως αποτέλεσε επιλογή πολλών δημιουργικών καλλιτεχνών. Παράλληλα και στην Ελλάδα άρχισε να διαλύεται η προκατάληψη ότι το animation απευθύνεται μόνο σε παιδιά. Όταν ξεκινήσαμε υπήρχε μόνο ένα φεστιβάλ animation στην Αθήνα, ενώ τώρα περισσότερα. Ήρθε η ώρα ανάδειξης του ελληνικού animation και των δημιουργικών ανθρώπων που έχουμε σε αυτή τη χώρα.

Σε κάποια χρόνια θα διακρίνονται έλληνες animators στο εξωτερικό;
Θεωρώ ότι η νέα γενιά που έχει εμπλακεί έχοντας τα εφόδια μιας πολύ καλύτερης εκπαίδευσης , αλλά και μιας πιο ανοιχτής αντιμετώπισης, έχει όλες εκείνες τι δυνατότητες για να είμαστε σύντομα ανάμεσα στις χώρες – κορυφή στον τομέα των κινουμένων σχεδίων παγκοσμίως.

Πώς και καταφέρατε να δημιουργήσετε ένα πλούσιο πρόγραμμα δεδομένων των συνθηκών;
Κι εμείς οι ίδιοι διερωτόμαστε, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν επιδιώκαμε να κάνουμε ένα τόσο πλούσιο πρόγραμμα. Οι ιδέες και οι προκλήσεις έρχονταν κάθε μέρα η μια με την άλλη παρόλο που υπάρχουν δυσκολίες. Αρκεί να σας πω ότι ο έλεγχος διακίνησης κεφαλαίων μάς έχει δημιουργήσει πρόβλημα ακόμα και στην πληρωμή στο εξωτερικό δικαιωμάτων προβολής. Ωστόσο, οι ξένες προβολές μας είναι περισσότερες από κάθε άλλη χρονιά. Ομοίως η κρίση έχει περιορίσει τους πόρους που μπορούν να μας παρέχουν οι συνδεδεμένοι με το κράτος χορηγοί. Παρόλα αυτά έχουμε μια σταθερή υποστήριξη από δημόσιους φορείς, με κυριότερους την Ευρωπαϊκή Επιτροπή -Πρόγραμμα Δημιουργικής Ευρώπης Media., καθώς και την περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και το δήμο Σύρου – Ερμούπολης.

Φέτος έχετε στραφεί και στην ανάδειξη της ιρανικής σκηνής του animation
Το animation σε μια χώρα τόσο κοντινή, αλλά αρκετά εξωτική όπως είναι το Ιράν, η Αρχαία Περσία, είναι κάτι που καλλιεργείται εξαιρετικά αρκεί κάποιος να αναλογιστεί ότι η πατρίδα της καλλιγραφίας παγκοσμίως είναι το Ιράν. Άρα μια κοινωνία τόσο εικονοκλαστική έχει τέτοιο ενδιαφέρον και τέτοια εμμονή στην καλλιέργεια αυτού του είδους της δημιουργικής επεξεργασίας εικόνας, που τα αποτελέσματα τα οποία αντικρίζει κανείς είναι εντυπωσιακά. Είναι τιμή και χαρά μας να παρουσιάζουμε την αφρόκρεμα του ιρανικού animation.

Ο χώρος του animation από πότε άρχισε να σας ελκύει;
Είμαι παιδί που μεγάλωσα με τα κινούμενα σχέδια, στη δεκαετία του ’80, από την πρώτη σκηνή των Manga, των ιαπωνικών κινουμένων σχεδίων, αλλά και από την ανατολικοευρωπαϊκή σκηνή. Τα διασκεδαστικά φιλμάκια για τα παιδιά ήταν τα κινούμενα σχέδια σε μια πολύ πιο πρώιμη εποχή. Οπότε το ενδιαφέρον μου υπήρχε από τότε. Σιγά σιγά, όσο μεγάλωνα, άρχισα να ανακαλύπτω και τη μαγεία του ενήλικου animation που είναι και το βασικό αντικείμενο που φιλοξενεί το Animasyros. Έχουμε και παιδικές προβολές, αλλά δίνουμε έμφαση στα κοινωνικά ζητήματα.

Θα λέγατε πως μέσα από το Φεστιβάλ θίγεται η βία;
Ο κόσμος του ευρωπαϊκού animation, των δυτικών χωρών κυρίως, περιλαμβάνει πολύ βία και το animation δίνει την ελευθερία να είναι αυτή ωμή, σκληρή, με ένα τρόπο προκλητικό. Όπως έχουμε δει, σκυλιά τρώνε παιδιά για παράδειγμα , στο πλαίσιο όμως της αποκήρυξης της βίας. Η γλώσσα του animation είναι ένα διεισδυτικό, λίγο έξω από τη ζωή, εργαλείο καλλιτεχνικής έκφρασης που προσφέρει αυτή την ελευθερία.

Υπάρχουν πλάνα για το Animasyros 9.0;
Αν και είναι πολύ νωρίς, προετοιμάζουμε από το προηγούμενο το επόμενο φεστιβάλ. Θα προσπαθήσουμε να επενδύσουμε στα επιτυχημένα στοιχεία των φετινών καινοτομιών και να φέρουμε και καινούρια στοιχεία.

entertainment.in.gr