Ελένη Καραΐνδρου: Η ανθρωπιά και η εξωστρέφεια του Έλληνα δεν υπάρχουν αλλού

Συνέντευξη στην Τζωρτζίνα Ντούτση

Παγκοσμίου φήμης μουσικός και συνθέτρια, γυναίκα απλή και προσιτή που ζει και κυκλοφορεί μέσα στη δύσκολη ελληνική καθημερινότητα, συνομιλήτρια με λόγο καταιγιστικό, άμεσο και συνάμα αυθόρμητα αληθινό, άνθρωπος πλήρης και ευγνώμων που επιθυμεί να απολαμβάνει τη ζωή. Αυτά είναι μερικά μόνο από όσα μπορεί κανείς να αναφέρει όταν μιλά για την Ελένη Καραϊνδρου, τη συνθέτρια που έχει συνδέσει -όσο λίγοι- το όνομά της με το σινεμά, το θέατρο, αλλά και το σκηνοθέτη Θόδωρο Αγγελόπουλο, ως πιστή συνοδοιπόρος του στις κινηματογραφικές ταινίες του.

«Ο κόσμος που με πιστεύει, με παρακολουθεί και με αγαπάει μου δίνει και χαρά, ορμή και ενθουσιασμό να συνεχίζω».

Κυρία Καραϊνδρου, μιλήστε μας για τις δυο παραστάσεις σας στις 14 και 15 Φεβρουαρίου στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Τι περιλαμβάνουν και ποιοι συμμετέχουν;
«Είναι δυο συναυλίες με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης, μια πολύ καλή ορχήστρα και χαίρομαι πραγματικά για τη συνεργασία μας, με Διευθυντή τον Λουκά Καρυτινό. Τα κινηματογραφικά και θεατρικά μου τραγούδια θα τραγουδήσει η Μαρία Φαραντούρη, ενώ συμμετέχει επίσης το ΤΡΙΟ ΤΖΑΖ: David Lynch, Γιώτης Κιουρτσόγλου, Σταύρος Λάντσιας. Θα παίξουμε πολλά και διαφορετικά θέματα από το θέατρο, την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Το πρόγραμμα θα είναι κάπως διαφορετικό από ό,τι έχω παρουσιάσει έως τώρα στη Θεσσαλονίκη και η κάθε συναυλία θα έχει διάρκεια περίπου 1 ώρα και 50 λεπτά.

»Τη Θεσσαλονίκη τη λατρεύω, είναι μια πόλη που έχει δεθεί μαζί μου από πολύ παλιά, έχει συνδυαστεί με συνεργασίες μου με το Κρατικό Βορείου Ελλάδος, με τα γυρίσματα που έχει κάνει ο Αγγελόπουλος, κρατώ μια καταπληκτική ανάμνηση από αυτή την πόλη. Η πόλη με έχει αγκαλιάσει από την πρώτη φορά που έδωσα συναυλία εκεί το 1999 με την Καμεράτα, στο Θέατρο Δάσους με 5.000 κόσμο και βροχή».

Θόδωρος Αγγελόπουλος: «Η πιο καταλυτική συνάντηση της ζωής σας», σημειώνετε. Σας λείπει;
«Ήταν μια συνάντηση πολλή δημιουργική, κράτησε πολλά χρόνια, περίπου 28. Όταν έχεις δουλέψει με έναν άνθρωπο και έχεις κάνει εννιά ταινίες, όταν έχεις ζήσει τόσα ταξίδια μαζί του, είναι φυσικό να τη θεωρείς μια τόσο καταλυτική φυσιογνωμία. Ήταν πραγματικά μια πολύχρονη συνεργασία, πάρα πολύ εμπλουτιστική και με βοήθησε να κάνω μια βαθιά ενδοσκόπηση και να αναζητήσω στοιχεία της ψυχής μου, να τα αναδείξω μέσα από τη μουσική μου. Για αυτό νομίζω ότι μπορώ να το κατατάξω στις πολύ σημαντικές συναντήσεις μου, τουλάχιστον στον κινηματογράφο.

»Σίγουρα μου λείπει αυτό το δημιουργικό πινγκ-πονγκ, όχι μόνο της συνεργασίας αλλά και των συζητήσεων που κάναμε, γιατί ήμαστε φίλοι. Ό,τι κι αν κάνω, δεν μπορώ να ζήσω χωρίς αυτό το δημιουργικό πινγκ-πονγκ. Αυτό είναι η Τέχνη, ένα δημιουργικό και συνεχές πάρε-δώσε».

Το όνομά σας έχει συνδεθεί με τον κινηματογράφο, αλλά έχετε κάνει πολλά πράγματα και στο θέατρο.
«Έχω κάνει πάνω από 60 παραστάσεις στο θέατρο. Για εμένα το θέατρο έχει μια μαγεία καταπληκτική, το αγαπώ πολύ και έχει κυκλοφορήσει πρόσφατα ένα βιβλίο με δυο CD μου μέσα, που περιλαμβάνει μουσικές που έχω γράψει για ιερά τέρατα του θεάτρου. Έχει μουσική για 12 κορυφαίες παραστάσεις και έχει αγαπηθεί ήδη πολύ.

»Είναι φυσικό αυτό που συμβαίνει με τον κινηματογράφο, γιατί το σινεμά ταξιδεύει στο εξωτερικό. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος και οι ταινίες του ήταν πρεσβευτές του ελληνικού πολιτισμού και δεν είναι τυχαίο ότι ο παραγωγός μου και συνεργάτης μου τα τελευταία 26 χρόνια, Μάνφρεντ Άιχερ, με ανακάλυψε μέσα από το σινεμά, όντας κινηματογραφόφιλος. Ενώ με το θέατρο πως θα είχα γίνει γνωστή εκτός συνόρων; Αυτό όμως δεν είναι καλό, γιατί το ελληνικό θέατρο δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από το ξένο, έχει τεράστιους ηθοποιούς και δυναμικό, απλώς η πολιτεία δεν φρόντισε ποτέ να το προωθήσει προς τα έξω. Η δουλειά μου στο θέατρο είναι εφάμιλλη με τη δουλειά μου στον κινηματογράφο.

»Το ζητούμενο δεν είναι όμως να γίνουμε πάρα πολύ γνωστοί, αλλά να κάνουμε καλή δουλειά και ωραία μουσική που να αναγνωρίζεται και να παίζεται. Το στοίχημα που έχω κερδίσει και το λέω με μεγάλη χαρά και είμαι περήφανη για αυτό, είναι ότι με καλούν σπουδαίες Συμφωνικές Ορχήστρες του κόσμου για να παίξουν στις συναυλίες μου. Μια από αυτές που ζηλεύω είναι της Τουρκίας, η οποία έχει πολλές και καλές Συμφωνικές Ορχήστρες. Στην Ελλάδα έχουμε μια Κρατική Ορχήστρα στην Αθήνα, στην οποία λείπουν καμιά τριανταριά όργανα. Υπάρχει γενικά μια απαξίωση σε αυτό που λέμε Ελληνικός Πολιτισμός. Ελληνικός Πολιτισμός δεν είναι μόνο τα υπέροχα αρχαίας μας αγάλματα, είναι και αυτό που παράγεται και σήμερα. Έτσι, θα έπρεπε να έχουμε και μεγάλες Ορχήστρες. Έχουμε, αλλά δεν τις φροντίζουμε. Αυτά δεν τα λέω μόνο εγώ, τα έχει πει και ο Μάνος Χατζιδάκις πριν δεκαετίες. Το πρόβλημα δεν συνεχίζει απλώς να υπάρχει, αλλά χειροτερεύει. Είναι στενάχωρα τα πράγματα και πρέπει να τα λέμε, μήπως και τα ακούσει κάποιος».

Από την Ελλάδα των τελευταίων ετών λείπουν πολλά, λείπει η αισιοδοξία, το χαμόγελο… Οι νέοι άνθρωποι αναζητούν την τύχη τους στο εξωτερικό… Η ελπίδα θεωρείτε πως έχει χαθεί;
«Είναι πολλοί στενάχωρο που οι νέοι άνθρωποι φεύγουν. Υπάρχουν όμως και αυτοί που μένουν και αντιστέκονται. Και εκεί πρέπει να δώσουμε την προσοχή μας, να μην φύγουν και αυτοί. Το χαμόγελο είναι συνώνυμο με τον νέο. Αυτό που λέγεται ελπίδα και αισιοδοξία δεν μπορείς να του το τσακίσεις εύκολα μέσα του. Όμως ήδη έχουν φύγει επιστήμονες, καλλιτέχνες, νέοι άνθρωποι. Το νέο αίμα αυτό όμως το έχει ανάγκη η πατρίδα μας. Αυτό δεν έπρεπε να το βλέπουν οι κυβερνώντες που τα έκαναν μούσκεμα και οι πάντες γενικώς; Επίσης θα έπρεπε οι άνθρωποι που έχουν πολλά χρήματα να βοηθήσουν τον τόπο τους, όχι να τα βγάζουν στο εξωτερικό και να ψάχνουμε λίστες».

»Εύχομαι να είναι η τελευταία κρίση που περνάει η Ελλάδα και επίσης να δοθεί βάση σε αυτό που λέγεται Πολιτισμός, γιατί είναι πολύ σημαντικό. Βλέπεις σε εποχές κρίσης όπως αυτές που ζούμε να γεμίζουν τα θέατρα και συναυλιακοί χώροι, στοιχείο χαρακτηριστικό για τον Έλληνα, που ζει δύσκολα και μίζερα και όμως θα πάει να δει την ωραία παράσταση. Αυτό είναι καταπληκτικό, γιατί ο Έλληνας έχει μέσα του χαρά ζωής ακόμη, δεν του την έχουν αφαιρέσει τελείως. Και μάλιστα τώρα επιλέγει τα καλά πράγματα και τα λίγο «δεύτερα» δεν πάνε πολύ καλά. Αυτό είναι ευχάριστο. Αυτή η κρίση ίσως τελικά να μας αφήσει και κάτι καλό…»

Σε συνέντευξή σας έχετε αναφέρει πως «Ποτέ δεν έχω ενταχθεί στη ζωή μου, γιατί ήθελα να ξυπνάω το πρωί και να μπορώ να επιλέγω». Στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα, υπάρχουν επιλογές;
«Δυο μεγάλες αλήθειες έχω, η μια είναι αυτή. Ήμουν, είμαι και θα προσπαθήσω πάντα να είμαι ελεύθερο άτομο. Η άλλη αλήθεια είναι ότι δεν εξαρτώμαι από ιδιοκτησίες, και δεν είμαι δούλος αυτών. Χρησιμοποιώ συχνά τη φράση: Ό,τι έχω το έχω πάνω μου. Αυτό με εκφράζει τόσο πολύ… Δεν με απασχολούν τα υλικά.

»Πάντα θα υπάρχουν επιλογές. Και μάλιστα στις δύσκολες εποχές γίνεσαι και ευρηματικός. Βέβαια, η ζωή θα έπρεπε να δίνει ίσες ευκαιρίες στον κόσμο. Με όσα γίνονται αυτήν τη στιγμή φανερώνονται και οι ποιότητες των λαών. Με κορύφωση το τραγικό γεγονός με τους Δανούς που παίρνουν τα τιμαλφή των προσφύγων. Θυμίζει τελείως εποχές Γκεστάπο. Ή τα τείχη, οι φράχτες που χτίζουν οι χώρες. Με όλα αυτά που γίνονται δεν ξέρω που θα καταλήξει η Ευρώπη. Έχω μια επιφύλαξη αν θα σταθεί στο ύψος της ως ενωμένη Ευρώπη. Όλα αυτά τα τέρατα που δημιουργούνται, δημιουργούνται από την έλλειψη συνεννόησης ανάμεσά μας, ανάμεσα στους ηγέτες των κρατών. Ο κόσμος ολόκληρος δεν είναι στη σωστή τροχιά νομίζω.

»Η στάση των Ελλήνων απέναντι στους πρόσφυγες είναι εξαιρετική και συγκινητική και δικαίως προσπαθούν να πάρουν το Νόμπελ Ειρήνης. Γιατί υπάρχει μια ανθρωπιά, που δεν βλέπεις εύκολα αλλού. Σαν ελληνικό κράτος αν έχουμε κάνει αυτά που πρέπει, δεν το ξέρω γιατί δεν ξέρω τι έπρεπε να έχουμε κάνει

»Από την άλλη, επειδή κι εγώ είμαι ένας άνθρωπος που πατάει στη γη και κυκλοφορεί στην ελληνική πραγματικότητα (ο γιος μου είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο, έχω τα εγγόνια μου στο Γυμνάσιο), βλέπω τα σχολεία, τους προβληματισμούς των νέων, βλέπω ότι υπάρχει μια καινούρια γενιά καταπληκτική, πολύ πιο προχωρημένη από εμάς γενικά. Όμως σκέφτομαι τι κόσμο τους έχουμε ετοιμάσει και τι θα γίνει όταν τελειώσουν τις σπουδές τους.

»Αυτό που μας σώζει εδώ στην Ελλάδα, να πούμε και κάτι αισιόδοξο, είναι ότι έχουμε καλό καιρό! Πολύτιμο στοιχείο της πατρίδας μας μαζί με την ομορφιά της. Για αυτό υπάρχει και εξωστρέφεια στην ψυχή του Έλληνα, που δεν υπάρχει σε άλλες χώρες όπως τη Γαλλία που έχω ζήσει. Έχουμε αυτό, αλλά θα ήταν πολύ πιο όμορφα να έχουμε και όλα τα άλλα».

Έχετε δηλώσει πως λαμβάνετε πάρα πολλά σενάρια, από όλο τον κόσμο. Και πολλά απορρίπτετε. Τι πρέπει να έχει ένα σενάριο για να το «ντύσετε» μουσικά;
«Ισχύει. Χωρίς υπερβολή, έχω λάβει πάνω από 200 σενάρια. Δεν ξέρω τι πρέπει να έχει. Πρέπει να είναι κάτι που θα με ταρακουνήσει, θα με συγκινήσει, να το πιστέψω, να βρω μια αλήθεια από αυτό. Πολλά σενάρια που έχω λάβει δεν ανταποκρίνονταν σε αυτό που μέσα μου αναζητούσα εγώ. Πολλές φορές έχω πει «Αχ Θεέ μου, ας μου αρέσει αυτό το σενάριο» γιατί μπορεί να είχε καλά χρήματα, όρους, κλπ. Όμως ένιωθα ότι θα ήταν κάτι σαν παραχώρηση απλώς για να βγάλω χρήματα και εγώ αυτό δεν το ήθελα ποτέ. Ένιωθα έτσι ότι χάνω την ελευθερία μου και το δικαίωμα να εκφράζομαι ελεύθερα. Υπήρξαν όμως και σενάρια που τα έχασα ενώ μου άρεσαν, γιατί ήταν τόσο μεγάλη η απαιτητικότητα του Αγγελόπουλου όταν δουλεύαμε μαζί, ήθελε αποκλειστικότητα. Αισθανόταν ότι διαφορετικά δεν ήμουν συγκεντρωμένη σε ό,τι κάναμε».

Βρίσκεστε σε δημιουργική φάση αυτή την περίοδο;
«Ετοιμάζω πολλά πράγματα. Η επόμενη δουλειά που κάνω με την ECM είναι μουσική για το θέατρο, πρόκειται να βγει σε παγκόσμια κυκλοφορία σε CD η μουσική μου για τον Δαυίδ που παρουσίασα το 2010 στο Μέγαρο Μουσικής και ηχογραφήθηκε ζωντανά. Επίσης θα βγει μια best of συλλογή από τα θεατρικά μου θέματα. Παράλληλα, ετοιμάζω κάτι που θα είναι πολύ εντυπωσιακό για την Ελλάδα. Το κάνει ένας έλληνας σκηνοθέτης και είναι η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία. Είναι τόσο ενδιαφέρον το θέμα γιατί έχει σχέση και με την Τέχνη και με την Ελλάδα. Επίσης μου έχουν προτείνει και μια ταινία με τη Μαριόν Κοντιγιάρ. Δεν ξέρω αν θα μπορέσω να κάνω και τα δυο, όμως θα δω. Και φυσικά τις συναυλίες.

»Δεν θέλω να κάνω τρελά πράγματα, θέλω να κάνω λίγα και να προλαβαίνω να ζω, να κάνω τις βόλτες μου, να απολαμβάνω τη ζωή με την οικογένεια και τους φίλους μου, γιατί πάνω από όλα είναι η ζωή. Πάντα το πίστευα. Ποτέ δεν ένοιαξε η καριέρα και δεν πρόκειται να με στεναχωρήσει οτιδήποτε. Έχω κάνει τόσα πράγματα στη ζωή μου που έχω πάρει πολλή χαρά, νιώθω ευγνώμων για όσα έχω κάνει και αφήνω τα πράγματα όπως έρθουν. Δεν σχεδιάζω. Αν με αγγίξουν και με καθηλώσουν, τότε θα ασχοληθώ μαζί τους. Μπορεί αυτό να είναι μια πολυτέλεια, αλλά μπορώ και την έχω και δεν την προδίδω. Ίσως αυτό να μου έχει στερήσει κάποια παραπάνω χρήματα που θα έβγαζα, όμως αυτά θα ήταν πρόσκαιρα. Όλα στη ζωή είναι επιλογές, και η επιλογή μου προς την ποιότητα δεν με πρόδωσε ποτέ, αντίθετα μου έδωσε ένα πολύ καλό όνομα παντού. Αισθάνομαι μια πληρότητα που έχω διαλέξει αυτό και δεν έχω τρέξει πίσω από άλλα με περισσότερα χρήματα κλπ.

»Ο κόσμος που με πιστεύει, με παρακολουθεί και με αγαπάει μου δίνει και χαρά, ορμή και ενθουσιασμό να συνεχίζω. Για αυτό το παρε-δώσε είμαστε ευγνώμονες, και εμένα με στηρίζει όλα αυτά τα χρόνια και πραγματικά ευχαριστώ όλο τον κόσμο που είναι δίπλα μου. Αυτό μου φτάνει. Και η αγάπη της οικογένειάς μου».

entertainment.in.gr