Βάνα Πεφάνη: «Κάθε φορά οι άνθρωποι με ξεγελούν»

Συνέντευξη στη Μαρία Πετροπούλου

Ξεκινώντας από τον Αύγουστο 2014 μια έρευνα και καταγραφή πάνω στο trafficking, η κ. Βάνα Πεφάνη, σκηνοθέτις, συμπληρώνει το τοπίο των έργων της, με σαφή προσανατολισμό σε θέματα κοινωνικής ευαισθησίας, με την παράσταση Μεταξωτές Γυναίκες.

Πρόκειται για ένα θεατρικό έργο που έγραψε και σκηνοθετεί βασιζόμενη σε έρευνα και μαρτυρίες ανθρώπων για το φαινόμενο της κακοποίησης, εκμετάλλευσης και εμπορίας γυναικών και το οποίο παρουσιάζεται σε έναν απρόσμενο χώρο στο κέντρο της Αθήνας. Εντοπίζει στο μετάξι ως υλικό, τον ευαίσθητο και πολύτιμο χαρακτήρα της γυναικείας φύσης και δανείζεται για τίτλο μια φράση της Μαλβίνας Κάραλη. Το in.gr μίλησε με την κ. Πεφάνη για θέματα επίκαιρα κοινωνικά, για τον σύγχρονο άνθρωπο και το ρόλο του στην κοινωνία, καθώς και για τον αγώνα των ανθρώπων που έχουν υποστεί μορφές κακοποίησης.

Βασικός πυρήνας των έργων σας είναι θέματα κοινωνικής ευαισθησίας. Η μάχη με την ασθένεια του καρκίνου, η διαφορετικότητα, και τώρα το human trafficking. Γιατί επιλέγετε αυτά τα θέματα;
Πιστέψτε με, δεν τα επιλέγω. Για την ακρίβεια, θα ήθελα πολύ να μην υπήρχαν τέτοια θέματα, για να ασχοληθώ μαζί τους. Σκοντάφτω, όμως, συνέχεια πάνω τους. Δεν μπορώ και δεν θέλω να κάνω πως δεν τα βλέπω. Είναι τόσο κοντά, που και τυφλή να ήμουν, θα τα αισθανόμουν. Αυτά τα θέματα είναι πια η καθημερινότητα μας.

Για τις Μεταξωτές Γυναίκες πραγματοποιήσατε έρευνα σχετικά με το φαινόμενο της εκμετάλλευσης και εμπορίας γυναικών. Ήλθατε σε επαφή με γυναίκες που έχουν πέσει θύματα; Τι «πήρατε» από αυτές τις συναντήσεις;
Δεν γνώρισα κάποιο θύμα από κοντά. Έμαθα όμως τις ιστορίες τους. Μίλησα με τα στελέχη του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης που μοιράστηκαν μαζί μου τις εμπειρίες τους από τη συνεργασία τους με γυναίκες που έχουν επιβιώσει από το βάναυσο καθεστώς δουλείας και εκμετάλλευσης και βρήκαν προστασία στα Καταφύγια του Κέντρου. Διάβασα περιστατικά και είδα φωτογραφίες. Στην αρχή θύμωνα πολύ και αισθανόμουν για μέρες άρρωστη. Όταν άρχισα να γράφω το έργο ένιωσα καλύτερα. Μετά από πολλές πεταμένες σελίδες, κατάλαβα επιτέλους τι ήθελα να πω. Τελικά μόνο εν ψυχρώ μπορώ να γράψω.

Τι θέλετε ή ελπίζετε να «πάρει» μαζί του ο θεατής φεύγοντας από την παράσταση;
Αν χρειαστεί βοήθεια για οποιοδήποτε λόγο, να την ζητήσει. Και όταν του ζητήσουν βοήθεια να σκεφτεί περισσότερο πριν την αρνηθεί.

Θεωρείτε ότι η κοινωνία μας έχει κάνει βήματα σχετικά με την αποδοχή της διαφορετικότητας, την εξάλειψη του ρατσισμού και άλλων παρόμοιων φαινομένων;
Ξέρετε, κάθε φορά οι άνθρωποι με ξεγελούν . Ίσως, γιατί θέλω να πιστεύω πως γινόμαστε καλύτεροι. Προχθές όμως μίλησα με ένα νέο παιδί, 16 χρονών, και συνειδητοποίησα ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει. Το bullying που υφίστανται τα παιδιά –τα «διαφορετικά» παιδιά- στα σχολεία από συνομήλικους τους είναι ασύλληπτο. Αν συμβαίνει σε τόσο μικρές ηλικίες, σκεφτείτε τι θα γίνει όταν ενηλικιωθούν.

Πολιτικές επιλογές ανθρώπων μαρτυρούν ότι φαινόμενα όπως ο ρατσισμός και η ξενοφοβία είναι ακόμη διάχυτα στην ανθρώπινη συνείδηση. Συμφωνείτε;
Πολλές φορές αναρωτιέμαι σε ποια χρονιά βρισκόμαστε. Η μνήμη και η ιστορία αποδεικνύονται άχρηστες. Δεν μαθαίνουμε. Δεν θέλουμε να μάθουμε. Επαναλαμβάνουμε διαρκώς τα ίδια λάθη και κουβαλάμε αντιλήψεις τόσο παλιές, που πραγματικά το 2015 νομίζω ότι είναι πλαστή χρονολογία. Κάποιος μας κάνει πλάκα με τα νούμερα.

Οι άνθρωποι είναι αυτοί που διαμορφώνουν μια κοινωνία. Ποια είναι η γνώμη σας για τον σύγχρονο άνθρωπο; Λαμβάνει θέση σε κοινωνικά ζητήματα; Ή αποσιωπά και αποχωρεί αδιάφορος;
Ζούμε στην εποχή του φόβου. Κυριαρχεί η ιδιοτελής και εγωιστική φύση μας. Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πεδίο απερίγραπτου ανταγωνισμού. Η σιωπή, εκκωφαντική τα τελευταία χρόνια. Ακόμα κι όταν ενδιαφερόμαστε, προτιμάμε την ασφάλεια και την ησυχία μας. Σα να θέλουμε όλοι να γίνουμε αόρατοι, να μην μπούμε στο στόχαστρο. Όχι, δεν πιστεύω ότι αδιαφορούμε. Πιστεύω ότι φοβόμαστε.

Πού μπορεί να βρει δύναμη μια κακοποιημένη γυναίκα ή ένας άνθρωπος που έχει πέσει θύμα ρατσισμού να επανενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο;
Είναι προσωπικός αγώνας. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα θύματα αισθάνονται ανίσχυρα ή άχρηστα, χάνουν το κουράγιο τους και δεν αποπειρώνται καν να αντιδράσουν. Σε άλλες, φοβούνται τις τρομακτικές συνέπειες σε περίπτωση που η απόπειρα απόδρασης αποτύχει. Υπάρχει, όμως, βοήθεια. Φτάνει να πεις το πρόβλημα και να αποφασίσεις να αντιδράσεις. Μια δουλειά, οικονομική ανεξαρτησία και δημιουργική απασχόληση πιστεύω ότι βοηθούν πολύ.

Ποιος είναι ο ρόλος της τέχνης σε τόσο σημαντικά κοινωνικά ζητήματα;
Σίγουρα όχι διδακτική. Για μένα η τέχνη δεν διδάσκει και δεν νουθετεί. Μπορεί μερικές φορές να εκθέτει γεγονότα και προβλήματα, μπορεί να παίρνει θέση απέναντι σε κάποια από αυτά, μπορεί να ευαισθητοποιεί, αλλά δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να κάνει κήρυγμα.

Η πρεμιέρα της παράστασης Μεταξωτές Γυναίκες θα πραγματοποιηθεί στις 30 Οκτωβρίου στο θέατρο UNDERGROUND

Λίγα λόγια για το έργο
Στο έργο, η 23χρονη Ωρόρ από τη Νιγηρία, θύμα trafficking, ζει στο υπόγειο μιας πολυκατοικίας του κέντρου της Αθήνας και βουτάει στο κενό από την ταράτσα. Ο ξαφνικός και αποτρόπαιος θάνατός της γίνεται η αφορμή για να παρακολουθήσουμε πως οι ένοικοι της πολυκατοικίας διαπραγματεύονται τη ζωή τους, την αποξένωση, την ξενοφοβία, τον ρατσισμό, την αδιαφορία σε μια πόλη που νοσεί και επηρεάζει τη στάση των ανθρώπων απέναντι στον συνάνθρωπο.

entertainment.in.gr