Re-Volt Athens: Η Αθήνα της κρίσης σε ευρωπαϊκή περιοδεία

Μαρία Πετροπούλου

Βαρκελώνη, Βιέννη, Βερολίνο. Η Αθήνα της κρίσης «ταξιδεύει», συστήνεται εκ νέου και προσπαθεί να μετατρέψει τους ανθρώπους από απαθείς σε δρώντες. Απευθύνεται σε ξένο κοινό, καθώς «δεν έχει νόημα να μιλάς για σχοινί στο σπίτι του κρεμασμένου». Το Re-Volt Athens, το πιο πρόσφατο έργο της σκηνοθέτιδας Έλλης Παπακωνσταντίνου, είναι μια οπτικοακουστική περφόρμανς, που βρίσκεται σε ροή παρουσιάσεων σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και ετοιμάζεται για ένα νέο κύκλο παραστάσεων μέσα στο 2016 (Festival of Alternative Theatrical Expression στο Ζάγκρεμπ).

Η περφόρμερ Ρόζα Προδρόμου, ο συνθέτης και μουσικός Τηλέμαχος Μούσας και ο visual artist Παντελής Μάκκας, συναντιούνται επί σκηνής και παράγουν έναν οπτικοακουστικό διάλογο μέσω του οποίου συνυφαίνουν τις αφηγήσεις τους με άξονα τη χαοτική καθημερινότητα στην Αθήνα της κρίσης. Μαζί με την Έλλη Παπακωνσταντίνου, οι συντελεστές μιλούν στο in.gr και μας «ξεναγούν» στο τοπίο κατάρρευσης που πρωταγωνιστεί η Αθήνα.

«Το Revolt Athens είναι μια ποιητική χαρτογράφηση της Ελλάδας εν κρίση»

Η κ. Παπακωνσταντίνου εξηγεί ότι η οπτικοακουστική περφόρμανς ξεκίνησε στο ιστορικό θέατρο Antic Teatro της Βαρκελώνης, συνέχισε στο Musikteatretage Festival στην Βιέννη, ενώ πρόσφατα παρουσιάστηκε στο Neukollner Oper του Βερολίνου. «Σε αυτές τις πόλεις-σταθμούς που ήρθαμε σε επαφή με πολύ διαφορετικό κοινό, η παράσταση άλλαξε δραματικά και αυτό ήταν κάτι που θελήσαμε όλοι από την αρχή αυτής της συνεργασίας».

«Δύσκολα μπορώ να κατονομάσω γενικά τις πηγές έμπνευσής μου, αλλά σε αυτήν την περίπτωση θα πω με βεβαιότητα ότι ήταν οι ίδιοι οι συνεργάτες μου. Ο καθένας με το βλέμμα του, την ιδιοσυγκρασία του και την πολιτική σκέψη του έδωσε τον εαυτό του σε αυτή την δουλειά».

Η σκηνοθέτις επισημαίνει ότι το έργο είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό για όλους τους συντελεστές. «Δουλέψαμε πολύ για να δημιουργήσουμε μια παράσταση για αυτό που μας πονάει» αναφέρει, ενώ παράλληλα εξηγεί ότι «πολλές φορές δεν είναι εύκολο να ελέγξεις το θυμό ή το αίσθημα σου, όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με πολίτες άλλων χωρών που μπορεί να βλέπουν τα πράγματα από μια άλλη οπτική. Αλλά αυτό είναι που καθιστά αυτήν την εμπειρία πολύ σημαντική γιατί αποτελεί μια πολύ δυναμική αναμέτρηση με το κοινό»

Τι είναι αυτό, όμως, που διαφοροποιεί την παράσταση από άλλες που πραγματεύονται το ίδιο θέμα, την κρίση; Σύμφωνα με την κ. Παπακωνσταντίνου, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι αυτό το έργο απευθύνεται σε ξένο κοινό, ενώ η ίδια διαπιστώνει ότι «πραγματικά υπάρχει άγνοια για την ελληνική κατάσταση». Ταυτόχρονα, τονίζει ότι φωτίζονται οι δυο πλευρές της διπολικής Αθήνας. Από τη μια, μεγαλείο και ιστορικά μνημεία, μια φανταστική Ευρωπαϊκή πόλη των τουριστικών οδηγών και από την άλλη μια πόλη Βαλκάνια, βίαιη και πολύ πιο υποχθόνια. Από τη μια η «ξεναγός» περιγράφει τον Πειραιά και την αγάπη της για την θάλασσα και τα απομακρυσμένα νησιά και από την άλλη εξομολογείται πως το Αιγαίο είναι πλέον ένας απέραντος θαλάσσιος τάφος.

Η σκηνοθέτις παραμένει αισιόδοξη για την Ελλάδα. Άλλωστε, πιστεύει ότι η κρίση στη χώρα είναι ένα σύμπτωμα μιας πιο διευρυμένης κρίσης του δυτικού κόσμου και ότι αυτό που θα έπρεπε να αναρωτηθούμε είναι αν είμαστε αισιόδοξοι για την Ευρώπη του μέλλοντος. Ποια είναι η γνώμη της για τον σύγχρονο Έλληνα; «Αγαπώ τον Έλληνα για την κριτική που ασκεί καθημερινά υπό μορφή μουρμούρας, γκρίνιας, χιούμορ προς όλους και όλα, ενίοτε και προς τον εαυτό του. Ο Έλληνας δεν εκτελεί συντεταγμένες εντολές, δεν είναι καλό γρανάζι στη Μηχανή κι αυτό το χαρακτηριστικό στο Νέο Μεσαίωνα που ζούμε τον καθιστά επικίνδυνο».

Τέλος, η κ. Παπακωνσταντίνου εκτιμά ότι ένα ολόκληρο σύστημα έχει φτάσει στα όριά του, οικονομικό, πολιτικό. «Ο Δυτικός Καπιταλισμός έφερε την παγκοσμιοποίηση και προς εξεύρεση νέων αγορών την αποσταθεροποίηση στην Μεσόγειο και Μέση Ανατολή, την νεοαποικιοκρατία, την λεγόμενη «απελευθέρωση» άλλων εθνών. Ξεχύνεται σαν τον βιβλικό Λεβιάθαν να κατακτήσει προκαλώντας την Αποκαλυπτική βαρβαρότητα της Τζιχάντ».

«Αν έκανα τώρα μια παράσταση στην Ελλάδα θα μίλαγα για το κάλλος και την αρμονία. Για την αριστεία και την δημοκρατία»

Η Ρόζα Προδρόμου εξηγεί στο in.gr ότι η «περφόρμανς αυτή είναι προς το παρόν φτιαγμένη για το εξωτερικό, για να δώσει μια εικόνα, μια αίσθηση αυτού που ζούμε από την αρχή της κρίσης στην Ελλάδα», ενώ παρατηρεί ότι το κοινό και στις δυο πόλεις ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα να δηλώσει τη συμπαράστασή του για την κατάσταση στη χώρα αυτή τη στιγμή, μ’ έναν τρόπο σχεδόν συγκινητικό.

«Θα είναι πρόκληση να ανεβάσουμε την παράσταση στην Ελλάδα, όπου το βίωμα είναι πραγματικότητα, όχι αφήγηση»

Πώς βιώνει, όμως, η ίδια την κρίση; Την βλέπει στην καθημερινότητά της; «Η κρίση, εκτός από την εξαθλίωση, το ξεπούλημα της χώρας και την απογύμνωση των πιο βίαιων ενστίκτων μας, έφερε και κάτι ακόμη: την ανάγκη για έμπρακτη αλληλεγγύη, για ‘ξεβόλεμα’ και ανάληψη ευθύνης. Αυτό είναι κάτι που το βλέπω στην καθημερινότητά μου. Υπάρχει λοιπόν ένας επαναπροσδιορισμός σε προσωπικό και εθνικό επίπεδο, μια μεγάλη ευκαιρία αλλαγής, είμαστε ήδη μέσα σε αυτό το μεταβαλλόμενο τοπίο. Και αυτό είναι ενθαρρυντικό. Τελικά».

Ο Τηλέμαχος Μούσας, συνθέτης και μουσικός, θεωρεί ότι η Αθήνα του σήμερα «πάσχει από διπολική διαταραχή», η λέξη που θα επέλεγε για να την περιγράψει θα ήταν «γκρίζα» ενώ με το τραγούδι «αλησμονώ και χαίρομαι, θυμούμαι και λυπούμαι» θα την «έντυνε» μουσικά. Τέλος, επισημαίνει ότι αν άλλαζε κάτι στην χώρα αυτό θα ήταν να «φυτέψει δένδρα και αρωματικά φυτά παντού».

«Θα χρωμάτιζα την Ελλάδα με τα πιο έντονα χρώματα»

Ο Παντελής Μάκκας, visual artist, ερωτηθείς για το πως κρίνει την Ελλάδα του σήμερα, τονίζει ότι ο ρόλος της τέχνης είναι περισσότερο να καταγράφει και να αποτυπώνει παρά να κρίνει. «Η Ελλάδα του σήμερα είναι οι Έλληνες του σήμερα. Σε αυτούς απευθύνομαι σαν καλλιτέχνης και τους προσκαλώ και προκαλώ μέσω της δουλειάς μου να αναπτύξουν ερωτήματα τόσο για τους ίδιους όσο για τον κοινωνικό τους περίγυρο».

Συνεχίζει, εξηγώντας ότι «η Ελλάδα του σήμερα είναι ένα ευρωπαϊκό κράτος με μειονεκτήματα και προτερήματα όπως κάθε ευρωπαϊκό κράτος. Προβλήματα που νομίζαμε πως είναι μόνο ελληνικά, όπως διαφθορά, οικονομική και κοινωνική κρίση και αδιαφάνεια τελικά τα βλέπουμε σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό που υπογραμμίζω και θεωρώ σημαντικό στην Ελλάδα του σήμερα είναι η στάση των πολιτών της απέναντι στο προσφυγικό. Είμαστε όλοι, Έλληνες και μη, κομμάτι ενός συνόλου, και καθώς όλοι γινόμαστε μάρτυρες στην μετάλλαξη των βασικών ανθρώπινων αξιών, είναι σημαντικό να στεκόμαστε και να δίνουμε περισσότερη σημασία στα ιστορικά αυτά κομμάτια που μας ενώνουν παρά σε αυτά που μας διασπούν».

«Είμαστε όλοι, Έλληνες και μη, κομμάτι ενός συνόλου»

Ποιες είναι οι εντυπώσεις του κ. Μάκκα από τις έως τώρα περιοδείες και πώς υποδέχτηκε την παράσταση το κοινό; Ο καλλιτέχνης αναγνωρίζει ότι στην πρώτη περφόρμανς στην Βαρκελώνη η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα ήταν πολύ διαφορετική. «Είχαμε δεξιά κυβέρνηση και όλοι θυμόμαστε την ένταση και την βία στους δρόμους της Αθήνας. Αυτό κατά κάποιο τρόπο βγήκε και στην περφόρμανς. Όσο αλλάζει η πολιτική κατάσταση στη χώρα, τόσο αλλάζει και μεταβάλλεται η περφόρμανς. Μένουμε επίκαιροι στις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις και προσπαθούμε να τις εντάξουμε στην παράσταση. Το κοινό του Βερολίνου μέχρι τώρα ήταν το πιο ενημερωμένο για τις πολιτικές εξελίξεις της χώρας μας και αυτό μας βοήθησε τόσο στο να έχουμε ένα κοινό κώδικα επικοινωνίας όσο στο να κάνουμε μια καλή παράσταση».

*Η Έλλη Παπακωνσταντίνου σκηνοθετεί αυτή την εποχή το ελάχιστα παιγμένο έργο του Τένεσι Ουίλιαμς Κραυγή. Γραμμένο λίγο μετά το θάνατο του συντρόφου του, αυτό το «έργο των δύο χαρακτήρων» ζωντανεύει στο Faust από ένα αναπάντεχο ντουέτο, τον Αλέκο Συσσοβίτη και την Μάνια Παπαδημητρίου (Πέμπτη-Κυριακή)

entertainment.in.gr