Ειρήνη Καλλιανίδου: «Οι άνθρωποι λένε συχνά ψέματα, το σώμα όμως δεν ψεύδεται ποτέ»

Μαρία Πετροπούλου

Δυο νέοι στη σημερινή Αθήνα γνωρίζονται και ερωτεύονται. Η σχέση τους εξελίσσεται και δοκιμάζεται και οι ίδιοι αναπτύσσουν όλα τους τα ένστικτα. Έρωτας, βία, αντίσταση, επιβολή. Δυο άλλοι άνθρωποι εισβάλλουν στη ζωή τους και ένα παιχνίδι κυριαρχίας και αναμέτρησης ξεκινά. Ποιος θα κυριαρχήσει;

Η απάντηση δίνεται μέσω μιας βωβής σκηνικής σύνθεσης σωματικού θεάτρου, του Vio•lets, χωρίς λόγια. Στη σκηνή, βρίσκονται τέσσερις ηθοποιοί, τέσσερα σώματα. Η σκηνοθέτις της παράστασης, Ειρήνη Καλλιανίδου, βρίσκει ιδιαίτερα ενδιαφέρον το γεγονός ότι «ενώ συχνά λέμε με τα λόγια κάτι, η γλώσσα του σώματος λέει κάτι πολύ διαφορετικό». Η ίδια θέλησε να εξερευνήσει την ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία, ενώ οι πρωταγωνιστές αισθάνονται ότι μέσα από τη συγκεκριμένη διαδικασία, οξύνονται οι αισθήσεις και κατά συνέπεια, ενισχύεται η ανθρώπινη επικοινωνία. Οι συντελεστές της παράστασης μιλούν στο in.gr.

Ειρήνη Καλλιανίδου

Γιατί επιλέξατε να πραγματοποιήσετε μια παράσταση βασισμένη στο σώμα, χωρίς λόγια;
Βρίσκω πολύ ενδιαφέρον ότι πολύ συχνά ενώ λέμε με τα λόγια κάτι, η γλώσσα του σώματος λέει κάτι πολύ διαφορετικό, ή ακόμα και το αντίθετο. Ήθελα να εξερευνήσω την πηγή από όπου προέρχεται κάθε ανάγκη για επικοινωνία. Οι άνθρωποι λένε πολύ συχνά ψέματα, το σώμα όμως δεν ψεύδεται ποτέ.

Η απουσία ουσιαστικής ψυχικής επικοινωνίας οδηγεί στην συναισθηματική και κοινωνική απομόνωση;
Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα και έχουν ανάγκη να επικοινωνούν αυτά που αισθάνονται και σκέφτονται. Όταν για οποιονδήποτε λόγο μέσα σε μια σχέση, ανεξαρτήτως φύσεως, νιώθουν ότι πρέπει να λογοκρίνουν τον εαυτό τους και να μην εκφράζουν όλα όσα τους απασχολούν, πιστεύω ότι σταδιακά δυστυχούν και η σχέση αυτή μαραζώνει.

Ποιο είναι το «όπλο» για να καταπολεμηθεί αυτό;
Πιστεύω ότι η ειλικρίνεια και η αμεσότητα είναι προτερήματα στους ανθρώπους. Προτερήματα, τα οποία βέβαια ανθίζουν σε περιβάλλοντα ασφάλειας και αγάπης. Θα πρέπει το ζητούμενο να είναι η αλήθεια.

Λέγεται ότι πολλές φορές ένα βλέμμα αρκεί για να συνεννοηθούν δυο άνθρωποι. Ισχύει;
Όταν δυο άνθρωποι μιλώντας λένε μεταξύ τους αλήθεια, ίσως σταδιακά μπορούν να κατακτήσουν το ανώτερο εκείνο επίπεδο επικοινωνίας όπου ο λόγος αντικαθίσταται από το βλέμμα και το άγγιγμα.

Vio•letsείμαστε, λέτε, όλοι εμείς. «Βίαια λουλούδια, όμορφα, γεμάτα χρώμα και ζωή, που αντιστέκονται και ανθίζουν και ίσως κάποια στιγμή κόβονται για να τα μυρίσει κάποιος βιαστικά και να τα αφήσει στη συνέχεια να μαραθούν στη μοναξιά τους». Έτσι βλέπετε την πορεία του ανθρώπου στη ζωή;
Όχι απαραίτητα. Όμως θεωρώ ότι συνήθως η ζωή βρίσκει τον τρόπο να μας δοκιμάσει, τις πεποιθήσεις και τις αντοχές μας, και θέλει μεγάλη προσπάθεια από τον καθένα να διατηρήσει το χρώμα και την ορμή του.

Πώς γίνεται να υπάρχει αφήγηση χωρίς λόγια, χωρίς ομιλία;
Τα σώματα των ηθοποιών, σε συνδυασμό με την προβολή, δίνουν σαφή παλμό και ρυθμό. Τα κορμιά συνομιλούν συνέχεια μεταξύ τους καθ’όλη τη διάρκεια της παράστασης. Υπάρχει συνέχεια επαφή, η οποία δε χάνεται μέχρι και τη λήξη.

Το βίντεο, η εικόνα, ενισχύει την σωματική έκφραση στην παράσταση;
Δρουν παράλληλα. Ο θεατής καλείται να κάνει τη σύνθεση του έμψυχου και του ψηφιακού στοιχείου.

Πώς βλέπετε τα ζευγάρια στη σημερινή Αθήνα; Ερωτεύονται αληθινά; Υπάρχουν δυνατά συναισθήματα;
Ελπίζω πως ναι. Η άνοιξη πάντα θα ακολουθεί το χειμώνα, ο οποίος προετοιμάζει τις συνθήκες για την καρποφορία της. Το θέμα είναι τι συμβαίνει μετά. Ο έρωτας είναι στη φύση του ανθρώπου, και όσο πιο δύσκολες οι εξωτερικές συνθήκες ενδεχομένως και τόσο πιο έντονα τα συναισθήματα. Όμως οι σχέσεις θέλουν δουλειά, χρόνο και αφοσίωση και η μακροημέρευση τους εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και είναι άλλη ιστορία.

Τι σας ενέπνευσε για τη δημιουργία της παράστασης;
Η προσωπική μου ανάγκη για συνδιαλλαγή και επικοινωνία, καθώς και το έργο του Ευγένιου Ιονέσκο «Αμεδαίος», το οποίο μου έδωσε στο τρίτο έτος της δραματικής σχολής η δασκάλα μου Τζωρτζίνα Κακουδάκη. Οι άνθρωποι στο έργο αυτό ζουν έγκλειστοι και αποκομμένοι από τον έξω κόσμο, διατηρώντας ωστόσο μια δική τους αντίληψη για το πως αυτός λειτουργεί. Η δυνατότητα μας να επιλέγουμε τα ερεθίσματα που προσλαμβάνουμε, ή όχι, από το σύνολο των δεδομένων ερεθισμάτων που μας περιβάλλουν και το πως τα φιλτράρουμε, ανάλογα με τις δυνατότητες και τις ανάγκες μας, μου φαίνεται εξαιρετικά ενδιαφέρον.

Ποια είναι τα ερεθίσματά σας και τι σας εμπνέει στη ζωή;
Μου αρέσει πολύ το θέατρο, τα σκυλιά, το σινεμά, το φαγητό, το περπάτημα, τα χρώματα, η θάλασσα, να γνωρίζω καινούριους ανθρώπους και να συζητώ μαζί τους. Όλα αυτά με γεμίζουν έμπνευση και ευγνωμοσύνη για τη ζωή. Πιστεύω ότι όσο ζούμε με ευγνωμοσύνη και συνείδηση μπορούμε να παραμένουμε ανοιχτοί σε ερεθίσματα και εμπειρίες, τα οποία δεν τελειώνουν ποτέ.

Ποιοι άνθρωποι έχουν ασκήσει έντονη επιρροή σε εσάς, ακόμη και με ελάχιστα λόγια;
Οι γονείς μου, τα αδέλφια μου, οι φίλοι μου, και οι δάσκαλοι μου. Επίσης τα σκυλιά μου με έχουν διαμορφώσει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Όσοι έχουν την τύχη να μοιράζονται τη ζωή τους με τετράποδα ξέρουν πόσα πράγματα μαθαίνεις από εκείνα, πόσο σε κάνουν καλύτερο άνθρωπο, και αντιλαμβάνονται την αξία της βαθιάς, μη λεκτικής σύνδεσης και επικοινωνίας.

Πώς είναι να παίζεις χωρίς λόγια και να χρησιμοποιείς μόνο το σώμα σου για να εκφραστείς και να επικοινωνήσεις; Πως είναι αυτή η διαδικασία και ποιες οι δυσκολίες; Η Μιράντα Παύλου, ηθοποιός, υποστηρίζει ότι το να παίζει κανείς χωρίς λόγια και να χρησιμοποιεί μονάχα το σώμα για να εκφραστεί και να επικοινωνήσει, δεν είναι τόσο διαφορετικό από το να υποκρίνεται χρησιμοποιώντας το λόγο. «Θεωρώ και τα δύο δύσκολες διαδικασίες για τον ηθοποιό. Όταν έχεις λόγο σε ένα έργο πρέπει να τον «υποστηρίζεις» και να τον κάνεις «δικό σου», ενώ στην περίπτωση απουσίας λόγου πρέπει να δώσεις με το κορμί και τις αισθήσεις σου στο θεατή όλα εκείνα που θα έλεγες αλλά δεν είναι απαραίτητο να ειπωθούν με λόγια. Η παράσταση εξάλλου είναι δομημένη με τρόπο τέτοιο που δε μοιάζει να της λείπει ο λόγος, απλώς δεν τον χρειάζεται».

Η Δάφνη Μανούσου, ηθοποιός, παραδέχεται ότι αρχικά ένιωθε ότι η επικοινωνία μόνο μέσα από το σώμα δεν ήταν αρκετή. «Είχα την αίσθηση ότι μου λείπει ο λόγος». Μέσα από τη διαδικασία, ωστόσο, συνειδητοποίησε ότι οι αισθήσεις της οξύνονταν κατ επέκταση βελτιωνόταν και η επικοινωνία της με τους άλλους ηθοποιούς. «Σε σημείο τώρα που όχι μόνο δεν μου λείπει ο λόγος αλλά στο συγκεκριμένο project θα μου φαινόταν περιττός».

Ο Βαγγέλης Πιτσιλός, ηθοποιός, θεωρεί ότι το σώμα είναι πιο εύκολος τρόπος έκφρασης κι επικοινωνίας από την ομιλία, αφού «κρύβει πολλές εκπλήξεις και διάφορους τρόπους που η ομιλία δε μπορεί να ‘περάσει’ στον θεατή», ενώ τονίζει ότι «όταν ‘το σώμα μιλά’ συνειδητοποιείς και το πόσο ελεύθερος είσαι».

Πώς είναι να ερωτεύεσαι υπό τους ήχους του Σεργκέι Ραχμάνινοφ, ενός από τους διασημότερους πιανίστες του 20ού αιώνα; Η μουσική αυτή υπόκρουση ενισχύει ή «καθοδηγεί» τα συναισθήματα; Ο κ. Πιτσιλός εκτιμά ότι δεν υπάρχει καλύτερη μουσική ή καλύτερος συνθέτης για να «συνοδεύσει» τον έρωτα δυο ανθρώπων. «Μακάρι να ερωτεύονταν οι άνθρωποι έτσι, πιο συχνά, γιατί δυστυχώς ο ρομαντισμός λείπει στις μέρες μας».

Πληροφορίες

Συντελεστές:
Σύλληψη • σκηνοθεσία: Ειρήνη Καλλιανίδου
Παίζουν : Ευθύμης Γεωργόπουλος, Δάφνη Μανούσου, Μιράντα Παύλου, Βαγγέλης Πιτσιλός
Βίντεο • προβολή : Αγγελική Γιαννοπούλου

Ημέρες & ώρες παραστάσεων:
Από τις 16 Μαΐου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:30, για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων
Διάρκεια: 45 λεπτά
Είσοδος με ελεύθερη συνεισφορά

Θέατρο 104|Black Box
Ευμολπιδών 41, Γκάζι, Αθήνα
Μετρό Κεραμεικός
Τηλ. κρατήσεων: 210 3455020 – 6940290312

entertainment.in.gr