Μύθοι και πραγματικότητα για τον πόλεμο του Βιετνάμ

28

Την προσεχή Κυριακή, το Βιετνάμ γιορτάζει την 25η επέτειο από την κατάληψη της Σαϊγκόν, γεγονός που σήμανε την οριστική ήττα των Αμερικανών στον πόλεμο του Βιετνάμ. Για τις ΗΠΑ, η επέτειος αυτή έχει αποτελέσει αφορμή για έναν ευρύτατο απολογισμό των αιτιών και κυρίως των συνεπειών του πολέμου, καθώς, μεταξύ άλλων, έφερε στο φως της δημοσιότητας απόψεις ιστορικών που προσπαθούν να αναθεωρήσουν ορισμένους από τους πιο διαδεδομένους μύθους σχετικά με τον πόλεμο και όσους πολέμησαν σε αυτόν.

Μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο, το Βιετνάμ υπήρξε για τους Αμερικανούς ένα τραγικό ορόσημο: επρόκειτο για την πιο μακρόχρονη, την πιο αιματηρή, καθώς και την πρώτη πολεμική διαμάχη την οποία έχασαν οι ΗΠΑ. Ανάμεσα στα συνολικά τρία εκατομμύρια νεκρών, στρατιώτες και αμάχους, 60.000 Αμερικανοί στρατιώτες δεν επέστρεψαν ποτέ στην πατρίδα τους, ενώ εκείνοι που επέστρεψαν αναγκάστηκαν πολλές φορές να υποστούν την εχθρική διάθεση της κοινής γνώμης και να βρεθούν στο επίκεντρο της πολιτικής διαμάχης που ακολούθησε την ήττα.

Το πορτρέτο του Αμερικανού στρατιώτη, που σκιαγραφήθηκε μεταπολεμικά, ήταν εκείνο του ψυχολογικά τραυματισμένου βετεράνου που καταδιώκεται από τις τραυματικές μνήμες ενός ανομολόγητα σκληρού πολέμου, καθώς και του φτωχού ή του περιθωριακού πολίτη που αντιμετωπίζει την κατακραυγή της αμερικανικής κοινωνίας, επειδή αναγκαστικά ή εθελοντικά συμμετείχε σε ένα πόλεμο δίχως λόγο. Το πορτρέτο αυτό έγινε ιδιαίτερα διαδομένο, έπειτα από ταινίες όπως Ο Ελαφοκυνηγός, Ο Ταξιτζής ή το Γεννημένος την 4η Ιουλίου.

Την εικόνα αυτή προτίθεται να ανατρέψει μια σειρά από ιστορικούς, μελετητές και βετεράνους, που έχουν σημείο αναφοράς το βιβλίο της Γκλένα Γουίτλεϊ Η Κλεμένη Τιμή, το οποίο έχει γίνει ένα είδος ιερού κειμένου για τους βετεράνους, οι οποίοι αισθάνονται αδικημένοι από την εικόνα που έχει η κοινή γνώμη για αυτούς και τον πόλεμο.

Ποιος πολέμησε στο Βιετνάμ;

Σύμφωνα με τους αναθεωρητές αυτούς συγγραφείς, ένας από τους πιο διαδομένους μύθους είναι εκείνος που θέλει να στρατολογούνται στο Βιετνάμ σχεδόν αποκλειστικά μέλη μειονοτήτων και φτωχοί Αμερικανοί πολίτες. Πολλές έρευνες, ωστόσο, δείχνουν ότι οι Αμερικανοί στρατιώτες αποτελούσαν ένα αρκετά αντιπροσωπευτικό δείγμα της αμερικανικής κοινωνίας, γεγονός που, αν ισχύει πραγματικά, αντικρούει τον ισχυρισμό ότι ο πόλεμος του Βιετνάμ ήταν ένας ταξικός πόλεμος.

Ο καθηγητής του ΜΙΤ Αρνι Μπάρνετ, για παράδειγμα, συνέκρινε τα εισοδήματα των στρατιωτών που πολέμησαν στο συγκεκριμένο πόλεμο με το κατά κεφαλήν εισόδημα των ΗΠΑ, διαπιστώνοντας ότι η κατανομή ήταν παρόμοια. Το ίδιο συνέβη και με τα θύματα του πολέμου: Μολονότι στην αρχή του πολέμου οι περισσότερες απώλειες παρατηρήθηκαν κυρίως ανάμεσα σε φτωχούς και μαύρους οπλίτες, αργότερα ο αριθμός αυτός εξομαλύνθηκε, με αποτέλεσμα οι νεκροί να προέρχονταν από όλα τα εισοδηματικά στρώματα των ΗΠΑ.

Ο ψυχολογικά τραυματισμένος βετεράνος

Ο Β.Γ.Μπέρκετ, πρώην αξιωματικός του αμερικανικού στρατού και ηγετική φυσιογνωμία ανάμεσα στο όλο κίνημα, υποστηρίζει ότι παρόμοια είναι και τα αποτελέσματα των στοιχείων για το βετεράνο με την υποτιθέμενη διαταραγμένη ψυχική υγεία. Ο Β.Μπέρκετ δηλώνει ότι, έπειτα από δική του έρευνα, το 70% όσων υποστήριξαν ότι αντιμετώπισαν ψυχολογικά προβλήματα μετά τον πόλεμο είτε δεν είχε υπηρετήσει ποτέ σε αυτόν είτε υπερέβαλε τα γεγονότα σχετικά με τη θητεία του.

Ο κοινωνικός αποκλεισμός των βετεράνων

Από τη δική του πλευρά ο Τσέρι Λεμπκ, καθηγητής κοινωνιολογίας, υποστηρίζει πως η άποψη ότι οι βετεράνοι υπέστησαν μεταπολεμικά ένα ιδιότυπο κοινωνικό αποκλεισμό, αν και είναι ευρύτατα διαδεδομένη στην κοινή γνώμη των ΗΠΑ, δεν αποτελεί παρά ένα αστικό μύθο. Ο καθηγητής είχε διεξαγάγει πολύχρονη σχετική έρευνα, η οποία όμως δεν απέδωσε τα αναμενόμενα: Πίστευα πραγματικά ότι θα ανακάλύπτα μια πραγματική βάση για όλα αυτά. Ωστόσο, ακόμα δεν έχω ανακαλύψει ούτε ένα αποδεικτικό στοιχείο για το ότι κάτι τέτοιο συνέβη πραγματικά.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ