Πέθανε ο Ιλία Πριγκοζίν, κάτοχος του Νόμπελ Χημείας για το έργο του στη Θερμοδυναμική

36

Σε ηλικία 86 ετών πέθανε ο Ιλία Πριγκοζίν, βραβευμένος με το Νόμπελ Χημείας το 1977 για τη συμβολή του στη μελέτη της μη γραμμικής Χημείας, της θερμοδυναμικής ανισορροπίας και του ρόλου του χρόνου σε μη αντιστρεπτές βιολογικές διαδικασίες.

Ο Πριγκοζίν άφησε την τελευταία του πνοή στο Νοσοκομείο Erasme των Βρυξελλών στις 28 Μαΐου.

Συγγραφέας 1.000 επιστημονικών δημοσιεύσεων και 20 βιβλίων, ο διάσημος ερευνητής τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ «για τη συμβολή του στη μελέτη της θερμοδυναμικής ανισορροπίας, ειδικά στη θεωρία των δομών διασκορπισμού».

Ο Πριγκοζίν επέκτεινε τη θερμοδυναμική θεωρία -η οποία εξετάζει τις φυσικές ιδιότητες συστημάτων ύλης και ενέργειας- σε συστήματα που δεν βρίσκονται σε ισορροπία. Στις συνθήκες αυτές, έδειξε ο Πρεγκοζίν, είναι δυνατόν να εμφανιστούν διατεταγμένες δομές που ονομάστηκαν «δομές διασκορπισμού».

Σε αντίθεση με τις δομές που βρίσκονται σε θερμοδυναμική ισορροπία (όπως οι κρύσταλλοι), οι δομές διασκορπισμού δεν μπορούν να υπάρξουν ως αυτόνομα συστήματα, αλλά μόνο σε μια σχέση «συμβίωσης» με το περιβάλλον τους.

Οι διαδικασίες που παρατηρούνται σε τέτοια συστήματα είναι συνήθως μη αντιστρεπτές. Παράδειγμα τέτοιας διαδικασίας είναι ο βρασμός ενός αβγού, ο οποίος δεν μπορεί βέβαια να αναστραφεί. Αλλο παράδειγμα είναι οι ζωντανοί οργανισμοί, οι οποίοι καταναλώνουν τη χημική ενέργεια των τροφών, παράγουν έργο και εκλύουν στο περιβάλλον τους θερμότητα, χωρίς οι ίδιοι να υποστούν αλλαγές.

Ο σχηματισμός συστημάτων διασκορπισμού έδειξε ότι είναι δυνατόν να προκύψει τάξη από την αταξία, παρόλο που η πιθανότητα να συμβεί αυτό αυθόρμητα είναι απειροελάχιστη.

Η περιγραφή των δομών διασκορπισμού από τον Πρεγκοζίν οδήγησε σε σημαντικές ανακαλύψεις και εφαρμογές όχι μόνο στη Χημεία, αλλά και στη Βιολογία και τη μελέτη των κοινωνικών συστημάτων.

Ο Ιλία Πρεγκοζίν γεννήθηκε το 1925 στη Μόσχα, σπούδασε Χημεία στο Βέλγιο και μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 1967, για να εργαστεί ως καθηγητής Φυσικής και Χημικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν.

Τα τελευταία χρόνια διηύθυνε τα Διεθνή Ινστιτούτα Solvay για τη Φυσική και τη Χημεία στις Βρυξέλλες, αλλά και το Κέντρο Ιλία Πρεγκοζίν για τη Μελέτη της Μηχανικής Στατιστικής και των Πολυπλοκων Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο του Τέξας.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ