Το γονιδίωμα του αρουραίου αποκαλύπτει διαφορές από τον άνθρωπο και το ποντίκι

36

Περίπου 200 χρόνια αφότου άρχισε να χρησιμοποιείται ως πειραματόζωο, ο αρουραίος έγινε την Πέμπτη το τρίτο θηλαστικό, μετά τον άνθρωπο και το ποντίκι, του οποίου γίνεται γνωστή η γενετική αλληλουχία.

Το γονιδίωμα, που αναλύθηκε στο 90% της έκτασής του, είναι 5% μικρότερο από το ανθρώπινο και ελαφρώς μεγαλύτερο από του ποντικού. Περίπου το 90% των 25 με 30 χιλιάδων γονιδίων του απαντώνται και στα δύο άλλα θηλαστικά.

Ο γενετική ανάλυση του νορβηγικού αρουραίου Rattus norvegicus, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Νature, αναμένεται να συμβάλλει στην έρευνα για την αντιμετώπιση ανθρώπινων ασθενειών. Οι ερευνητές θα γνωρίζουν, για παράδειγμα, αν για μια συγκεκριμένη μελέτη πρέπει να χρησιμοποιήσουν ως πειραματόζωο το ποντίκι ή τον αρουραίο.

Η αλληλουχία πιστεύεται επίσης ότι θα βοηθήσει στον εντοπισμό γονιδίων που σχετίζονται με τη συμπεριφορά, καθώς ο αρουραίος θεωρείται εξυπνότερος από το ποντίκι και φέρνει διαφορετικές επιδόσεις σε συμπεριφορικά τεστ.

Τα γονίδια του τρωκτικού δείχνουν επίσης ότι ο αρουραίος διαθέτει οξύτερη όσφρηση και πιο εξελιγμένους μηχανισμούς για την εξουδετέρωση τοξινών, ίσως επειδή ζει σε πιο βρώμικα περιβάλλοντα σε σχέση με το ποντίκι.

Η ανάλυση αναμένεται παράλληλα να προσφέρει νέα στοιχεία για την εξέλιξη των θηλαστικών: Η γενετική εξέικη του αρουραίου φαίνεται ότι είναι ταχύτερη από του ανθρώπου και του ποντικού.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την Κοινοπραξία Προσδιορισμού Αλληλουχίας του Αρουραίου, με τη χρηματοδότηση των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ.

Η κοινοπραξία επέλεξε τον Rattus norvegicus, διαβόητο λαθρεπιβάτη των πλοίων, ο οποίος διαφέρει από τον μικρότερο, μαύρο Rattus rattus, ο οποίος διέδωσε τη βουβωνική πανώλη στη μεσαιωνική Ευρώπη.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο άνθρωπος, το ποντίκι και ο αρουραίος διαχωρίστηκαν από τον κοινό τους πρόγονο πριν από περίπου 75 εκατ. χρόνια, περίπου δέκα εκατ. χρόνια μετά την εξαφάνιση των δεινοσαύρων, που άφησε το πεδίο ελεύθερο για την κυριαρχία των θηλαστικών.

Από την εποχή εκείνη ο αρουραίος εξελίχθηκε δύο με τρεις φορές ταχύτερα από τον άνθρωπο. Σε άρθρο σχολιασμού που δημοσιεύεται στο ίδιο τεύχος του Nature, η Κέρστιν Λιντμπλαντ-Τοχ του Κέντρου Γενωμικής Έρευνας του ΜΙΤ άναφέρει ότι η ταχύτερη εξέλιξη οφείλεται είτε σε αυξημένη συχνότητα μεταλλάξεων, ή, το πιθανότερο, στο γεγονός ότι η διαδοχή των γενεών του αρουραίου είναι ταχύτατη, επιτρέποντας την ταχεία εμφάνιση νέων γενετικών χαρακτηριστικών.

Ο αρουραίος άρχισε να χρησιμοποιείται ως πειραματόζωο πριν από το ποντίκι, τη δεκαετία του 1800. Αργότερα, τα ποντίκια προτιμήθηκαν λόγω του μικρότερου μεγέθους τους και της εύκολης εκτροφής τους.

Σήμερα, και τα δύο τρωκτικά χρησιμοποιούνται σε μελέτες τοξικότητας, καθώς και ως ζωικά μοντέλα για την μελέτη ανθρώπινων ασθενειών, όπως ον καρκίνος, ο διαβήτης και οι καρδιοπάθειες.

Ο Δρ Ρίτσαρντ Γκιμπς του Ιατρικού Κολεγίου Baylor στο Χιούστον, επικεφαλής της κοινοπραξίας, έχει ήδη ξεκινήσει τον προσδιορισμό της αλληλουχίας της αγελάδας, του μακάκου και του αχινού.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,Associated Press