Οι παιδικές ασθένειες και πως να τις αντιμετωπίσετε

Ανεμοβλογιά, ιλαρά, μαγουλάδες: γνωστές και μη εξαιρετέες αρρώστιες όλων των εποχών και, κάποτε, όλων των παιδιών. Σήμερα εκλείπουν σιγά-σιγά με τη διάδοση των εμβολίων, παρόλ’ αυτά πρέπει να μάθουμε να τις ξεχωρίζουμε για να μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε έγκαιρα.

Της Άννας Δάλλα με τη συνεργασία της Μαρίας Πετράκη, παιδιάτρου

Τώρα που έχει ήδη μπει για τα καλά το φθινόπωρο, είναι ο καιρός που ξεκινούν να χτυπάνε την πόρτα μας οι διάφορες παιδικές ασθένειες, παρόλο που -όσο περνάνε τα χρόνια και τα εμβόλια εξελίσσονται- απειλούν όλο και λιγότερο τα παιδιά μας. Γιατί τώρα, που έχουν επιστρέψει ή πηγαίνουν για πρώτη φορά σε σχολεία και παιδικούς σταθμούς, συγχρωτίζονται -όπως και να το κάνουμε- με άλλα παιδιά. Γι’ αυτό είναι σκόπιμο να είμαστε ενημερωμένοι για τις μεταδοτικές παιδικές ασθένειες, ώστε να γνωρίζουμε πώς μπορούμε να τις προλάβουμε και, αν τελικά κολλήσουν τα παιδιά μας, πώς να τις αναγνωρίσουμε, πώς να τις αντιμετωπίσουμε και πώς να προλάβουμε τυχόν επιπλοκές.

Ανεμοβλογιά: Η πιο συνηθισμένη…

Τι είναι: Είναι μία εξανθηματική ασθένεια που οφείλεται σε ιό. Είναι μεταδοτική τόσο πριν από την εμφάνιση των εξανθημάτων («σπυράκια» με υγρό στο δέρμα), όσο και κατά τη διάρκειά τους.

Πώς θα την προλάβετε: Πρόσφατα κυκλοφόρησε εμβόλιο, που γίνεται μετά τον 18ο μήνα της ζωής του μωρού. Αν το εμβόλιο γίνει μετά τα 12 χρόνια, θα χρειαστούν δύο δόσεις.

Πώς θα την αναγνωρίσετε: Το παιδί θα παρουσιάζει για 2 – 3 μέρες λίγο συνάχι, κακοκεφιά, μέτριο πυρετό και μετά τη δεύτερη – τέταρτη μέρα που έχουν ξεκινήσει αυτά τα συμπτώματα -μοιάζουν με του κοινού κρυολογήματος-, θα αρχίσει να εμφανίζει κάποια λίγα σπυράκια, που μοιάζουν με φυσαλίδες, έχουν δηλαδή υγρό, και πολύ σύντομα θα παρουσιαστούν κι άλλα πολλά, συνήθως κατά ομάδες, σε διάφορα σημεία του σώματος, ακόμα και στο τριχωτό της κεφαλής, στα μάτια, στο εσωτερικό του στόματος και αλλού. Μετά την εμφάνισή του το εξάνθημα συνεχίζει για τρεις με τέσσερις μέρες, συνήθως συνυπάρχει και πυρετός, ενώ εντωμεταξύ οι φυσαλίδες σπάνε και στη θέση τους παραμένει ένα σπυράκι που σχηματίζει ένα καφέ κακαδάκι επάνω του. Την τέταρτη ή πέμπτη μέρα, λοιπόν, στο σώμα του παιδιού θα παρατηρήσετε βλάβες όλων των ειδών, φυσαλίδες αλλά και σπυράκια με κακαδάκι. Τα παιδιά κάτω των 6 ετών περνάνε ελαφρά αυτές τις εξανθηματικές ασθένειες, στις ηλικίες 6 με 12 είναι τα συμπτώματα συνήθως λίγο πιο βαριά, ενώ σε μεγαλύτερες ηλικίες διαρκούν πιο πολλές μέρες και ο πυρετός μπορεί να φτάσει ακόμα και 40.

Πώς θα την αντιμετωπίσετε: Η ανεμοβλογιά θα περάσει, όταν κάνει τον κύκλο της. Μπορείτε όμως να κάνετε κάποια πράγματα για να βοηθήσετε το παιδί σας να αισθανθεί καλύτερα, όπως:

• ένα χλιαρό προς το δροσερό μπάνιο με ένα ήπιο αντισηπτικό και όσα άλλα ντους έχει διάθεση να κάνει το παιδί (ώστε να μην ξύνεται) χρησιμοποιώντας το συνηθισμένο του αφρόλουτρο
• ένα κουταλάκι αντισταμινικού 3 με 4 φορές την ημέρα σε παιδιά μεγαλύτερα των 2 ετών για να μειώνεται η φαγούρα
• αντιπυρετικό για τον πυρετό.

Πώς θα αποφύγετε τις επιπλοκές: Όσο το παιδί υποφέρει από την ανεμοβλογιά, θα πρέπει να το αποτρέπετε από το να ξύνει τα σπυράκια, κυρίως αυτά που είναι στο πρόσωπο, τόσο για να αποφεύγονται οι επιμολύνσεις, όσο και γιατί αφήνουν τα -γνωστά σε όλους- σημάδια της ανεμοβλογιάς. Επίσης πρέπει να προσέχετε το παιδί όσο είναι άρρωστο αλλά και για το επόμενο 15ήμερο αφού γίνει καλά, ώστε να μην κολλήσει κάποια ίωση και επιβαρυνθεί περισσότερο, αφού ο οργανισμός του θα είναι ήδη αδύναμος. Προσέξτε: Αν το παιδί σας παρουσιάσει -την τέταρτη ή πέμπτη ημέρα της ασθένειας, ενώ υποχωρούν τα σπυράκια- δύσπνοια ή συνεχίζει να έχει υψηλό πυρετό, τότε είναι σκόπιμο να συμβουλευθείτε το γιατρό σας ή να το πάτε στο νοσοκομείο. Η επιπλοκή που μπορεί να προκύψει σε αυτή την περίπτωση, κυρίως σε μεγάλα παιδιά ή εφήβους, είναι κάποια δευτεροπαθής πνευμονία μικροβιακής αιτιολογίας.

Ιλαρά, ερυθρά, παρωτίτιδα (μαγουλάδες): Οι υπό εξαφάνιση…

Πώς θα τις προλάβετε: Γι’ αυτές τις τρεις ασθένειες υπάρχει υποχρεωτικό εμβόλιο, που εξασφαλίζει ανοσία διά βίου. Το εμβόλιο έχει δύο δόσεις: η πρώτη γίνεται όταν το παιδί είναι 15 μηνών και η δεύτερη μεταξύ 4 και 6 ετών. Ακριβώς επειδή ο ελληνικός πληθυσμός εμβολιάζεται υποχρεωτικά γι’ αυτές τις ασθένειες, δεν υπάρχουν πια συχνά κρούσματα, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Αυτό βέβαια ισχύει μόνο για τα παιδιά που έχουν ακολουθήσει το πρόγραμμα των εμβολίων τους και είναι καλυμμένα κατ’ αυτόν τον τρόπο.

Ιλαρά – Πώς θα την αναγνωρίσετε: Η ασθένεια αυτή οφείλεται σε ιό και είναι μεταδοτική. Το παιδί θα παρουσιάζει για 3 με 4 μέρες λίγο συνάχι, βήχα, κακοκεφιά, πυρετό και στη συνέχεια ένα γενικευμένο κόκκινο εξάνθημα, ενώ τα μάτια του θα τρέχουν και θα καίνε και στο εσωτερικό του στόματος θα υπάρχουν -την πρώτη με τρίτη ημέρα- και κάποια άσπρα σπυράκια, τα οποία συνήθως ξεφεύγουν της προσοχής μας, ενώ ο πυρετός θα επιμένει και θα είναι υψηλός. Η οξεία φάση της κρατάει γύρω στις πέντε ημέρες και μετά τα συμπτώματα σιγά-σιγά υποχωρούν. Οι επιπλοκές που μπορεί να παρουσιάσει είναι εγκεφαλίτιδα και πνευμονία, όταν κάποιος την περάσει βαριά.

Ερυθρά – Πώς θα την αναγνωρίσετε: Οφείλεται σε ιό. Αναγνωρίζεται, όμως, πολύ δύσκολα, γιατί μιμείται οποιαδήποτε ίωση, κάνοντας χαμηλό πυρετό και ένα απαλό ροδόχρωμο εξάνθημα που κρατάει πολύ λίγο, γύρω στις δύο ημέρες. Χαρακτηριστικό της ερυθράς είναι το πρήξιμο των λεμφαδένων που βρίσκονται πίσω χαμηλά στο κεφάλι, καθώς και συχνά μία αρθρίτιδα στα κορίτσια, πράγμα που σημαίνει πως όσο είναι άρρωστο το παιδί πονάνε τα γόνατά του ή και άλλες αρθρώσεις, αλλά αυτό μετά υποχωρεί όταν η ερυθρά κάνει τον κύκλο της.

• Γιατί πρέπει να την έχουν περάσει τα κορίτσια: Πρόκειται για μία ασθένεια στην οποία είναι σημαντικό να έχει ανοσία ο γυναικείος πληθυσμός, γιατί αν νοσήσει μία γυναίκα από ερυθρά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης συγγενών ανωμαλιών στο έμβρυο.

Παρωτίτιδα – Πώς θα την αναγνωρίσετε: Πρόκειται για μία ασθένεια που οφείλεται σε ιό και -όπως και η ιλαρά και η ερυθρά- συναντάται σπάνια στα Ελληνόπουλα, αφού έχουν ανοσία χάρη στο ειδικό (τριπλό) εμβόλιο που τα προστατεύει. Θα την αναγνωρίσετε επειδή το παιδί σας θα εμφανίσει πυρετό, κακουχία και πόνο στην πίσω γωνία του κάτω σαγονιού, ενώ παράλληλα θα δυσκολεύεται να μασήσει και να ανοίξει καλά το στόμα του, θα πρηστεί το ένα μάγουλο και θα ακολουθήσει και το άλλο και θα υποφέρει από έντονο πονοκέφαλο, πυρετό και δυσκαμψία στον αυχένα. Η παρωτίτιδα -όπως και οι άλλες παιδικές ασθένειες- περνάει όταν κάνει τον κύκλο της, μετά από λίγες μέρες.

• Γιατί πρέπει να την έχουν περάσει τα αγόρια: Σημαντικό είναι τα αγόρια να έχουν ανοσία, γιατί μία συχνή επιπλοκή της ασθένειας στους εφήβους και τους ενηλίκους είναι η λοίμωξη των όρχεων (ορχίτιδα).

Οστρακιά: Η σπάνια…

Τι είναι: Η οστρακιά οφείλεται σε μικρόβιο, στο στρεπτόκοκκο, ο οποίος ευθύνεται και για την αμυγδαλίτιδα, γι’ αυτό και αρκετές φορές αρρωσταίνει με οστρακιά ένα παιδί σε μία οικογένεια όπου κάποιος έπασχε προηγουμένως από στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα. Αν και είναι μεταδοτική, δεν είναι απαραίτητο πως εάν νοσεί το ένα παιδί μιας οικογένειας θα αρρωστήσει και το άλλο, μπορεί όμως το δεύτερο να πάθει αμυγδαλίτιδα ή και τίποτα.

• Πώς θα την αναγνωρίσετε: Το παιδί σας θα έχει 1 – 2 μέρες κόκκινο λαιμό, θα ανεβάσει πυρετό πάνω από 38, 39, ενώ μπορεί να φτάσει και 40, θα έχει πρησμένους λεμφαδένες, το στόμα και η γλώσσα του θα είναι πολύ κόκκινα και έπειτα θα βγάλει ένα κόκκινο εξάνθημα, που συνήθως ξεκινάει από την κάτω κοιλιακή χώρα, ενώ το δέρμα στην αφή είναι πολύ άγριο και μετά από λίγες μέρες συχνά ξεφλουδίζει.

• Πώς θα την αντιμετωπίσετε: Η οστρακιά είναι σημαντικό να διαγνωστεί, γιατί είναι η μόνη εξανθηματική ασθένεια της παιδικής ηλικίας που χρειάζεται αντιβίωση για να αντιμετωπιστεί το μικρόβιο που την προκαλεί. Αυτή η αντιβίωση πρέπει να χορηγηθεί για δέκα ημέρες. Πρέπει να γίνεται γενική εξέταση ούρων στο παιδί σε τακτά χρονικά διαστήματα και σύμφωνα με τη συμβουλή του παιδιάτρου, ώστε να αποφευχθεί η επιπλοκή της νεφρίτιδας, που μπορεί να προκύψει ως συνέπεια της οστρακιάς. Μία άλλη σημαντική επιπλοκή της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης (είτε της αμυγδαλίτιδας είτε της οστρακιάς), η οποία μπορεί να προληφθεί με την έγκαιρη και ολοκληρωμένη θεραπεία με το κατάλληλο αντιβιοτικό, είναι ο ρευματικός πυρετός. Σημαντικό είναι να γνωρίζετε πως, ακόμη και μετά το πέρας της ασθένειας, πρέπει να προσέξετε το παιδί σας και πως τουλάχιστον για ένα δεκαπενθήμερο πρέπει να αποφεύγει την έντονη σωματική δραστηριότητα.

Κοκίτης: Πολύ βήχας…

• Τι είναι: Ο κοκίτης είναι μία ασθένεια που οφείλεται σε μικρόβιο και για την οποία ασφαλή διάγνωση μπορεί να κάνει μόνο ο γιατρός.

• Πώς θα την αναγνωρίσετε: Το παιδί σας θα παρουσιάσει έντονο, ξερό βήχα, δηλαδή τριάντα ή σαράντα φορές επεισόδιο βήχα σε μία ανάσα, για μεγάλο διάστημα.

• Πώς θα την αντιμετωπίσετε: Υπάρχει εμβόλιο και συμπεριλαμβάνεται στην ίδια ένεση με το εμβόλιο κατά της διφθερίτιδας και του τετάνου. Το εμβόλιο αυτό γίνεται σε τρεις βασικές δόσεις, στην ηλικία των 2, των 4 και των 6 μηνών στο μωρό, ενώ η πρώτη «αναμνηστική» δόση γίνεται στους 18 μήνες του παιδιού και η δεύτερη μεταξύ των 4 και 6 ετών. Όσον αφορά στη διφθερίτιδα και τον τέτανο οι αναμνηστικές δόσεις συνεχίζονται κάθε 5 με 10 χρόνια, στον ενήλικο τύπο του εμβολίου, ενώ για τον κοκίτη δεν χρειάζονται άλλες αναμνηστικές δόσεις, άλλωστε ούτως ή άλλως δεν ενδείκνυται ο εμβολιασμός του παιδιού κατά του κοκίτη μετά την ηλικία των 7 ετών. Ο κοκίτης συναντάται συνήθως σε πολύ μικρά παιδιά, αφού το εμβόλιο δεν τα καλύπτει επαρκώς παρά μόνο μετά την τρίτη δόση. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι σκόπιμο να προσπαθήσετε να κολλήσει το παιδί σας κοκίτη όταν νοσεί κάποιος άλλος, γιατί σε σπάνιες περιπτώσεις έχει σοβαρές επιπλοκές. Άλλωστε όταν ολοκληρώσει τις δόσεις του εμβολίου, το παιδί σας θα έχει αποκτήσει ανοσία, όπως θα συμβεί και εάν περάσει την ασθένεια. Εάν το παιδί σας αρρωστήσει από κοκίτη, τότε πρέπει να πάρει αντιβίωση για να μειωθεί η μεταδοτικότητα της ασθένειας και η διάρκεια της νόσου. Ο κοκίτης δεν συνοδεύεται από πυρετό, γι’ αυτό αν το παιδί παρουσιάσει πυρετό, πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείτε το γιατρό σας, γιατί υπάρχει κίνδυνος πνευμονίας. Ο κοκίτης ταλαιπωρεί συχνότερα τα μωρά, εκδηλώνεται με αναπνευστική δυσχέρεια και πρέπει να αντιμετωπιστεί στο νοσοκομείο.

kids.in.gr