«Νέοι στη Δίνη της Κατοχικής Ελλάδας»

Μαρτυρίες που προσδίδουν την ανθρώπινη διάσταση στην ιστορία του Ολοκαυτώματος, μέσα από τα παιδικά μάτια και τον τραυματισμό της παιδικής ψυχής. Βιώματα ανθρώπων που επέζησαν είτε χάρη στο σθένος χριστιανών φίλων τους, είτε χάρη στις ενέργειες των αντιστασιακών οργανώσεων.

Ονόματα και φωτογραφίες παιδιών και οικογενειών πριν το χαμόγελο σβήσει από τον τρόμο και την αγωνία της επιβίωσης. Χρονολογίες και αριθμοί μιας θηριωδίας που λάβωσε ανεξίτηλα τον πολιτισμό της Ευρώπης.

Αυτό είναι το νέο βιβλίο -μοναδικό στο είδος του παγκόσμια- που παραδόθηκε στο κοινό από το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος (ΚΙΣ), με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Εβραίων – την 27η Ιανουαρίου.

Φέρει τον τίτλο «Νέοι στη Δίνη της Κατοχικής Ελλάδας – Ο Διωγμός και το Ολοκαύτωμα των Εβραίων 1943-1944» (έκδοση του ΚΙΣ και της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς και παρουσιάστηκε την Δευτέρα 18 Ιανουαρίου σε μία εκδήλωση Τιμής και Μνήμης που διοργανώθηκε από το ΚΙΣ στην Παλαιά Βουλή μαζί με την τελετή απονομής του Τίτλου και του Μεταλλίου του «Δικαίου των Εθνών».

«Κάθε σελίδα του βιβλίου εκφράζει πόνο, παράλληλα όμως περιλαμβάνει ηχηρά το μήνυμα για το πού οδηγεί ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία και ο αντισημιτισμός. Είναι ένα βιβλίο που καταγγέλλει και συνάμα διδάσκει τις νεώτερες γενιές», είπε στην ομιλία του ο πρόεδρος του ΚΙΣ Μωυσής Κωνσταντίνης, εξηγώντας ότι πρόκειται για μία πρωτοποριακή και μοναδική έκδοση που αναφέρεται και στην περίπτωση των αθώων μικρών παιδιών που αναγκάστηκαν να κρυφτούν, να χωριστούν από τις οικογένειές τους για να σωθούν.

Και πράγματι, οι ιστορίες 15 παιδιών που επέζησαν κρυβόμενα χάνοντας την ταυτότητά τους και «ανασαίνοντας» το φόβο του θανάτου, αποτελούν την πρώτη ενότητα, η οποία εμπλουτίζεται από μία εισαγωγή της ψυχαναλύτριας Αρέλλας Ασέρ.

Ακολουθούν, στη δεύτερη ενότητα του βιβλίου, οι μαρτυρίες 15 νέων -τότε- που επιβίωσαν είτε εντασσόμενοι στην Αντίσταση, είτε χάρη στη βοήθεια ανταρτών να μετακινηθούν σε ασφαλή τόπο, ενώ στην τρίτη ενότητα παραθέτονται οι μαρτυρίες εννέα νέων που επέζησαν από τα ναζιστικά στρατόπεδα, με μια εισαγωγή της ιστορικού Οντέτ Βαρών- Βασάρ για την εφαρμογή της «Τελικής Λύσης» – (του σχεδίου εξόντωσης) στην Ελλάδα από τους Ναζί.

Πρόκειται για μία άξια λόγου ύπαρξης εκδοτική προσπάθεια που δικαιώνεται και από την επικαιρότητα, όπως είπε ο συντονιστής της εκδήλωσης, δημοσιογράφος Γιάννης Τζανετάκος, τονίζοντας ότι το ίδιο το Ολοκαύτωμα δοκιμάζεται και μετά από 60 χρόνια όταν πυρπολείται η Εβραϊκή Συναγωγή και η βιβλιοθήκη της -όπως συνέβη προ λίγων ημερών- στα Χανιά, ως ένδειξη ενός «απροκάλυπτου αντισημιτισμού».

Στον εμπρησμό αυτόν αναφέρθηκαν, επίσης, όλοι οι ομιλητές, από τον πρόεδρο του ΚΙΣ, τον αντιστασιακό Μανώλη Γλέζο, τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Νίκο Δεμερτζή, την ιστορικό Οντέτ Βαρών-Βασάρ, τη διευθύντρια του Ινστιτούτου Νεολαίας της Γενική Γραμματείας Νέας Γενιάς Παναγιώτα Διονυσοπούλου μέχρι τον πρέσβη του Ισραήλ στην Ελλάδα Aλι Γιάχια.

Ως ένδειξη του ότι όλοι μας οφείλουμε να μην ξεχνάμε. Να μην ξεχνάμε ότι είχαμε 89 Ολοκαυτώματα στην Ελλάδα, τόνισε ο κ. Γλέζος, αναφερόμενος στις ευθύνες όλων μας, όπως είπε, απέναντι στους Εβραίους και αντικρούοντας τις κατηγορίες ότι τα αντίποινα οφείλονταν στη δράση της Αντίστασης, καθώς ήταν ένα προβλεπόμενο «σχέδιο αφανισμού».

Είναι γεγονός ότι το 86% από τους 77.377 Έλληνες Εβραίους, (67.000) εξοντώθηκε, όπως υπενθύμισε ο κ. Δεμερτζής, επισημαίνοντας ότι αυτή η εμπειρία πρέπει να ενσωματωθεί με τη συλλογική μνήμη για «να πάμε μπροστά και στο θέμα του αντισημιτισμού στη χώρα μας που ανήκει και στο παρόν».

Το βιβλίο θα μπορούσε να γίνει ένα εξαιρετικό εργαλείο και στην αξιοποίηση της Ημέρας Μνήμης για την ενόρμηση της ζωής, αλλά και την καταπολέμηση του αντισημιτισμού, είπε η κα Βαρών-Βασάρ, εξηγώντας ότι ο εμπρησμός στη Συναγωγή των Χανίων έγινε αιτία να χαθούν και 2.500 παλιά και σπάνια βιβλία.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την απονομή του τίτλου των «Δικαίων των Εθνών» σε επτά θαρραλέους Έλληνες από τις οικογένειες Ροβολόπουλου, Δημητριάδη και Καλλιγά για τη διάσωση της οικογένειας Μοδιάνο από τη Θεσσαλονίκη.

Ο Τίτλος, όπως εξήγησε ο Ισραηλινός πρέσβης Aλι Γιάχια, πριν τον παραδώσει στα εγγόνια των τιμηθέντων, απονεμήθηκε από το Γιάντ Βασέμ, το Ινστιτούτο και Μουσείο που ιδρύθηκε στο Ισραήλ για τη διαιώνιση της μνήμης του Ολοκαυτώματος.

Οι συγκεκριμένες οικογένειες ενώνονται με τους άλλους 22.700 «Δικαίους των Εθνών» μεταξύ των οποίων και 280 Έλληνες που έχουν λάβει το βραβείο. Όλοι τους, φωτεινά παραδείγματα της επικράτησης των δυνάμεων του φωτός έναντι των δυνάμεων της μισαλλοδοξίας.