Καλοκαίρι και φακοί επαφής

Είναι ίσως λίγο σκληρό να μιλάει κανείς για παραλίες, βουτιές και ηλιοθεραπεία μετά τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που ταλαιπώρησαν και ίσως ακόμα ταλαιπωρούν αρκετούς ανθρώπους στον πλανήτη μας.

Εμείς όμως στην Ελλάδα αφήσαμε πίσω μας όλα αυτά και με ηλιόλουστες και θερμές ημέρες ξεκινούμε τις καλοκαιρινές μας εξορμήσεις.

Γαλάζιος ουρανός, λαμπρός ήλιος και κρυστάλλινα νερά, όμως τί κρύβεται για τα μάτια μας πίσω από αυτές τις ειδυλλιακές εικόνες, και πόσο εύκολα μπορεί ένα ζευγάρι φακών επαφής, (απαραίτητο κομμάτι αποσκευών για αυτούς που φορούν γυαλιά) να μετατραπεί σε πηγή μικρών έως και σοβαρών προβλημάτων;

Τι μπορεί να κρύβεται στο νερό της θάλασσας εκτός από τα ψάρια;

Ας ξεκινήσουμε όμως από τον ζωοδότη ήλιο.

Η επίδραση του ηλιακού φωτός στα μάτια και τα προβλήματα που προκαλεί η παρατεταμένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι ένα θέμα για το οποίο έχουν γραφτεί πάρα πολλά άρθρα.

Συνοπτικά λοιπόν θα αναφέρουμε ότι ένα μέρος της ηλιακής ενέργειας που φθάνει στη γη απορροφάται από την ατμόσφαιρα, ευτυχώς για μας, αφού το ηλιακό φώς περιέχει μεγάλο ποσοστό υπεριωδών ακτίνων. Παρόλα αυτά το υπόλοιπο διαπερνά την ατμόσφαιρα και απορροφάται από τους οφθαλμικούς ιστούς.

Είναι γνωστό ότι η υπεριώδης ακτινοβολία είναι η πιο επικίνδυνη για τα μάτια αφού μέρος της απορροφάται από τον κερατοειδή χιτώνα και τον κρυσταλλοειδή φακό, θεωρείται δε υπεύθυνη για φλεγμονές όπως η κερατοεπιπεφυκίτιδα.

Η επίδραση και το μέγεθος των προβλημάτων που προκαλεί εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως την ώρα της ημέρας που εκτιθέμεθα, την εποχή, το υψόμετρο και την επιφάνεια στην οποία κινούμαστε, (άμμος, νερό, χιόνι).

Η χώρα μας λόγω της γεωγραφικής της θέσης έχει υψηλό δείκτη επικινδυνότητας στις υπεριώδεις από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο, στο οποίο διάστημα η προστασία είναι απαραίτητη.

Το 70% των επικίνδυνων υπεριωδών ακτίνων φθάνουν στη γή από τις 11 το πρωί μέχρι τις 2 το μεσημέρι, δηλαδή στο μέσο της ημέρας, αφού τότε λόγω του ύψους του ήλιου έχουν να διασχίσουν την μικρότερη διαδρομή.

Θα πρέπει όμως να τονίσουμε ότι εκτός από το άμεσο ηλιακό φως, στα μάτια μας φθάνει και διάχυτο ηλιακό φως το οποίο αντανακλάται και διαχέεται από διάφορες επιφάνειες. Το νερό είναι το δεύτερο μεγαλύτερο αντανακλαστικό μέσο με τρίτο την άμμο και πρώτο το χιόνι.

Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι χρειαζόμαστε οπωσδήποτε προστασία και από το διάχυτο φως.

Είναι επίσης δεδομένο ότι τα περισσότερα άτομα που φορούν γυαλιά, είτε χρησιμοποιούν σε καθημερινή βάση φακούς επαφής είτε όχι, αγοράζουν φακούς επαφής για το καλοκαίρι. Ποιος θα μπορούσε να τους κατηγορήσει γι’ αυτό όταν μπορούν να κολυμπούν, να παίζουν στην άμμο και να φορούν τα πιο trendy γυαλιά ηλίου βλέποντας πού πατούν, χωρίς να χρειάζεται να κουβαλούνδύο ζευγάρια γυαλιά (ηλίου και διορθωτικά ηλίου);

Οι φακοί επαφής είναι οπωσδήποτε μια χρηστική λύση για το καλοκαίρι αλλά δυνητικά και πηγή σοβαρών προβλημάτων αν δεν δοθεί η απαιτούμενη προσοχή ιδιαίτερα αυτή την εποχή.

Κατ’ αρχήν στη χώρα μας έχουμε πλέον πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Οι μαλακοί φακοί επαφής περιέχουν νερό σε μικρό (38%) ή μεγάλο ποσοστό (70%), του οποίου ήδη ένα μέρος εξατμίζεται από τη θερμοκρασία του ματιού και ένα μέρος από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος.

Το καλοκαίρι με τις υψηλές θερμοκρασίες είναι λογικό ότι η εξάτμιση είναι μεγαλύτερη και επομένως οι φακοί επαφής αφυδατώνονται περισσότερο. Ένας αφυδατωμένος φακός όμως δεν είναι πια ο ίδιος. Οι παράμετροί του έχουν ελαφρώς αλλάξει, κολλάει στο μάτι με αποτέλεσμα να μην αφήνει να κυκλοφορούν πολύ τα δάκρυα και ως εκ τούτου ενοχλεί. Τα μάτια τσούζουν, κοκκινίζουν και οι φακοί από πανάκεια μετατρέπονται σε πηγή ενόχλησης.

Όσον αφορά την ακτινοβολία, ένα κρύσταλλο ακόμα και λευκό απορροφά έστω και ένα πολύ μικρό μέρος της. Ο φακός επαφής όχι. Η ανάγκη για προστασία είναι ακόμη μεγαλύτερη.

Ευτυχώς κυκλοφορούν πλέον φακοί επαφής που μπορούν να λύσουν πολλά από αυτά τα προβλήματα.

Οι φακοί επαφής με προστασία UV, (UV-Blocking), προσφέρουν μεγαλύτερη προστασία από αυτούς που το υλικό τους δεν έχει αυτήν την επεξεργασία.

Οι φακοί συχνής αντικατάστασης είναι μία πολύ καλή λύση για το πρόβλημα της αφυδάτωσης, εφόσον ο φακός αντικαθίσταται πολύ συχνά με έναν καινούργιο ο οποίος έχει το σωστό ποσοστό υγρασίας.

Ακόμα και στους συμβατικούς φακούς επαφής, υπάρχουν πλέον υλικά τα οποία διατηρούν το ποσοστό υγρασίας τους περισσότερες ώρες, έτσι ώστε η χρήση τους να προσφέρει ασφάλεια και άνεση.

Εκτός όμως από την βλαβερή επίδραση της ακτινοβολίας, τα περισσότερα προβλήματα σε σχέση με τους φακούς επαφής το καλοκαίρι έχουν σχέση με μολύνσεις και φλεγμονές.

Είναι βέβαια δύσκολο να φαντασθεί κανείς σαν πραγματική απειλή μία βακτηριδιακή μόλυνση από το θαλασσινό νερό το οποίο περιέχει 3,5% αλάτι. Όμως σε μελέτες που έγιναν αναφέρεται ότι το 30% των περιπτώσεων μικροβιακής κερατίτιδας και πρωτοζωικών λοιμώξεων (ακανθαμοιβάδα) παρουσιάσθηκαν σε άτομα που κολυμπούσαν με τους φακούς τους.

Αυτά τα περιστατικά συνέβησαν διότι οι χρήστες δεν αποστείρωναν σωστά τους φακούς τους μετά το κολύμπι ή ενώ χρησιμοποιούσαν φακούς μίας ημέρας δεν τους πετούσαν και τους χρησιμοποιούσαν 3 και 4 ημέρες αποθηκεύοντάς τους σε απλό φυσιολογικό ορό με δυνητικά καταστροφικές συνέπειες για την όραση τους.

Ο μεγαλύτερος όμως κίνδυνος για τους χρήστες που κολυμπούν με τους φακούς τους, προέρχεται από το νερό της πισίνας, ιδιαίτερα αν αυτό συνδυάζεται με κακή απολύμανση και συντήρηση σε παλιές και βρόμικες θήκες.

Θα κλείσουμε λοιπόν με μερικούς απλούς αλλά σημαντικούς κανόνες ασφαλείας:

1) Επιλέξτε φακούς επαφής με προστασία για τις υπεριώδεις

2) Ζητείστε από τον εφαρμοστή σας να σας προτείνει φακούς με την κατάλληλη περιεκτικότητα σε νερό ώστε να διατηρούν το ποσοστό υγρασίας τους περισσότερες ώρες

3) Χρησιμοποιείτε φακούς επαφής συχνής αντικατάστασης και αλλάζετέ τους στο χρόνο που προβλέπεται

4) Αποστειρώνετε τους φακούς σας καθημερινά με τα σωστά διαλύματα και σε καθαρή θήκη

5) Μην κάνετε ηλιοθεραπεία με φακούς επαφής χωρίς γυαλιά ηλίου

Τέλος οπλισθείτε με πολύ καλά γυαλιά ηλίου, καπέλο και …Καλές Διακοπές!

*Το κείμενο είναι μια ευγενική χορηγία του Διαθλαστικού και Οφθαλμολογικού Κέντρου Εμμετρωπία Α.Ε.

health.in.gr