Ανατολική Γερμανία: Η «άλλη» εκδοχή με βιομηχανία, αθλητισμό και Στάζι

Το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1945) βρίσκει την άλλοτε κραταιά Γερμανία σε κατάσταση διάλυσης: εκατομμύρια στρατιώτες και πολίτες νεκροί, οι μεγαλύτερες πόλεις κατεστραμμένες, ορισμένες δε από αυτές (όπως το Βερολίνο και η Δρέσδη) ισοπεδωμένες.

Οι νικήτριες δυνάμεις του Πολέμου (ΗΠΑ, ΕΣΣΔ, Γαλλία και Βρετανία) χώρισαν την επικράτεια στον Δυτικό (ΗΠΑ, Βρετανία και Γαλλία) και τον Ανατολικό (ΕΣΣΔ) τομέα, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα της Πρωσίας και τα εδάφη ανατολικά του ποταμού Oder-Neisse πέρασαν στον έλεγχο της Πολωνίας.

Το 1949 γεννήθηκαν δύο κράτη: Στις 23 Μαΐου στον Δυτικό τομέα δημιουργήθηκε η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (Bundesrepublik Deutschland) με πρωτεύουσα την Βόννη και στις 7 Οκτωβρίου στον Ανατολικό τομέα ιδρύθηκε η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας (Deutsche Demokratische Republik) με πρωτεύουσα το Ανατολικό Βερολίνο.

Το Δυτικό Βερολίνο εξακολουθούσε να ελέγχεται από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γαλλία και αποτέλεσε περιοχή υπό ειδικό καθεστώς. Το 1961, το Δυτικό Βερολίνο απομονώθηκε πλήρως με τη δημιουργία του Τείχους, το οποίο τελικά έπεσε το Νοέμβριο του 1989.

H Ανατολική Γερμανία, όπως ήταν αναμενόμενο, συνδέθηκε πολιτικά με την ΕΣΣΔ. Υπήρξε η χώρα του Ανατολικού Μπλοκ με το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο και ιδιαίτερη έμφαση στον αθλητισμό.

Κυρίαρχο στην πολιτική ζωή ήταν το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας (SED), το οποίο προέκυψε από την ένωση του Κομμουνιστικού (ΚΡD) και του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD).

Mοναδικός πρόεδρος της χώρας ήταν ο Βίλχελμ Πικ (1949-1960). Στη συνέχεια το αξίωμα καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από το Κρατικό Συμβούλιο. Από κοντά και η περιβόητη Στάζι, η μυστική υπηρεσία του καθεστώτος.

Κυρίαρχες προσωπικότητες υπήρξαν ο Βάλτερ Ούλμπιρχ (1960-1971) και ο Έριχ Χόνεκερ (1971-1989).

Μεγάλη έμφαση δόθηκε στην ανάπτυξη της βιομηχανίας, με κατασκευή μηχανημάτων παραγωγής, τραίνων και αυτοκινήτων.

Μεγάλη ανάπτυξη επίσης είχαν τα ναυπηγεία και οι χημικές βιομηχανίες, ενώ οι αγρότες ήταν οργανωμένοι σε συνεταιρισμούς.

Ωστόσο, η παραγωγή καταναλωτικών αγαθών ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ η χώρα είχε να αντιμετωπίσει και τη μαζική φυγή νέων Ανατολικογερμανών στο Δυτικό Βερολίνο.

Επί Χόνεκερ δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στην παραγωγή καταναλωτικών αγαθών, ενώ ο ίδιος δεν ακολούθησε την πολιτική της Περεστρόικα του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.

Μάλιστα φέρεται να είχε δηλώσει στον τελευταίο σοβιετικό ηγέτη ότι «εμείς την περεστρόικα την κάναμε, δεν έχουμε τίποτε άλλο να μεταρρυθμίσουμε».

Με την πτώση του Τείχους, πάντως, ο Χόνεκερ κατέφυγε στην πρεσβεία της Χιλής στη Μόσχα, προκειμένου να μην ασκηθεί ποινική δίωξη εις βάρος του για τις εκτελέσεις πολιτών που επιχειρούσαν να περάσουν το Τείχος.

Ο Χόνεκερ (επί προεδρίας Γιέλτσιν) εκδόθηκε στην ενωμένη πλέον Γερμανία, ωστόσο, τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε τον κράτησαν εκτός φυλακής. Ο Χόνεκερ πέθανε στη Χιλή όπου κατέφυγε οικογενειακώς.

Απόστολος Ρουμπάνης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ