Στην ανακάλυψη του εξωτικού γραφένιου το Νόμπελ Φυσικής 2010

Δύο νέοι φυσικοί ρωσικής καταγωγής, ο Αντρέ Γκέιμ και ο Κονσταντίν Νοβοσέλοφ, τιμώνται με το φετινό Νόμπελ Φυσικής για τα «επαναστατικά τους πειράματα που αφορούν το δισδιάστατο υλικό γραφένιο». Το ασυνήθιστο υλικό, μια μορφή άνθρακα με τη μορφή φύλλων που έχουν πάχος ενός ατόμου, εμφανίζει ιδιότητες που υπόσχονται επανάσταση στην ηλεκτρονική και σε μια ποικιλία άλλων εφαρμογών.

Οι δύο φυσικοί απομόνωσαν το γραφένιο από ένα κομμάτι γραφίτη όπως αυτά που χρησιμοποιούνται στις μύτες των μολυβιών. Χρησιμοποιώντας συνηθισμένη κολλητική ταινία, κατάφεραν να αποσπάσουν από τον γραφίτη μια φλούδα με πάχος όσο ένα άτομο άνθρακα.

Κανείς δεν περίμενε τότε ότι ένα τόσο λεπτό υλικό θα παρέμενε σε σταθερή κατάσταση. Το επαναστατικό γραφένιο αποδείχθηκε όμως ότι είναι όχι μόνο το λεπτότερο αλλά και το ισχυρότερο γνωστό υλικό.

Οι εξαιρετικές του ιδιότητες προκύπτουν από τον παράξενο κόσμο της κβαντικής φυσικής.

Ως αγωγός του ηλεκτρισμού ρεύματος, το γραφένιο είναι εξίσου καλό με τον χαλκό. Ως αγωγός της θερμότητας, ξεπερνά πολλά άλλα υλικά. Είναι επίσης σχεδόν τελείως διαφανές, κι όμως λειτουργεί ως φίλτρο που δεν αφήνει να περάσουν από μέσα του ακόμα και τα άτομα ήλιου, τα μικρότερα άτομα αερίου.

Στο χώρο της ηλεκτρονικής το γραφένιο θεωρείται ήδη διάδοχος του πυριτίου, καθώς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε τρανζίστορ πολύ ταχύτερα από ό,τι τα σημερινά.

Δεδομένου ότι είναι αγώγιμο και ταυτόχρονα διαφανές, θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί σε διαφανείς οθόνες αφής, επίπεδα φωτιστικά σώματα, ακόμα και ηλιακούς συλλέκτες.

Όταν προστεθεί σε πλαστικά υλικά, το γραφένιο τα κάνει όχι μόνο αγώγιμα αλλά και πιο ανθεκτικά στη θερμότητα και τη μηχανική καταπόνηση. Δίνει έτσι εξαιρετικά λεπτά, εύκαμπτα αλλά και πολύ ισχυρά υλικά που θα μπορούσαν να χρησιμοποιθούν στην κατασκευή αυτοκινήτων, αεροπλάνων και δορυφόρων.

Ο Αντρέ Γκέιμ, σήμερα 51 ετών, και ο Κονσταντίν Νοβοσέλοφ, 36 ετών, γεννήθηκαν στη Ρωσία όπου και ξεκίνησαν τις καριέρες τους ως φυσικοί. Άρχισαν τη συνεργασία τους στην Ολλανδία, όταν ο Νοβοσέλοφ ήταν ακόμα διδακτορικός φοιτητής.

Αργότερα μετανάστευσαν στη Βρετανία και σήμερα είναι καθηγητές στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.

Ο Γκέιμ έχει ολλανδική υπηκοότητα ενώ ο Νοβοσέλοφ ρωσική και βρετανική.

Οι δύο συνεργάτες θα παραλάβουν το βραβείο και το χρηματικό έπαθλο που το συνοδεύει (10 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες, περίπου 1 εκατ. ευρώ) στην απονομή των Νόμπελ το Δεκέμβριο στη Στοκχόλμη. Εξαίρεση είναι το Νόμπελ Ειρήνης που απονέμεται στο Όσλο.

Η ανακοίνωση των νικητών ξεκίνησε τη Δευτέρα με το Νόμπελ Ιατρικής-Φυσιολογίας, το οποίο απονέμεται στον «πατέρα» της εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Την Τετάρτη ακολουθεί το Νόμπελ Χημείας, την Πέμπτη το Λογοτεχνίας, την Παρασκευή το Ειρήνης και τη Δευτέρα των Οικονομικών Επιστημών.

*Με τους δύο νομπελίστες, Αντρέ Γκέιμ και Κονσταντίν Νοβοσέλοφ, έχει συνεργαστεί ο Ελευθέριος Λιδωρίκης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Ο Έλληνας καθηγητής Επιστήμης Υλικών παρείχε το θεωρητικό υπόβαθρο για πρόσφατη κοινή τους δημοσίευση που αφορά τη μελέτη του γραφένιου με φασματοσκοπία Ραμάν.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ