Είναι η πιο κατάλληλη ηλικία για να αρχίσει το παιδάκι σας μια ξένη γλώσσα.
Αν αρχίσει νωρίτερα, η εκμάθηση της ξένης γλώσσας μπορεί να παρεμποδίσει το
λεξιλόγιο του παιδιού. Στην ηλικία αυτή όμως το μυαλουδάκι του αφομοιώνει τα
ερεθίσματα σαν σφουγγάρι και το παιδάκι μαθαίνει να μιλά την ξένη γλώσσα εύκολα
και αβίαστα με τους ίδιους μηχανισμούς που μεταχειρίζεται για να μάθει και τη
μητρική του γλώσσα. Όσο καλά και αν μιλάτε την ξένη γλώσσα, είναι προτιμότερο
να παραχωρήσετε τη διαδικασία της διδασκαλίας σε κάποιον άλλον. Το παιδί που
από την αρχή της ζωής του σας ακούει να του μιλάτε ελληνικά, θα δυσκολευτεί
να αποδεχτεί ξαφνικά αυτόν το νέο, παράξενο κώδικα επικοινωνίας με τη μητέρα
του και θα μπερδευτεί. Πρέπει να είστε σίγουρη όμως ότι ο άνθρωπος που θα εμπιστευθείτε
για να μάθει στο μικρούλι σας την ξένη γλώσσα (μπέιμπι σίτερ, δασκάλα ή μέσα
στον παιδικό σταθμό), τη μιλά σωστά. Όταν είναι μαζί με το παιδί, θα πρέπει
να μιλά αποκλειστικά και μόνο τη γλώσσα αυτή, χωρίς να μεταχειρίζεται και ελληνικές
λέξεις. Αν το παιδί έχει μια άγνωστη λέξη, είναι λάθος να του τη μεταφράσει.
Να του την εξηγήσει με κάποια παραπλήσια λεξούλα, με χειρονομίες ή με εκφράσεις
του προσώπου. Η εκμάθηση της ξένης γλώσσας πρέπει να γίνει μέσα από ευχάριστες
διαδικασίες: παιδικά τραγουδάκια, πολύχρωμα βιβλία με ωραίες φωτογραφίες ή παιχνίδια.
Έτσι, το παιδί θα συνδυάσει τη διασκέδαση με τη διαδικασία της μάθηση.

Η διαπαιδαγώγηση, τα πρέπει και τα μη

Το μωράκι σας μεγάλωσε. Δεν είναι πια αστό το αντιφατικό και απρόβλεπτο πλασματάκι
που αν δεν αποκτήσει αμέσως αυτό που θέλει ξεσπά σε εκρήξεις θυμού και κλάματα,
αντιδρά με πανικό κάθε φορά που φεύγετε από το δωμάτιο και «κρεμιέται» διαρκώς
από πάνω σας σαν να είστε το κέντρο του κόσμου. Αρχίζει να γίνεται πιο συνεργάσιμο
και μπορείτε να καταλάβετε καλύτερα τη συμπεριφορά του. Οι εκρήξεις θυμού και
τα κλάματα περιορίζονται. Του μιλάτε και σας άκουει, καταλαβαίνει, αποδέχεται
και απαντά. Το χάσμα της επικοινωνίας γεφυρώνεται. Το παιδάκι σας έχει πια αποκτήσει
ένα αρκετά πλούσιο λεξιλόγιο, που το βοηθά να επικοινωνήσει με τους γύρω του
και το κάνει να αισθάνεται πιο δυνατό. Από τα 2,5 χρόνια αρχίζει να αναπτύσσεται
και η μνήμη.

Κάθε φορά που προειδοποιείτε το μικρούλι σας να προσέχει το σκαλοπάτι, είναι
σαν να βάζετε ένα λιθαράκι στη μνήμη του. Κάποια στιγμή, η εμπειρία και η διαρκής
επανάληψη θα δώσουν στην προτροπή σας μια μόνιμη θέση στη μνήμη και το παιδί
από μόνο του θα αρχίσει να προσέχει το σκαλοπάτι, ενώ θα διαπιστώσετε ότι υπάρχει
μεγάλη βελτίωση όσον αφορά στο φόβο του αποχωρισμού.

Αν εξηγήσετε τώρα στο παιδάκι σας ότι «πρέπει να φύγω, αλλά θα επιστρέψω την
ώρα του φαγητού», θα το καταλάβει και οι αρνητικές αντιδράσεις του θα αρχίσουν
σιγά σιγά να περιορίζονται. Σε αυτό βοηθά η νεοαποκτηθείσα μνήμη σε συνδυασμό
με μια (αμυδρή) αίσθηση του χρόνου. Το παιδί σας έχει πια τη νοητική εμπειρία
να συνειδητοποιήσει ότι το έχετε αφήσει ξανά και ξανά στο παρελθόν και ότι πάντα
ξαναγυρνάτε. Αισθάνεται λοιπόν ασφάλεια ότι θα επιστρέψετε πάλι.

«Ασφάλεια» είναι η λέξη-κλειδί στη σχέση σας. Να κάνετε το παιδάκι σας να αισθανθεί
ασφαλές, έτσι ώστε να αρχίσει να απομακρύνεται λίγο από εσάς, να γνωρίσει άλλους
ανθρώπους και κυρίως συνομήλικούς του. Η μετάβαση αυτή όμως πρέπει να γίνει
πολύ αργά και προσεκτικά. Το μικρούλι σας δεν είναι ακόμη έτοιμο να πετάξει
με τα δικά του φτερά. Ένα λάθος αρκεί για να του δημιουργήσει πισωγυρίσματα,
άγχος και πανικό. Ξέρει όμως ότι μπορεί να κάνει πολλά πράγματα μόνο του. Έχει
αποκτήσει εμπειρία και οι πρώτες του επιτυχίες το γεμίζουν με χαρά και αυτοπεποίθηση.
Δεν εξαρτάται λοιπόν πια από εσάς για όλα. Αρχίζει να παίζει μόνο του, μπορεί
να κρατήσει την προσοχή του στο ίδιο παιχνίδι οκτώ με δέκα λεπτά, πηγαίνει μόνο
του στην τουαλέτα, πλένει και σκουπίζει τα χεράκια του, γδύνεται μόνο του. Ο
δρόμος που οδηγεί στην ανεξαρτησία δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Είναι
δύσκολος και επίπονος. Το παιδάκι σας πρέπει να εξισορροπήσει την ανάγκη που
αισθάνεται για τη μανούλα με τις υπαγορεύσεις για ανεξαρτησία, οι οποίες προέρχονται
από το βιολογικό του ρολόι, αυτό που του υπενθυμίζει διαρκώς ότι δεν είναι πια
μωρό. Χρειάζεται λοιπόν τη βοήθεια και τη συγκατάθεσή σας αλλά όχι τον απόλυτο
έλεγχο και την υπερπροστασία σας. Μην του φέρεστε σαν να είναι μωράκι. Έχει
τη δική του (δυναμική) προσωπικότητα και πρέπει να τη σέβεστε και να την υπολογίζετε,
όπως κάνετε με όλους τους ανθρώπους. Έτσι, το παιδάκι σας θα αποκτήσει αυτό
το μοναδικό αίσθημα ότι το αγαπούν και το σέβονται. Τώρα που το μικρούλι σας
καταλαβαίνει τις πράξεις του και τις συνέπειές τους, έφτασε η ώρα να βάλετε
τα πρώτα θεμέλια της διαπαιδαγώγησης και της πειθαρχίας. Όχι βέβαια μια πειθαρχία
Βικτοριανής εποχής, σύμφωνα με την οποία ο γονιός είναι ο αφέντης που απαιτεί
και αποφασίζει. Δεν σας ενδιαφέρει να γίνει το παιδί σας ένα στρατιωτάκι χωρίς
καμία ικανότητα πρωτοβουλίας και με καταπιεσμένη προσωπικότητα. Ούτε πάλι να
είστε υπέρμαχοι της υπερβολικής ελευθερίας που αποπροσανατολίζει και διαμορφώνει
χαρακτήρες χωρίς φραγμούς και όρια, παιδιά ενοχλητικά για την οικογένεια και
τους γύρω τους. Ιδανική λύση είναι η χρυσή τομή· ένα παιδί που ενδιαφέρεται
για τα αισθήματα των άλλων μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνο του, είναι καλό όχι
επειδή κάποιος του το έχει επιβάλει, αλλά επειδή έχει γαλουχηθεί με το καλό
και αποτελεί γι΄ αυτό ανάγκη. Καλό παιδί είναι το χαρούμενο και ευτυχισμένο
παιδί.

Μια σημαντική υπόθεση

Ανήκουν, συνήθως, στη σφαίρα της φαντασίας αυτές οι τηλεοπτικές οικογένειες
στις οποίες τα παιδάκια, με το χαμόγελο στα χείλη, υπακούν πρόθυμα τους γονείς
τους, δεν αντιδρούν αρνητικά και δεν δυσανασχετούν ποτέ. Στην πραγματικότητα,
αυτά τα πεισματάρικα πλασματάκια των τριών χρόνων, συνήθως, είναι ανυπάκουα.
Μερικές φορές δεν υπακούν, γιατί απλώς θέλουν να κάνουν κάτι άλλο. Το μικρούλι
σας δεν έρχεται να φέει -παρά το επίμονο κάλεσμά σας- γιατί θέλει να παίξει
λίγο ακόμη.

Είναι πιο σημαντικό γι΄ αυτό να ολοκληρώσει το παζλ παρά να ευχαριστήσει τη
μανούλα και να ικανοποιήσει το αίσθημα της πείνας. Αυτό είναι απλώς αντίθεση
ενδιαφερόντων, όχι απειθαρχία. Λύση σίγουρα δεν αποτελεί η επιβολή της άποψής
σας συνοδευόμενη από τη δικτατορική διαταγή «Έλα τώρα αμέσως». Βρείτε μια συμβιβαστική
λύση με το παιδί σας και ακολουθήστε τη. Δώστε του λίγο χρόνο να τελειώσει το
παιχνίδι και το πιθανότερο είναι ότι θα σας ακολουθήσει πρόθυμα. Αλλες φορές
πάλι, το μικρούλι σας δεν κάνει αυτό που του ζητάτε, γιατί δεν έχει καταλάβει
ακριβώς τι θέλετε. Ούτε αυτό είναι απειθαρχία. Όταν όμως σας παρακούει για να
ελέγξει τα όριά του (και τα δικά σας) σαν μια επίδειξη της δύναμης και της ανεξαρτησίας
του, ε, τότε είναι απείθαρχο. Να ξέρετε, πάντως, ότι στη συντριπτική πλειονότητά
τους, οι μαμάδες αντιδρούν βίαια (έστω και μία μόνο φορά στη ζωή τους), όταν
το μικρό σκανδαλιάρικο πλασματάκι τους τις βγάζει εκτός εαυτού με τις αταξίες
και τις διαβολιές του. Το αποτέλεσμα είναι κάποια ξυλιά στον ποπό του ατίθάσου
μπόμπιρα, πάντα εν βρασμώ ψυχής. Δεν χρειάζεται να βασανίζεστε από ενοχές για
ένα παρόμοιο περιστατικό που είναι μια άμεση συνέπεια της απειθαρχίας. Η βία
όμως δεν αποτελεί μέθοδο πειθαρχίας. Αυτό να το θυμάστε πάντα! Ποτέ δεν μπορείτε
να επιτύχετε τη συμπεριφορά που θέλετε από το παιδί σας με βάση τη σωματική
υπεροχή. ‘Οταν το ξύλο χρησιμοποιείται συστηματικά ως μέθοδος πειθαρχίας, είναι
εξαιρετικά επικίνδυνο για το παιδί: μπορεί να το τραυματίσει ανεπανόρθωτα όχι
μόνο σωματικά αλλά και συναισθηματικά. Έχετε σκεφτεί ποτέ ότι αν το μικρούλι
σας σας παρακούσει και αναγκαστείτε να το χτυπήσετε, την επόμενη φορά που θα
το ξανακάνει (γιατί είναι παρορμητικό και έχει αδύναμη μνήμη) πώς θα του επιβληθείτε;
θα το χτυπήσετε πιο δυνατά; Αυτό αποτελεί μια επικίνδυνη κλιμάκωση της βίας,
που μπορεί να μετατρέψει το αρχικό χαστούκι σε ξυλοδαρμό και να προκαλέσει σοβαρό
τραυματισμό στο παιδί. Το τραυματίζει σωματικά και συναισθηματικά, όπως ήδη
αναφέραμε. Το ξύλο δεν αποτελεί παιδαγωγικό μέσο. Δεν σταματά απλώς το παιδί
από την αταξία, αλλά το ταπεινώνει. Κάθε χαστούκι είναι και ένα χτύπημα στην
αξιοπρέπεια του παιδιού, που αποθαρρύνεται και νιώθει ανασφάλεια. Μέσα από το
ξύλο, το παιδί δεν μπορεί να καταλάβει το σωστό και το λάθος. Δεν μπορεί να
συνειδητοποιήσει το σφάλμα του, δεν θυμάται γιατί τιμωρήθηκε. Η τιμωρία αυτή
το εξαγριώνει και το κάνει να αισθάνεται αβοήθητο. Το ξύλο τραυματίζει τις ανθρώπινες
σχέσεις. Το παιδί φοβάται, γεγονός που αποκλείει τη δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης
και καλής επικοινωνίας. Ο φόβος δεν αφήνει χώρο για αγάπη. Το ξύλο αναπαράγεται.
Τα παιδιά που μεγαλώνουν με χαστούκια και ξυλιές, εξοικειώνονται με τη βία και
μαθαίνουν να θεωρούν τη βίαιη συμπεριφορά φυσιολογική, με συνέπεια να αρχίσουν
και αυτά να χτυπούν, στην αρχή τα άλλα παιδάκια και αργότερα τα δικά τους. Το
αποτέλεσμα είναι ακριβώς το ίδιο και για παιδάκια που έχουν μάθει να πειθαρχούν
μέσα από απειλές για βία. «Αν δεν έρθεις να κοιμηθείς αμέσως, θα φας ένα γερό
χέρι ξύλο». Και εδώ οι γονείς χρησιμοποιούν τον εκφοβισμό για να επιβληθούν.

health.in.gr