Πώς επηρεάζεται η θνησιμότητα ηλικιωμένων με πυρετό από τη χρήση ανεμιστήρα ή κλιματιστικού

Αυτό δείχνει η προοπτική μελέτη που παρουσιάζουν οι SOS ΙΑΤΡΟΙ στο 14ο Παγκόσμιο Συνέδριο Επείγουσας Ιατρικής στο Δουβλίνο, την Πέμπτη 28 Ιουνίου, αφού μελέτησαν κατά πόσο η χρήση συστημάτων ψύξης επηρέασε την κλινική έκβαση 339 ηλικιωμένων με εμπύρετο, τους οποίους επισκέφθηκαν στο σπίτι τους, το διάστημα 10 Ιουλίου έως 20 Αυγούστου 2011.

«Το εύρημα αυτό – σχολιάζει ο παθολόγος Γιώργος Θεοχάρης, ιδρυτής και πρόεδρος των SOS ΙΑΤΡΩΝ – σε συνδυασμό με τα ευρήματα προηγούμενης μελέτης μας, η οποία κατέγραψε το φαινόμενο της «Αυγουστίτιδας», της αύξησης δηλαδή της νοσηρότητας και της θνησιμότητας των ηλικιωμένων στην Αθήνα, κατά την καλοκαιρινή περίοδο, μάς καθιστά ανήσυχους. Αλλά και υπεύθυνους να επισημάνουμε την ανάγκη αύξησης της προσοχής προς τον ευαίσθητο αυτό πληθυσμό τους καλοκαιρινούς μήνες και φυσικά περισσότερο την περίοδο της υπερβολικής ζέστης.

Στα ευρήματα της έρευνας θα πρέπει να προστεθεί και μια ανομολόγητη φοβία των ηλικιωμένων για τα ψυκτικά μέσα που τους οδηγεί στη μη χρήση τους, παρόλο που τα διαθέτουν. Το γεγονός αυτό χρήζει παρέμβασης από το οικογενειακό περιβάλλον, ώστε να ενθαρρύνει τα ηλικιωμένα άτομα να χρησιμοποιούν ανεμιστήρα ή κλιματισμό, όταν ασθενούν πάντα στο πλαίσιο της ορθολογικής χρήσης. Στη διεθνή βιβλιογραφία φαίνεται ότι και μόνο μια ώρα έκθεσης σε δροσερό περιβάλλον την ημέρα αποτρέπει φαινόμενα θερμοπληξίας. Ας ελπίσουμε ότι η κρίση δε θα αυξήσει τα περιστατικά θερμοπληξίας στη χώρα μας.

Η έρευνα
Τα ηλικιωμένα, ευπαθή άτομα είναι πιο ευαίσθητα στην υπερβολική ζέστη του καλοκαιριού. Η ερευνητική ομάδα (Γιώργος Θεοχάρης, Γιαννούλα Τάνσαρλη, Μιχάλης Μαύρος, Θεόδωρος Σπυρόπουλος, Σπυρίδων Μπάρμπας, Ματθαίος Φαλάγγας) επεδίωξε να εξετάσει κατά πόσον η χρήση συστημάτων ψύξης (κλιματιστικό ή ανεμιστήρας) επηρέασε την κλινική έκβαση των ηλικιωμένων ασθενών με πυρετό.

Παρακολουθήσαν προοπτικά ηλικιωμένους (≥ 70 ετών) ασθενείς με πυρετό που ζήτησαν τις ιατρικές υπηρεσίες των SOS ΙΑΤΡΩΝ (ένα δίκτυο γιατρών που εκτελούν κατ’ οίκον επισκέψεις) από τις 10 Ιουλίου έως τις 20 Αυγούστου 2011. Οι ασθενείς που χρησιμοποίησαν συστήματα ψύξης (χρήστες) συγκρίθηκαν με εκείνους που δε χρησιμοποίησαν (μη-χρήστες) όσον αφορά τη θνησιμότητα, την κλινική έκβαση της κύριας νόσου (βελτίωση ή επιδείνωση) και την επείγουσα εισαγωγή σε νοσοκομείο.

Τα δεδομένα της προοπτικής έρευνας συλλέχθηκαν από 339 ηλικιωμένους ασθενείς με πυρετό. Δεν υπήρχε καμία διαφορά στα χαρακτηριστικά μεταξύ των εμπύρετων ηλικιωμένων ασθενών που χρησιμοποίησαν συστήματα ψύξης και αυτών που δεν χρησιμοποίησαν. Οι «χρήστες» παρουσίασαν χαμηλότερη θνησιμότητα (10% έναντι 19%) από ότι οι «μη χρήστες». Καμία διαφορά δεν παρατηρήθηκε στην κλινική βελτίωση (85% έναντι 76%) και στα ποσοστά επείγουσας εισαγωγής σε νοσοκομείο (21% έναντι 30%). Καμία διαφορά, επίσης, δεν παρατηρήθηκε μεταξύ των ασθενών που χρησιμοποίησαν κλιματιστικό και σε αυτούς που χρησιμοποίησαν ανεμιστήρα όσον αφορά τη θνησιμότητα ή τη βελτίωση της κλινικής εικόνας τους, αλλά η χρήση ανεμιστήρα συσχετίστηκε με μεγαλύτερο αριθμό νοσηλειών (37% έναντι 19%).

Οι ηλικιωμένοι ασθενείς με πυρετό που ζούσαν μόνοι τους είχαν χαμηλότερη θνησιμότητα (0% έναντι 13%) και υψηλότερα ποσοστά κλινικής βελτίωσης όπως έδειξε η παρακολούθηση των ασθενών, που ακολούθησε την επίσκεψη του ιατρού, από εκείνους που περιθάλπονταν από την οικογένεια, από οικιακές βοηθούς ή φίλους (100% έναντι 81%), αλλά τα ποσοστά νοσηλειών ήταν παρόμοια και στις δύο ομάδες (13% έναντι 24%).

Στην πολυπαραγοντική ανάλυση (συνεκτίμηση ημερήσιας θερμοκρασίας δωματίου, χρήσης συστημάτων ψύξης, ηλικίας του ασθενούς και συνθήκες διαβίωσης του), η μόνη μεταβλητή που σχετίζεται σημαντικά με τη θνησιμότητα είναι η μη-χρήση των συστημάτων ψύξης (συντελεστής συσχέτισης: 2,18, 95% διαστήματα εμπιστοσύνης: 1.06-4.50).

Η χρήση του κλιματιστικού ή του ανεμιστήρα κατά τη διάρκεια των θερμών περιόδων του καλοκαιριού λειτούργησε ευεργετικά για τους ηλικιωμένους, εμπύρετους ασθενείς, που ζουν σε μια μεγάλη πόλη. Ωστόσο, άλλες μεγάλες προοπτικές μελέτες μπορούν να εγγυηθούν την επαλήθευση των αποτελεσμάτων μας, καθώς και να παράσχουν περαιτέρω πληροφορίες για τη λήψη πιθανών πρωτοβουλιών τόσο σε επίπεδο ιδιωτικής όσο και δημόσιας υγείας, με στόχο να μετριάσουν τις επιπτώσεις της υπερβολικής ζέστης το καλοκαίρι στην υγεία των ηλικιωμένων ασθενών.