Πειραματική θεραπεία της κώφωσης με βλαστοκύτταρα

Βρετανοί επιστήμονες κατάφεραν με τη χρήση βλαστικών κυττάρων να επαναφέρουν την ακοή σε πειραματόζωα με κώφωση, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύονται στο Nature.

Τα βλαστοκύτταρα αντικατέστησαν τα κατεστραμμένα ακουστικά νεύρα, μέσω των οποίων οι ήχοι φτάνουν στον εγκέφαλο και έτσι οι γερβίλλοι (μικρά τρωκτικά) ανέκτησαν εν μέρει την ακοή τους.

Αν ανάλογη βελτίωση καταστεί εφικτή και σε ανθρώπου που πάσχουν από κώφωση, τότε θα είναι δυνατόν να ακούν.

Ο μηχανισμός του ανθρώπινου αυτιού διαθέτει τον κοχλία μέσω του οποίου τα ηχητικά κύματα μετατρέπονται σε ηλεκτρικά σήματα τα οποία αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλος. Στο 10-15% των πασχόντων από κώφωση, τα ακουστικά νευρικά κύτταρα έχουν υποστεί βλάβη και έτσι το ηλεκτρικό σήμα δεν γίνεται αντιληπτό και δεν μεταδίδεται στο αντίστοιχο κέντρο του εγκεφάλου.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ με επικεφαλής τον Δρ Μαρτσέλο Ριβόλτα αντικατέστησαν του προβληματικούς νευρώνες των πειραματόζωων με νέους, οι οποίοι δημιουργήθηκαν μετά την εμφύτευση των βλαστικών κυττάρων στο πάσχον ους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη κι αν στο απώτερο μέλλον το πείραμα οδηγήσει σε μια νέα θεραπευτική τακτική για τους ανθρώπους, η πλειονότητα των πασχόντων από κώφωση δεν θα ωφεληθεί αν το πρόβλημά τους έγκειται σε βλάβη όχι των ακουστικών νεύρων αλλά των τριχοειδών κυττάρων, που μετατρέπουν τις ηχητικές δονείς σε ηλεκτρισμό.

Πάντως, η ομάδα του Δρ Ριβόλτα έχει καταφέρει να μετρατρέψει εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα σε πρώιμα τριχοειδή κύτταρα. Ωστόσο, η εισαγωγή τους στο αυτί δεν είναι εύκολη υπόθεση αφού τα τριχοειδή κύτταρα πρέπει να βρίσκονται σε συγκεκριμένα σημεία και να έχουν την σωστή κατεύθυνση.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες η χρήση βλαστικών κυττάρων στην αποκατάσταση των τριχοειδών κυττάρων μοιάζει σχεδόν αδύνατη, ενώ πιο πιθανή είναι η ανάπτυξη και μεταμόσχευση ολόκληρου του ακουστικού μηχανισμού του αυτιού.

Πάντως στην περίπτωση των ακουστικών νευρικών κυττάρων, ενδεχομένως τα πράγματα να είναι ευκολότερα, αφού οι επιστήμονες μπόρεσαν να συλλέξουν ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα και με την προσθήκη χημικών ουσιών τα μετέτρεψαν σε σπειροειδείς νευρώνες του ακουστικού γαγγλίου. Στη συνέχεια τα κύτταρα εισήχθησαν στο έσω ους των πειραματόζωων που είχαν υποστεί κώφωση.

Μετά από δέκα εβδομάδες η ακοή των τρωκτικών είχε αποκατασταθεί σε ποσοστό 46%, κατά μέσο όρο.

Σύμφωνα με τον Δρ Ριβόλτα, πρακτικά η βελτίωση μεταφράζεται σε δυνατότητα αντίληψης του ήχου που παράγει ένα φορτηγό όταν περνά στον δρόμο ή άκουσμα της συνομιλίας μεταξύ δύο ατόμων.

«Δεν πρόκειται για πλήρη θεραπεία, [οι άνθρωποι] δεν θα μπορούν να ακούνε ψιθύρους, όμως ασφαλώς θα μπορούν να κάνουν μια συζήτηση σε ένα κλειστό χώρο», διευκρινίζει ο ερευνητής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ένα τρίτο των πειραματόζωων αντέδρασε θετικά στη θεραπεία και ορισμένα παρουσίασαν βελτίωση της ακοής έως 90%. Από την άλλη όμως, περίπου το ένα τρίτο των γερβίλλων δεν ανταποκρίθηκε σχεδόν καθόλου στη θεραπεία.

Επόμενος στόχος των ερευνητών είναι να δοκιμάσουν περαιτέρω τη θεραπεία και σε άλλα ζωικά μοντέλα, πριν σχεδιάσουν κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.

Ένας κίνδυνος προς διερεύνηση είναι η δημιουργία καρκινικών όγκων από τα νέα βλαστικά κύτταρα, καθώς και η απόρριψη των τελευταίων από το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς.

Σε 275 εκατομμύρια υπολογίζονται οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο που έχουν μέτρια έως σοβαρά προβλήματα ακοής ή πάσχουν από πλήρη κώφωση. Μια μελλοντική θεραπεία με βλαστικά κύτταρα θα μπορούσε να συνδυαστεί με τα υπάρχοντα κοχλιακά εμφυτεύματα του αυτιού.