Ο «φτωχότερος» πρόεδρος του πλανήτη κυβερνά μια χώρα με ελάχιστη διαφθορά

Αντάρτης με πολλά χρόνια φυλακή στην πλάτη του από τα χρόνια της δικτατορίας, αγρότης, βουλευτής, γερουσιαστής, υπουργός και τελικά πρόεδρος. Ο φτωχότερος ή ένας από τους φτωχότερους αρχηγούς κρατών σε μια χώρα της Νοτίου Αμερικής με τον χαμηλότερο δείκτη διαφθοράς στον κόσμο.

Ποιος είναι; Ο Πέπε Μουχίκα, ο κεντροαριστερός πρόεδρος της Ουρουγουάης από το 2010.

Σημειώνεται ότι έξι χρόνια νωρίτερα είχε εκλεγεί πρόεδρος ο Ταμπαρέ Βάσκες -του ίδιου κεντροαριστερού συνασπισμού- βάζοντας τέλος σε ένα μονοπώλιο εναλλαγής στην εξουσία δύο και μόνο κομμάτων, συντηρητικής κατεύθυνσης.

Ο Μουχίκα είναι εξαιρετικά απλός σε όλα του. Δεν φοράει ποτέ κουστούμι και γραβάτα, απεχθάνεται το προεδρικό πρωτόκολλο -το οποίο θεωρεί κατάλοιπο φεουδαρχικών εποχών.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του είχε αναφέρει τα λόγια ενός συναδέλφου του: «μου είχε πει ότι η προεδρία πρέπει να περικυκλώνεται από κάποιας μορφής μυστήριο. Μα ποιο μυστήριο; Αφού όλοι είμαστε το ίδιο! Είναι μια λειτουργία με μεγάλη σημασία, αλλά δεν είναι ούτε θεός ούτε μοναρχία.»

Ο ίδιος και η σύζυγός του -επίσης αντάρτισσα στα νιάτα της και σήμερα γερουσιαστής- περνούν πολύ χρόνο στο αγρόκτημά τους, πάνω στο τρακτέρ. Τουλάχιστον όταν δεν έχουν άλλες υποχρεώσεις.

Ο πρόεδρος αποφεύγει τα πολυτελή αυτοκίνητα, έχει στην κατοχή του έναν σκαραβαίο και δίνει το μεγαλύτερο τμήμα του μισθού του σε ανθρώπους που το έχουν ανάγκη.

Απαντώντας πρόσφατα στην παρατήρηση δημοσιογράφου ότι ζει σχεδόν σε κατάσταση φτώχειας, είχε τονίσει ότι η ζωή πρέπει να είναι απλή:

«Φτωχός δεν είναι αυτός που έχει λίγα, αλλά αυτός που θέλει όλο και περισσότερα. Γιατί περνά τη μέρα του ζητώντας περισσότερα: υλικά αγαθά, δόσεις για να τα ξοφλήσω, άντε και περισσότερες ώρες δουλειάς για να τα καταφέρω, άντε και κάτι παραπάνω… όχι, τότε αυτό δεν είναι ζωή» είχε πει χαρακτηριστικά.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι ατάκες που κατά καιρούς «πετά» σχετικά με την σχέση αγάπης και μίσους που διατηρεί -όπως και πολλοί προκάτοχοί του- με την Αργεντινή.

Οι παρεξηγήσεις μεταξύ των δύο λαών, τουλάχιστον σε επίπεδο προέδρων, είναι συχνές. Μια από τις πλέον διάσημες ήταν την εποχή της χρεοκοπίας, το 2002, όταν ο τότε πρόεδρος της Ουρουγουάης είχε χαρακτηρίσει τους Αργεντινούς, «απατεώνες».

Ξέσπασε θύελλα αντιδράσεων στο Μπουένος Αϊρες με αποτέλεσμα ο πρόεδρος να ζητήσει συγγνώμη με δάκρυα στα μάτια.

Ο ίδιος ο Μουχίκα είχε πρόσφατα πει ότιπολλές φορές «αναγκαζόμαστε να καταπίνουμε βατράχους» για να αντέξουμε τους γείτονές μας.

Ο αντάρτης Μουχίκα

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ο Μουχίκα έγινε μέλος της ένοπλης οργάνωσης ανταρτών Tupamaros.

Το όνομα της οργάνωσης προέρχεται από τον Περουβιανό Τούπακ Αμάρου (1742-1781), ο οποίος το 1780 ηγήθηκε κινήματος κατά των Ισπανών κατακτητών.

Η δράση των Tupamaros περιλάμβανε κλοπές τραπεζών, αλλά και απαγωγές επιχειρηματιών και δολοφονίες. Μεταξύ άλλων, είχαν απαγάγει τον πρέσβη της Βρετανίας στην Ουρουγουάη και τον Νταν Μιτριόνε, πράκτορα του FBI και αργότερα «σύμβουλο» του δικτατορικού καθεστώτος του 1973.

Με το πραξικόπημα του 1973, ο Μουχίκα συνελήφθη και καταδικάστηκε σε 14 χρόνια κάθειρξη. Στη διάρκεια της φυλάκισής του πέρασε αρκετό χρόνο στην απομόνωση: κλεισμένος στον πάτο ενός πηγαδιού.

Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας –το 1985- οι Tupamaros έγιναν πολιτικό κόμμα με την επωνυμία Movimiento de Participacion Popular (Κίνημα Λαϊκής Συμμετοχής). Σήμερα αποτελούν μέρος της κεντροαριστερής κυβερνητικής συμμαχίας.

Απόστολος Ρουμπάνης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ