Μιχάλης Σκαφίδας

‘Οταν ήταν μικρή η Κλερ Ντέινς έβλεπε φαντάσματα. Κακόμορφα πλάσματα σαν καλικάντζαροι πετάγονταν μπροστά της όταν έπεφτε να κοιμηθεί, την ώρα που έκανε μπάνιο, καθώς πήγαινε στο σχολείο με το νεοϋορκέζικο μετρό -με το οποίο κυκλοφορούσε μόνη της από τα 11 της. Ήθελαν να την τραβήξουν μαζί τους οι δαίμονες σε κάποια υπόγεια σκοτεινή πολιτεία αλλά η πιτσιρίκα ήξερε να αντιστέκεται. Δεν έκλαιγε ποτέ. Απλά τους κοιτούσε κάπως αφηρημένη να κάνουν τα δικά τους, όπως περίπου παρακολουθεί κανείς κάποια εκπομπή που δεν τον ενδιαφέρει, ώσπου οι καλικάντζαροι αποκαμωμένοι σαν ξοδεμένοι χίπηδες, επειδή η ζωντανή ψυχή που διάλεξαν ήταν σκληρό καρύδι, εξαφανίζονταν και η Κλερ συνέχιζε τη μέρα ή τη νύχτα της σαν να μη συνέβη τίποτα. Οι γονείς της την πήγαν σε ψυχίατρο. Παρ’ ότι η διάγνωση δεν έδειξε τίποτα, η μικρή εξακολούθησε για αρκετά χρόνια να έχει τις επαφές της με τους χίπηδες του κάτω κόσμου. Όταν ενηλικιώθηκε το έκοψε μόνη της το χασομέρι: «Έλα, ρε αγόρια, σοβαρολογείτε;» τους είπε μια μέρα που εμφανίστηκαν μπροστά της στο κολέγιο. «Μεγάλωσα πια, πηγαίνετε αλλού». Και πήγαν.
«Είχα κι εγώ τα χασομέρια μου με την παραφροσύνη», ομολόγησε η Ντέινς πρόσφατα σε έναν Αμερικανό συνάδελφο -με το «κι εγώ» υπονοούσε το άλλο κομμάτι του εαυτού της, την Κάρι Μάθισον, την πράκτορα της CIA στοHomelandμε την οποία η 34χρονη ηθοποιός ταυτίζεται εντός και εκτός της μικρής οθόνης. Αν οι τηλεθεατές της Δύσης δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν πια τη σταρ τουHomelandαπό το ρόλο της, αυτό συμβαίνει επειδή το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζει και η ίδια η σταρ που υποδύεται το ρόλο. Αυτή την απόλυτη ταύτιση οι επαγγελματίες ηθοποιοί την αποκαλούν «τελειότητα», μια ευλογημένη καλλιτεχνική επιφοίτηση που συνήθως αποδίδεται σε φυσικούς λόγους -ταλέντο-, σε ευτυχείς συγκυρίες -καλό σενάριο- και στις συνωμοσίες του Σύμπαντος -ιστορικός παλμός, σωστή στιγμή, ψυχολογική διάσταση, μεταφυσικός διάλογος. Από κάθε άποψη η Ντέινς είναι αυτήν τη στιγμή η πιο «ευλογημένη» ηθοποιός στη γη της Μέριλ Στριπ και του Ομπάμα. Η πρώτη υπήρξε μέντοράς της -και μαμά της στιςΏρες-, ο δεύτερος ο ύψιστος Αμερικανός θαυμαστής της, ο οποίος ομολογουμένως είναι τόσο εθισμένος με τοHomelandόσο κι εμείς οι υπόλοιποι. Σε μια πρόσφατη επίσκεψη της Ντέινς στο Λευκό Οίκο ο πρόεδρος της είπε απερίφραστα «είσαι πιο άριστη ηθοποιός απ’ ό,τι είμαι εγώ πρόεδρος».
ΑΜΕΡΙΚΑ, ΑΜΕΡΙΚΑ
Η Κλερ Ντέινς είναι η προσωποποίηση της σημερινής διχασμένης Αμερικής. Είθισται η φαντασία των καλλιτεχνών και των συγγραφέων να αποδίδει γυναικεία χαρακτηριστικά σε κινήματα ή χώρες σε κρίση. Η επανάσταση, η ελευθερία, η ίδια η Αμερική, η Γαλλία ή η Ελλάδα έχουν αποδοθεί κατά καιρούς με γυναικείες φορεσιές και θηλυκές χάρες σε πίνακες ξακουστών ζωγράφων ή σε σελίδες παραμυθάδων. Η πολεμοχαρής Αμερική της τρίτης χιλιετίας παρουσιάζει, επίσης, ένα πρόσωπο με θηλυκή αγωνία: πληγωμένη περηφάνια, κυκλοθυμική παράνοια, ευάλωτη αλαζονεία, μανία συνωμοσίας. Στο ντελίριο του λαβύρινθου η Κάρι Μάθισον κάνει έρωτα με τον εχθρό, στοχεύει τους τρομοκράτες με δονκιχωτική αποφασιστικότητα, καταπίνει μια χούφτα ψυχοφάρμακα με λευκό κρασί για να αυτοκτονήσει αλλά μετά -fuck!- αλλάζει γνώμη και βάζει το δάχτυλο στη γλώσσα, διότι αν δεν σώσει αυτή τον εαυτό της πώς θα σωθεί η Αμερική αφού ο Δον Κιχώτης πέθανε στην Ισπανία;Fuck!Ξερνάει χάπια και τεστοστερόνη και αν δεν είναι λεσβία, όπως θα ήθελαν τα κλισέ, αυτό οφείλεται στο θαύμα της μεταφεμινιστικής συνειδητοποίησης ότι μια γυναίκα μπορεί τελικά να αφοπλίσει το μεγαλύτερο εχθρό της στο κρεβάτι (με πολλή αγάπη και χωρίς προφυλακτικό). Όπως το τοποθετεί ένας Αμερικανός κριτικός της τηλεόρασης, «τοHomelandείναι στ’ αλήθεια η σειρά με τον καλύτερο συμβολισμό μετά την 11η Σεπτεμβρίου, όπου η Κάρι είναι η Αμερική και η Αμερική είναι μια φρενήρης, παρανοϊκή, υπερβολική ξανθιά».
Μέσα σε μία δεκαετία η Αμερική ενηλικιώθηκε από προσωπογραφία της ανέμελης Κάρι τουSex and the City,που ίδρωνε με τις αγωνίες του αιδοίου της, σε αυτήν της παρούσας περίπλοκης όσο και ακαταμάχητης ηρωίδας μας. Το μυστικό της επιτυχίας της, αν με ρωτήσετε, είναι ότι η τωρινή Κάρι είναι πολύ πιοun-Americanαπ’ ό,τι μια Αμερικανίδα θα μπορούσε ποτέ να είναι. ΤοHomeland,ως γνωστόν, είναι η αμερικανική μεταφορά μιας ισραηλινής σειράς. Οι Αμερικανοί παραγωγοί θέλησαν από την αρχή να διατηρήσουν ατόφια τα ισραηλίτικα στοιχεία που θα έδιναν στη σειρά τη σοφιστικέ ιδιαιτερότητά της: ποτέ πριν η αμερικανική σοουμπίζ δεν επέτρεψε σε μια τόσο διχασμένη Αμερικανίδα όσο η Κάρι να φτάσει στις Χρυσές Σφαίρες. Ποτέ πριν -με εξαίρεση ίσως κάποιες ταινίες του Όλιβερ Στόουν- ο αμερικανικός πατριωτισμός δεν χλευάστηκε ως χάρτινο προσωπείο. Ποτέ πριν η ηδονοβλεψία και το σασπένς δεν έσμιξαν μέσα κι έξω από την αμερικανική κρεβατοκάμαρα ενός τόσο ξετσίπωτου ζευγαρώματος όπως αυτού της Κάρι και του Μπρόντι, του Αμερικανού διπλού πράκτορα των Αμερικανών και των ισλαμιστών. Η Κάρι Μάθισον είναι τόσο πατριώτισσα όσο και ένα τσαλακωμένο δολάριο στην εποχή του ευρώ. Η διπολική προσωπικότητά της αντανακλά τη γενικότερη υπαρξιακή αγωνία των νεότερων Αμερικανών που αδυνατούν να καταλάβουν ότι προτού γεννηθεί η γενιά της τριαντάρας Κάρι Μάθισον, η ψυχροπολεμική αμερικανική εξωτερική πολιτική έπλασε τους ισλαμιστές τρομοκράτες όπως ο Φρανκενστάιν το τέρας του. Αυτή είναι και η μεγάλη πρόκληση της millennial generation, όπως αποκαλούν οι Αμερικανοί τη γενιά που ενηλικιώθηκε μετά το μιλένιουμ: να καταλάβει πως οι αμαρτίες της προ-Ομπάμα Αμερικής δεν είναι δυνατό να παραμείνουν ατιμώρητες. Παρέα με τους τρομοκράτες που κυνηγάει η Μάθισον σέρνεται και το φάντασμα του Κίσινγκερ -του πιο ατιμώρητου εν ζωή εγκληματία πολέμου στην υφήλιο που εκτός Αμερικής είναι γνωστός ως «χασάπης των λαών». Αλλά αυτό παραμένει ανομολόγητο στοHomeland.Σκιά. Φόβος. Ποια είναι πιο τρελή, η Κάρι ή η αμερικανική ιστορία;
«Θέλω να γεράσω με την Κάρι», ομολογεί η Ντέινς, η οποία αρέσκεται να αναφέρεται στην ηρωίδα τουHomelandόχι ως ρόλο αλλά ως παρτενέρ της. Από τη σχέση της με την «τρελο-Κάρι» η Ντέινς, λέει η ίδια, αντλεί «περισσότερη ικανοποίηση απ’ ό,τι με οτιδήποτε άλλο». Φυσικά και αγαπάει το μωρό της, τον Σάιρους, που γεννήθηκε λίγο μετά το τέλος της δεύτερης σεζόν τουHomelandόπου τα τελευταία επεισόδια γυρίστηκαν με τη βοήθεια μιας σωσία της Ντέινς για να μη φαίνεται η κοιλιά της. Αλλά πολύ προτού ο μπέμπης κλείσει τον πρώτο του χρόνο η Ντέινς είχε γίνει Λούης για να γυρίσει την τρίτη σεζόν στη Βιρτζίνια. Ο σύζυγός της, ο 38χρονος Άγγλος ηθοποιός Χιου Ντάνσι, εκτελεί τα γονικά καθήκοντα όσο η Κλερ είναι με την Κάρι. Όταν επιστρέφει στη διώροφη μονοκατοικία τους στο West Village, στο Μανχάταν, η Ντέινς αγκαλιάζει το μωρό και αισθάνεται ενοχές επειδή η Κλερ έχει όλα όσα θα ήθελε να είχε η μοναχική Κάρι και (προς το παρόν) δεν μπορεί: ισορροπία, παιδί, ηρεμία, έναν αφοσιωμένο άνδρα που δεν είναι στο στόχαστρο της CIA. Προτού παντρευτεί τον Ντάνσι το 2009, η Ντέινς είχε μια μεγάλη σχέση με τον ηθοποιό Μπίλι Κράνταπ, ο οποίος το 2003 παράτησε τη Μαίρη Λουίζ Πάρκερ για χάρη της και από τότε η Ντέινς έγινε η μισητή «αντροχωρίστρα» στα εξώφυλλα των αμερικανικών ταμπλόιντ. Άλλες διάσημες καμαρώνουν με τέτοια τσάμπα προβολή αλλά η Ντέινς -εκ γενετής εσωστρεφής και μονίμως δύσπιστη προς τις διαθέσεις των ΜΜΕ- πέρασε μια μεγάλη περίοδο μαρασμού. «Δεν μπορώ να φανταστώ», ομολόγησε η ίδια παλιότερα, «πώς είναι να είσαι η Τζένιφερ Άνιστον ή η Αντζελίνα Τζολί!»
ΣΤΟ ΝΤΙΒΑΝΙ
Η Ντέινς είναι βέρα Νεοϋορκέζα. Γεννήθηκε το 1979 λίγα τετράγωνα κάτω από την παρούσα κατοικία της, στο Σόχο, την εποχή που το Σόχο ήταν η παραμελημένη αστική κοιλάδα των τεμπέληδων καλλιτεχνών. Ήχοι από Bee Gees και Blondie περιβάλλουν την πρώιμη παιδική ηλικία της. Πρέπει να είχε κλείσει τα πέντε, αναπολεί η ίδια, όταν άρχισε να στριμώχνεται ανάμεσα στους γονείς της στο κρεβάτι τους και να βλέπει με μανία τη Μαντόνα στην τηλεόραση να χορεύει και ήταν κάπου τότε που αισθάνθηκε πως ήταν γεννημένη για τη σκηνή. Στην αρχή σπούδασε χορό αλλά μετά στράφηκε προς αυτό που αληθινά την ενδιέφερε, την υποκριτική. Έγινε πλανητική σταρ στα 16 της -η μητέρα της παράτησε τη δουλειά της για να γίνει η προσωπική βοηθός της- με αποκορύφωμα το τηλεοπτικόMy So-Called Lifeκαι την κινηματογραφική εκδοχή τουΡωμαίος και Ιουλιέτατου Μπαζ Λούρμαν (πλάι στον Λεονάρντο Ντι Κάπριο) που την καθιέρωσαν ως μία από τις πιο ασυνήθιστα ώριμες κουκλίτσες της σοουμπίζ. Όταν οι ενδιαφέροντες ρόλοι σταμάτησαν να έρχονται και η Ντέινς βρέθηκε αντιμέτωπη με πολλές προτάσεις για σαπουνόπερες και μέτριες αισθηματικές ταινίες, παράτησε την καριέρα της -είχε κάνει 13 ταινίες σε πέντε χρόνια- και το 1999, πλούσια, διάσημη και μόλις εικοσάχρονη, πήγε στο Γέιλ να σπουδάσει ψυχολογία. Δεν αποφοίτησε ποτέ διότι δεν είχε την υπομονή αλλά τα δύο χρόνια που σπούδασε την προετοίμασαν για το ρόλο που άλλαξε τη ζωή της. Κάποτε, όταν ήταν πιτσιρίκα και τη ρωτούσαν τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει, η Ντέινς κάπως ντροπαλά αποκρινόταν «θα γίνω ψυχολόγος αλλά θα κάνω και την ηθοποιό σαν χόμπι». Διόλου τυχαία οι περισσότεροι ρόλοι που επέλεγε η Ντέινς, ανάμεσά τους και αυτός της Τεμπλ Γκράντιν στην ομώνυμη βραβευμένη τηλεταινία με θέμα τη ζωή μιας αυτιστικής γυναίκας, ήταν πάντα περίπλοκοι χαρακτήρες.
Ως γνωστόν, η Κάρι Μάθισον πάσχει από διπολική διαταραχή. Η φύση της δουλειάς της για τη CIA απλά διευρύνει τον κύκλο της παράνοιάς της. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως η Μάθισον, στα λόγια ενός ανταγωνιστικού συνεργάτη της, δεν είναι «η καλύτερη πράκτορας μυστικών υπηρεσιών που είχε ποτέ η CIA».
Ένας από τους λόγους που η Κλερ/Κάρι συμβολίζει την Αμερική του 2013 όσο καμία άλλη τηλεοπτική προσωπικότητα, πέρα από τις πολιτικές προεκτάσεις του ρόλου, είναι η απομόνωση στην οποία ζουν η ηθοποιός και ο χαρακτήρας που υποδύεται. «Όπου κι αν βρίσκομαι είμαι αποξενωμένη», λέει η Ντέινς η οποία, όπως και η Κάρι, διατηρεί την επαφή της με την οικογένεια, τους φίλους, τους συνεργάτες της κυρίως μέσω κινητού τηλεφώνου και διαδικτύου. «Απλά πρέπει να αποδεχτείς το γεγονός πως πάντα θα σου λείπει κάποιος». Η ζωή της Ντέινς σαφώς και δεν θα είναι πια η ίδια μετά την εμπειρία τουHomeland.Όπως παρατήρησε γι’ αυτή μια φίλη της, «μερικές γυναίκες ωριμάζουν οριστικά από τη μητρότητα, κάποιες άλλες μέσα από τα χαστούκια της ζωής ή τα τραύματα. Στην Κλερ συνέβη αυτό στο πλατό τουHomeland».
Οι περισσότερες διακρίσεις της Ντέινς έχουν το άρωμα της Κάρι -δύο από τις τέσσερις Χρυσές Σφαίρες της και δύο από τα τρία βραβεία Emmy της δόθηκαν για τοHomeland.Η Ντέινς έχει συμβόλαιο για άλλα εφτά χρόνια με τη Showtime, το αμερικανικό κανάλι που προβάλλει τοHomeland,εφόσον όλα πάνε καλά. Αλλά αυτήν τη στιγμή δεν μπορεί να φανταστεί κανείς μια ζωή χωρίς την Κάρι. Και μόνο στην ιδέα ότι τοHomelandμπορεί να σταματήσει σε εφτά χρόνια παθαίνω σύνδρομο στέρησης! Ίσως επειδή αυτή η ηρωίδα δεν βγήκε τελικά μόνο μέσα από τη σκληραγωγημένη εμπειρία της ισραηλινής συνείδησης αλλά και από τα εσώψυχα μιας αμερικανικής αγωνίας. Την ψυχή της Αμερικανίδας Κάρι στοιχειώνουν οι φόβοι και οι ποιητικές εξάρσεις εποχών που πάνε πολύ πριν τα χρόνια του χασάπη-Κίσινγκερ. Ήταν η Έμιλι Ντίκινσον, η δοξασμένη Αμερικανίδα ποιήτρια και αρχέτυπο της βασανισμένης γυναικείας αμερικανικής ψυχής, που το 19ο αιώνα οραματίστηκε το θάνατο ως καβαλιέρο και τη μοναξιά ως αιώνια προϋπόθεση της ανθρώπινης πραγματικότητας. «Αγαπώ το βλέμμα της αγωνίας», γράφει η Ντίκινσον. «Η περισσή παραφροσύνη είναι η πιο θεία αίσθηση». Με αυτή την αίσθηση περπατάει σήμερα η Κλερ Ντέινς εντός και εκτός αμερικανικής πραγματικότητας.

woman.in.gr

Headlines