Επιτυχημένες κλινικές δοκιμές τεχνητού παγκρέατος σε ενήλικες και εφήβους ασθενείς

Επιτυχημένες κρίνονται οι κλινικές δοκιμές τεχνητού παγκρέατος που έγιναν στο πλαίσιο δύο κλινικών δοκιμών, μιας σε ενηλίκους και μια σε εφήβους ασθενείς με διαβήτη τύπου Ι, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό έντυπο New England Journal of Medicine.

Η φορητή συσκευή, που έχει δυνατότητα σύνδεσης με έξυπνα κινητά τηλέφωνα, ρυθμίζει αυτόματα τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα των ασθενών με διαβήτη τύπου Ι. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι θα μπορέσει στο μέλλον να αντικαταστήσει τις ενέσεις και αντλίες ινσουλίνης, αλλά και τις μετρήσεις σακχάρου.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βοστόνης και του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Ιατρικής Στίβεν Ράσελ και τον αναπληρωτή καθηγητή Βιοϊατρικής Τεχνολογίας Εντ Νταμιάνο, πιστεύουν ότι ο έλεγχος του σακχάρου μπορεί να βελτιωθεί δραστικά χάρη στη νέα συσκευή.

Ο διαβήτης τύπου Ι αφορά περίπου το 5% των πασχόντων από διαβήτη και προς το παρόν ο έλεγχος των επιπέδων του σακχάρου γίνεται μέσω ενέσιμης ινσουλίνης. Τα συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν συχνοουρία, έντονη δίψα και απώλεια βάρους. Η συχνότητα της νόσου έχει αυξηθεί μετά τα μέσα του 20ού αιώνα.

Μέχρι σήμερα οι διαβητικοί τύπου Ι, των οποίων το πάγκρεας δυσλειτουργεί και δεν παράγει επαρκή ινσουλίνη, εμφανίζουν επικίνδυνες αυξομειώσεις στο επίπεδο του σακχάρου, με αποτέλεσμα να κινούνται μεταξύ υπογλυκαιμίας και υπεργλυκαιμίας. Η μέτρηση των επιπέδων του σακχάρου κατά τη διάρκεια της ημέρας και η λήψη της ανάλογης ποσότητας ινσουλίνης, είτε με ένεση, είτε μέσω αντλίας διαρκούς έγχυσης, εξασφαλίζει τον έλεγχο της πάθησης.

Οι αντλίες ινσουλίνης υποκαθιστούν την φυσιολογική λειτουργία του παγκρέατος, αναπροσαρμόζοντας τα επίπεδα της διαθέσιμης ινσουλίνης στο αίμα. Το τεχνητό πάγκρεας ωστόσο υπόσχεται καλύτερη διαχείριση του διαβήτη τύπου Ι, αφού διατηρεί τα επίπεδα της γλυκόζης στα αίμα σε φυσιολογικά όρια, χωρίς επικίνδυνες αυξομειώσεις και την ανάγκη της μέτρησης των επιπέδων του σακχάρου από τον ασθενή κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Η συσκευή χρησιμοποιεί έναν μικροσκοπικό ηλεκτρονικό αισθητήρα (μετρητή γλυκόζης), τοποθετημένο στη μύτη μιας πολύ λεπτής βελόνας, που έχει εμφυτευθεί κάτω από το δέρμα. Ο αισθητήρας καταγράφει συνεχώς σε πραγματικό χρόνο το επίπεδο του σακχάρου και κάθε πέντε λεπτά μεταφέρει τα στοιχεία στο λογισμικό ενός συνδεμένου έξυπνο κινητού τηλεφώνου. Αυτό δίνει εντολή σε δύο συνδεδεμένες αυτόματες αντλίες, να χορηγήσουν -ανάλογα με το τι χρειάζεται – ινσουλίνη ή γλυκογόνο (ενώ η μη αυτοματοποιημένη αντλία χορηγεί μόνο ινσουλίνη). Ο ασθενής συνεισφέρει, μέσω μιας εφαρμογής στο έξυπνο κινητό του, εισάγοντας στοιχεία, λίγο πριν φάει, για την ποσότητα των υδατανθράκων που θα καταναλώσει.

Στο πλαίσιο των νέων κλινικών δοκιμών (είχαν προηγηθεί δοκιμές μόνο εντός νοσοκομείου), 20 εθελοντές ενήλικοι διαβητικοί και 32 έφηβοι, 12 έως 18 ετών, φορούσαν τη συσκευή του τεχνητού παγκρέατος επί πέντε μέρες χωρίς περιορισμούς στις δραστηριότητές τους. Το τεχνητό πάγκρεας πέτυχε σε αυτό το διάστημα να μειώσει τη γλυκόζη του αίματος σε επίπεδα που μειώνουν δραματικά τον κίνδυνο επιπλοκών λόγω του διαβήτη.

«Αυτό ήταν τρομερά δύσκολο με την έως τώρα τεχνολογία κι έτσι οι περισσότεροι άνθρωποι με διαβήτη δεν μπορούσαν να το πετύχουν», εξηγεί ο Δρ Ράσελ.

Χάρη στο αυτόματο τεχνητό πάγκρεας, οι ασθενείς πέτυχαν υπερδιπλάσια μείωση (σε σχέση με τη συμβατική χειροκίνητη αντλία ινσουλίνης) στη διάρκεια της υπογλυκαιμίας στον οργανισμό τους και χρειάστηκαν σχεδόν 40% λιγότερες διορθωτικές παρεμβάσεις για χορήγηση έξτρα ινσουλίνης, ιδίως τα βράδια. Για τους εφήβους η βελτίωση στη μείωση της υπογλυκαιμίας ήταν ακόμη μεγαλύτερη από ό,τι στους ενηλίκους.

Σύμφωνα με τον Δρ Νταμιάνο , «η ανακάλυψη μιας θεραπείας παραμένει πάντα ο τελικός στόχος, όμως καθώς αυτός μάς διαφεύγει ακόμη, μια πραγματικά αυτοματοποιημένη τεχνολογία, που είναι σε θέση με συνέπεια να κρατήσει τους ανθρώπους υγιείς και ασφαλείς από το πρόβλημα της υπογλυκαιμίας, θα αφαιρέσει ένα τεράστιο συναισθηματικό και πρακτικό βάρος από τους ώμους των διαβητικών τύπου 1, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών».

Οι αμερικανοί ερευνητές σχεδιάζουν άμεσα ακόμη μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές (με χρηματοδότηση από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ) για να επιβεβαιώσουν την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της συσκευής. Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι σε λίγα χρόνια το τεχνητό πάγκρεας θα πάρει τη έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), βελτιώνοντας ουσιαστικά την καθημερινότητα χιλιάδων ασθενών.

Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr,ΑΠΕ-ΜΠΕ