Η αίσθηση της όσφρησης υπάρχει και στο δέρμα μας

Γεμάτο κυτταρικούς υποδοχείς της όσφρησης είναι το ανθρώπινο δέρμα, σύμφωνα με γερμανική μελέτη που έρχεται να ανατρέψει την αντίληψη ότι οι μυρωδιές γίνονται αντιληπτές μόνο μέσω της μύτης.

Επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου του Μπόχουμ, με επικεφαλής τον Δρ Χανς Χατ, μετά από μια σειρά πειραμάτων που έκαναν σε ανθρώπους ανακάλυψαν ότι περισσότεροι από 15 οσφρητικοί υποδοχείς της μύτης υπάρχουν επίσης σε κύτταρα του ανθρώπινου δέρματος. Μάλιστα, όπως έδειξαν τα πειράματα, οι εκδορές στο δέρμα επουλώθηκαν 30% πιο γρήγορα, όταν οι ερευνητές έβαλαν κοντά στην πληγή συνθετικό άρωμα σανταλόξυλου. Αυτό αποδεικνύει ότι, το δέρμα φαίνεται πως μπορεί να «μυρίσει» και έτσι να πυροδοτήσει μια διαδοχή από εσωτερικές μοριακές αλλαγές, με κατάληξη την ταχύτερη αποκατάσταση του κατεστραμμένου δερματικού ιστού.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτή η ανακάλυψη μπορεί να αξιοποιηθεί από τη βιομηχανία καλλυντικών για νέου τύπου προϊόντα αντιγήρανσης, αλλά και από τη φαρμακοβιομηχανία για νέες θεραπείες των επιφανειακών τραυμάτων.

Όπως εξηγεί ο Δρ Χατ, «μπορεί να ακούγεται παράξενο ότι το δέρμα μιμείται τη μύτη, όμως οι οσφρητικοί υποδοχείς είναι ανάμεσα στους πιο αρχαίους εξελικτικά αισθητήρες χημικών ουσιών που διαθέτει το ανθρώπινο σώμα και με τους οποίους ανιχνεύει μια ποικιλία ουσιών -όχι απλώς όσες κυκλοφορούν στον αέρα και μπορεί να τις μυρίσει με την μύτη».

Οι κυτταρικοί οσφρητικοί υποδοχείς είναι σαν τις κλειδαριές, στις οποίες ταιριάζουν συγκεκριμένα κλειδιά – μόρια. Κάθε φορά που ένα μόριο «κλειδώνει», ξεκινά στο σώμα μια αλυσίδα βιοχημικών αντιδράσεων, που οδηγεί στο να σταλεί ένα νευρικό σήμα στον εγκέφαλο, ώστε να αντιληφθούμε τη συγκεκριμένη μυρωδιά.

Η επιστημονική ομάδα του Δρ Χατ είχε ανακαλύψει το 2003 ότι, ακόμη και στους όρχεις των ανδρών υπάρχουν οσφρητικοί υποδοχείς που λειτουργούν ως ένα είδος συστήματος καθοδήγησης, το οποίο επιτρέπει στα σπερματοζωάρια να βρίσκουν τον δρόμο τους προς το ωάριο.

Η παρατήρηση αυτή ήταν και η απαρχή για την ανακάλυψη παρόμοιων οσφρητικών υποδοχέων σχεδόν παντού: στο ήπαρ, την καρδιά, το έντερο, τους νεφρούς, τους πνεύμονες και τον εγκέφαλο, όπου επιτελούν διάφορες φυσιολογικές λειτουργίες, όπως να βοηθάνε στον έλεγχο του μεταβολισμού και στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης του αίματος.

Επίσης, το 2009 η ομάδα του Δρ Χατ ανακάλυψε ότι όταν οι οσφρητικοί αισθητήρες του προστάτη εκτεθούν σε άρωμα από βιολέτες και τριαντάφυλλα, αναστέλλεται η εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων, καθώς απενεργοποιούνται τα «ένοχα» γονίδια.

Οι οσφρητικοί υποδοχείς ανήκουν σε μια μεγάλη οικογένεια πρωτεϊνών, που υπάρχουν στην επιφάνεια των κυττάρων και επιτρέπουν στα τελευταία να αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει γύρω τους. Οι υποδοχείς αυτοί αποτελούν συχνό στόχο διαφόρων φαρμάκων.

Οι άνθρωποι διαθέτουν περίπου 350 διαφορετικά είδη οσφρητικών υποδοχέων, πολύ λιγότερα από άλλα ζώα (π.χ. σκύλοι, ποντίκια, αρπακτικά κ.α.), στα οποία η όσφρηση είναι σαφώς πιο ανεπτυγμένη. Αν και οι υποδοχείς αυτοί, οπουδήποτε υπάρχουν στο σώμα, λέγονται συλλήβδην οσφρητικοί, επειδή αρχικά ανακαλύφθηκαν στην μύτη, παραμένει αναπάντητο το ερώτημα αν όντως εξελίχτηκαν πρώτα στην μύτη ή σε άλλο σημείο του σώματος.

Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr,ΑΠΕ-ΜΠΕ