Γράφει ο Κωνσταντίνος Ρόκκας, Χειρούργος Ουρολόγος-Ανδρολόγος*

Η σεξουαλική επιθυμία είναι η αρχή αλλά και το τέλος μιας σεξουαλικής επαφής, που οι δύο σύντροφοι λειτουργούν με την εικόνα που τους βάζει μέσα στο ρόλο «των εραστών». Όπως ήδη αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο, ο ρόλος της είναι απόλυτος και σημαντικός γιατί μέσα από την επιθυμία για σεξουαλική επαφή, αναπτύσσεται η σεξουαλική ζωή δύο ανθρώπων, τόσο κατά την περίοδο της γνωριμίας τους (κυρίαρχοι εραστές), όσο όμως και στην διαχρονική πορεία της βιωματικής σχέσης τους (σύντροφοι-εραστές).

Το συναίσθημα της επιθυμίας αυτονόητα εκφράζει το πόθο και την έλξη, δημιουργεί τη φαντασίωση και απλώνει τη σεξουαλική πράξη στο μυαλό και το σώμα των ανθρώπων που την νιώθουν και θέλουν να την εκφράσουν μεταξύ τους. Οσο όμως έντονη, θορυβώδης και παρορμητική είναι μέσα στη ζωή μας, άλλο τόσο έυκολα μπορεί να γκρεμιστεί και να χαθεί από πάρα πολλούς λόγους και παράγοντες που έχουν άμεση σχέση μαζί της. Δηλαδή, ψυχολογικοί και βιολογικοί μηχανισμοί πότε την μειώνουν και πότε την αναστέλλουν πλήρως. Και άλλοι πολλοί λόγοι, φαίνεται να την ενισχύουν και να την δυναμώνουν μέσα στη σχέση ή στην ατομική ζωή του καθενός μας.

Η εικόνα της σεξουαλικής επιθυμίας είναι το αλατοπίπερο ενός κουρασμένου δεσμού, που ψάχνει τη νοστιμιά μέσα στο ίδιο φαγητό ή ακόμη ψάχνει συνταγές που θα έχουν περισσότερο αλάτι και πιπέρι. Είναι όμως και το εισιτήριο εκείνου και εκείνης που θαυμάζει, εκστασιάζει και αποκαλύπτει τις βαθύτερες σεξουαλικές του ορμές σε κάποιον που μπαίνει ως στόχος στο μυαλό του και στις σεξουαλικές φαντασιώσεις του.

Ο άνθρωπος ο οποίος δεν εκφράζει σεξουαλική επιθυμία, φαίνεται ότι έχει χάσει τη συναισθηματική του ταυτότητα και μάλλον έχει συγκεκριμένο λόγο που τον κλείδωσε σεξουαλικά. Και τα δύο φύλα επιθυμούν περίπου το ίδιο, το εκφράζουν όμως με διαφορετικό τρόπο, όπως δίνουν και διαφορετική αξία ως προς την αντίληψη και την διάθεση για σεξουαλική αναζήτηση και επαφή.

Στη σεξουαλική μας ζωή, η επιθυμία είναι το πρώτο βήμα της ψυχοσεξουαλικής ωριμότητας που γίνεται περισσότερο πραγματικό και αντιληπτικά βιώσιμο με το κλείσιμο της εφηβείας και το άνοιγμα της ενήλικης σεξουαλικής ζωής. Το παιδί δεν μπορεί να εκφράσει σεξουαλική επιθυμία γιατί δεν είναι ικανό να αισθανθεί τη σεξουαλική έλξη ως συγκεκριμένη αντίληψη των αισθήσεών του, ενώ αντιλαμβάνεται τους σεξουαλικούς ερεθισμούς στο σώμα του, που το ψάχνει από περιέργεια και εισπράττει την ηδονή ως στοιχείο τυχαίας αναζήτησης. Ο ενήλικας έχει πλήρη εικόνα των σεξουαλικών του αισθήσεων, που από την αυνανιστική περίοδο της εφηβείας, έχει οργανώσει σεξουαλικές φαντασιώσεις και οργασμικές κορυφώσεις, που του ενισχύουν τη σεξουαλική στόχευση ως αναγκαία και επιθυμητή, αποτέλεσμα της επιβεβαίωσης μέσα από την ηδονή και τον οργασμό.

Πιο απλά, ο άνθρωπος μαθαίνει να επιθυμεί, να έλκει και να έλκεται, επικοινωνόντας με τις βασικές αντιληπτικές αισθήσεις του (όραση, ακοή, όσφρηση, γεύση, αφή), βιώνοντας συνεχώς θετικά μηνύματα που ανταλλάσσει με έναν άλλον άνθρωπο, διαμορφώνοντας έτσι το σεξουαλικό του πρότυπο αλλά και τον σεξουαλικό του προσανατολισμό.

Η επιβεβαίωση της αυτοδιάθεσής του, σηματοδοτεί την επιθυμία του, που φαίνεται να συσχετίζεται με την εγγραφή της οικογένειάς του (ο τρόπος που μεγάλωσε, τα μηνύματα που εισέπραξε για την σεξουαλικότητα και την σχέση των δύο φύλων), το περιβάλλον της μικρής και μεγάλης κοινωνίας που ανατράφηκε, η σχολική του εκπαίδευση, η γενικότερη παιδεία του και βεβαίως, η προσωπικότητά του και ο ρόλος της ζωής όπως τον βιώνει και τον αντιλαμβάνεται σήμερα.

Ένας άνθρωπος που μεγάλωσε σε ένα αυστηρό περιβάλλον με τιμωρητικούς κώδικες και ενοχικά συναισθήματα γι αυτό που επιθυμεί και αισθάνεται, είναι φυσικό κάθε φορά που επιθυμεί κάτι που το θεωρεί απαγορευμένο, να γεμίζει με φόβο και ενοχές και έτσι να το απωθεί, αποκλείοντας τον εαυτό του από αυτές τις συναισθηματικές εκφράσεις.

Είναι γνωστό στο χώρο της ψυχολογίας και της ψυχιατρικής, ότι η σεξουαλική επιθυμία συσχετίζεται άμεσα με την ψυχική κατάσταση του ανθρώπου, που όταν αυτή είναι ασταθής, καθηλωμένη σε αρνητικά πρότυπα ή έχει εμπλακεί σε ψυχικές διαταραχές, τότε δεν μπορεί να εκφραστεί και κατ’ επέκταση να προκαλέσει το ενδιαφέρον σε κάποιον άλλον άνθρωπο, αφού είναι πλήρως ανεσταλμένη.

Συγκεκριμένα, ο σημερινός τρόπος ζωής φαίνεται να απειλεί τη ψυχική διάθεση της σεξουαλικής επιθυμίας, με πρωταγωνιστή το άγχος, τις φοβικές συμπεριφορές των ανθρώπων μέσα στη κοινωνία, την κατάθλιψη που απειλεί σχεδόν το 10% των ανθρώπων και κυρίως τη γυναίκα, αλλά και άλλες ψυχολογικές επιδράσεις, όπως είναι το πένθος, η ματαίωση της επαγγελματικής αποτυχίας, η οικονομική δυσπραγία, αλλά και η απαιτούμενη προσδοκία που δεν ευοδώθηκε.

Κυρίαρχο μέρος της σεξουαλικής επιθυμίας συσχετίζεται άμεσα με τη διαπροσωπική μας ζωή, τη ζωή του γάμου μας και τη στάση του συντρόφου μας μέσα στην καθημερινή ζωή μας. Πολλοί άνθρωποι παραπονιούνται για έλλειψη σεξουαλικής επιθυμίας, θέλοντας να εκφράσουν τη κακή σχέση που έχουν με τον σύντροφό τους, τη συγκρουσιακή εικόνα που βιώνουν μεταξύ τους, πληρώνοντας το τίμημα στο ερωτικό τους κρεβάτι. Αντί όμως να αντιληφθούν την συντροφική τους ασυνεννοησία, κατηγορούν ο ένας τον άλλον για σεξουαλική αδιαφορία όπου σε πολλές περιπτώσεις φτιάχνουν και σενάρια εξωσυζυγικών σχέσεων και δήθεν την ύπαρξη άλλων ανθρώπων που τους έκλεψαν το σεξ. Αυτό φαίνεται να τους θορυβεί περισσότερο, βλέποντας τη σεξουαλική τους απομάκρυνση, πιστεύοντας ότι το πρόβλημα είναι αυτό, ενώ βέβαια η σχέση τους βρίσκεται σε πλήρη τρικυμία ή απόλυτη σιγή, αφήνοντας το σεξ παγερά αδιάφορο, χωρίς ενδιαφέρον, πρόκληση και έλξη σεξουαλικής επαφής. Ακόμη, ο γάμος ο ίδιος με την πάροδο του χρόνου «φιλικοποιεί» τους συντρόφους-συζύγους, αφαιρώντας τη σεξουαλική φαντασίωση μεταξύ τους ενώ παράλληλα δημιουργεί την πλήξη και την μονοτονία που δεν ευοδώνει το σεξουαλικό σκηνικό και δεν αφήνει περιθώρια «ανατροπής» της ίδιας εικόνας. Οι σύζυγοι που μέσα στα χρόνια παλιώνουν σαν το παλιό κρασί, δεν φαίνεται να γεύονται τη σεξουαλικότητά τους, παρ’ όλο που η διατήρησή της αποτελεί ισχυρό συστατικό του ενδιαφέροντος του ενός προς τον άλλον και της διατήρησης των προτύπων άνδρας και γυναίκα. Η μονιμότητα της συζυγικής ζωής ελαχιστοποιεί το κυνήγι του σεξουαλικού πόθου και η απομυθοποίηση των εικόνων μέσα στην καθημερινότητα, σκοτώνει την σεξουαλική επιθετικότητα και κυρίως την πρωτοβουλία για διεκδίκηση της σεξουαλικής πράξης. Βέβαια δεν αποτελεί μοιραίο γεγονός η χρονική πορεία του γάμου προς τη σεξουαλική επιθυμία, αν οι δύο σύντροφοι που ξεκίνησαν ως εραστές τη σχέση τους φροντίσουν να είναι επιθυμητοί, όχι μόνιμοι ως δημόσιοι υπάλληλοι μέσα στο γάμο τους και καταφέρουν να διαχωρίσουν τη σεξουαλική τους έκφραση από το γονεϊκό τους ρόλο. Η ψυχική σιγή των κουρασμένων συντρόφων του γάμου είναι ο βασικός θάνατος της σεξουαλικής επιθυμίας, ενώ αντίθετα το συνεχές φλερτ και το παιχνίδι της υπόσχεσης «για κάθε φορά που θα βρισκόμαστε θα το απολαμβάνουμε περισσότερο» είναι τα δύο αντίθετα πρόσωπα μιας σεξουαλικής επιθυμίας που από τη μία έχει τελειώσει για τα καλά, ενώ από την άλλη φαίνεται να τροφοδοτεί το ενδιαφέρον της σεξουαλικής μας ζωής.

Το ζευγάρι που φροντίζει να έχει το χρόνο του και το ραντεβού του απολαμβάνοντας προσωπικές βραδιές χωρίς φίλους και συμβούλους, μπορεί να αισθάνεται καλά και να βιώνει το ρόλο του σε όλες τις φάσεις της ζωής του. Η σεξουαλική επιθυμία συσχετίζεται άμεσα με την ωριμότητα του ζευγαριού και την ανάγκη όχι «να χρεώνω εσένα που δεν κάνουμε συχνά σεξ» αλλά να αναζητά ο καθένας μέσα από τον εαυτό του τι μπορεί να κάνει για να γίνει περισσότερο επιθυμητός και διαθέσιμος, προκαλώντας τις ορέξεις του συντρόφου του.

Το ρητό «τρώγοντας έρχεται η όρεξη», ταιριάζει απόλυτα με τη σεξουαλική μας επιθυμία, αφού όσο την προκαλούμε, τόσο και αυτή με τη σειρά της θα μας χορταίνει καλά. Συστατικό της επιθυμίας στη ζωή του μόνιμου ζευγαριού, είναι και η ζήλια. Δηλαδή, εκείνη η κατάσταση που δείχνει θαυμασμό και ενδιαφέρον για το σύντροφό μου, θυμίζοντάς μου ότι «οφείλω να τον προσέχω και να του δείχνω ότι τον θέλω», ενώ παράλληλα είμαι και εγώ επιθυμητός από αυτόν. Η ζήλια δεν πρέπει να συγχέεται με τη ζηλοτυπία που είναι μια παθολογική κατάσταση ζήλιας, δημιουργώντας παρανοϊκά σενάρια απιστία και απάτης που κατατρώγουν το μυαλό εκείνου που τα παράγει, οδηγώντας τον πολλές φορές σε ακραίες, βίαιες καταστάσεις, φτάνοντας ακόμη και στον φόνο του άπιστου ή του εραστή (παρανοϊκή κατάσταση).

Δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε την επίδραση της σεξουαλικής επιθυμίας σε σχέση με την εγκυμοσύνη που η γυναίκα βιώνει κατά την κυοφορία της και τα συναισθήματα που έρχονται μέσα από αυτήν. Είναι γεγονός ότι η περίοδος της εγκυμοσύνης μπορεί να μεταβάλλει τη σεξουαλική διάθεση μιας γυναίκας που στο μεγαλύτερο ποσοστό δεν φαίνεται να την μειώνει αλλά αντίθετα να την αυξάνει. Η μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας ακόμη και η αναστολή της κατά περιόδους, κυριαρχεί στη περίοδο του θηλασμού και της λοχείας, που η ορμονική κατάσταση την βάζει σε δεύτερη μοίρα ή και σε φάσεις ζωής της γυναίκας που ο ερχομός του παιδιού της απορροφά σημαντική ενέργεια υπερπροστασίας και κτητικής υπερβολής της.

Παρατηρεί κανείς πόσο εύκολα μπορεί να χαλάσει η σεξουαλική μας επιθυμία και να δημιουργήσει ερωτηματικά, απορίες αλλά και φόβους, απειλώντας τη σεξουαλική μας ζωή και κυρίως τη διάθεση του ανθρώπου να έχει σεξουαλική συμπεριφορά με έναν άλλον άνθρωπο, κυριαρχώντας το μοντέλο της αποφυγής, εκλογίκευσης και άρνησης της σεξουαλικότητάς μας. Σημαντικοί παράγοντες που επιδρούν στη σεξουαλική μας επιθυμία, συσχετίζονται με τη βιολογική μας κατάσταση, προβλήματα και νοσήματα που αφορούν το σώμα μας, αλλά και φάρμακα που μπαίνουν μέσα στη ζωή μας μακροχρόνια και συστηματικά.

Για να γίνει πιο κατανοητό, πως η σεξουαλική επιθυμία συσχετίζεται άμεσα με τον τρόπο της ζωής μας, θα αναφερθώ παρακάτω σε συγκεκριμένες καταστάσεις που την μειώνουν ή την αναστέλλουν.

Σεξουαλική διάθεση: Άγχος, κατάθλιψη, ουσίες και τρόπος ζωής
Η σεξουαλική διάθεση σήμερα παρά ποτέ, έχει ένα πολύ μεγάλο εχθρό: το άγχος. Ακούγεται κοινότυπο ότι το άγχος σκοτώνει τα πάντα και αλλοιώνει τη ζωή μας. Είναι όμως μεγάλη αλήθεια, ότι το άγχος στη κυριολεξία σκοτώνει τη σεξουαλική επιθυμία και στους δυο συντρόφους. Η πιο καταλυτική ασεξουαλική εικόνα, είναι η αγχώδης διαταραχή που περιβάλλει έναν άνθρωπο σύγχρονο, νευρωτικό, ανήσυχο.

Η Φροϋδική ερμηνεία που αναφέρεται στο άγχος της ανθρώπινης κοινωνίας να καλύπτει το 10% των ανθρώπων, σήμερα ωχριά αφού είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι ο ένας στους τέσσερις ανθρώπους, που ζει και λειτουργεί στους σύγχρονους ρυθμούς, εκφράζεται με αγχωτικό τρόπο και αντιδρά εκρηκτικά σε πολλές ψυχοπιεστικές συνθήκες της ζωής του. Άγχος και κατάθλιψη είναι πράγματι τα μεγάλα τιμήματα της σημερινής ζωής, ώστε να αποτελεί πλέον το βασικό ψυχικό πεδίο στη διαφυλική επικοινωνία. Η σεξουαλική έκφραση δηλητηριάζεται από την αγχωτική-καταθλιπτική εικόνα, που κυρίως προσβάλλει την αστική δομή της κοινωνίας με ηλικιακή κορύφωση στη δεκαετία των 40-50 χρόνων και για τον άνδρα και για τη γυναίκα.

Το ψυχικό κόστος στο κυνήγι της επιτυχίας, της επιβεβαίωσης αλλά και της φοβίας στη πιθανότητα του λάθους, ενεργοποιούν αγχωτικούς μηχανισμούς με πολλά ψυχικά και σωματικά συμπτώματα με εξέχοντα, τη διαταραχή του ύπνου και της διάθεσης (ψυχικό), την κεφαλαλγία και τους διάχυτους σωματικούς πόνους (σωματικό), οδηγώντας το σύγχρονο άνθρωπο στα φάρμακα που κάθε τόσο καταναλώνει, διορθώνοντας αυτά που τον ενοχλούν.

Γκρίζο χρώμα αυτής της εικόνας, είναι η μεγάλη κατανάλωση των ηρεμιστικών και αγχολυτικών χαπιών (υπάρχουν σαφείς ενδείξεις χορήγησης αγχολυτικών και αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, που ο ιατρός χορηγεί με σκοπό να αναστείλει το άγχος που απορυθμίζει και μεταβάλλει τη ζωή του ανθρώπου που υποφέρει ή που έχει βυθιστεί σε μια καταθλιπτική συμπεριφορά ή σε μια φοβία που του αλλοιώνει τη ζωή), η απομάκρυνση της φυσικής άσκησης και της καλής διατροφής, η βουλιμική πολυφαγία αλλά και η βιταμινοφαγία που συνοδεύονται από την αυξημένη κατανάλωση νικοτίνης, καφέ και αλκοόλ, φτιάχνοντας το παζλ της δυστυχίας που εξαργυρώνεται με τα περισσότερα ευρώ του κέρδους και την αύξηση περιττών αναγκών, της καταναλωτικής ζωής.

Όλα αυτά μαγειρεύουν το άνοστο φαγητό της γεύσης που προκαλεί αποστροφή για τη σεξουαλική επαφή, μη δημιουργώντας σεξουαλικές αισθήσεις και μη προκαλώντας σεξουαλική επιθυμία, τόσο στον εαυτό μας, όσο και στον σύντροφό μας. Γιατί αυτός ο εκρηκτικός ρυθμός της ζωής, χαλάει το κέφι να φτιάξουμε τη διάθεση που θα μας φέρει κοντά σε ένα σκηνικό περιβάλλον, που απειλείται από τα πολλά ρολόγια που είναι δίπλα μας, ψηφιακά και μη, και τα φρικτά ξυπνητήρια που ανελέητα μας θυμίζουν το ότι κοιμηθήκαμε λίγες ώρες.

Η σεξουαλική επιθυμία θυσιάζεται ουσιαστικά και από το άγχος όχι μόνο του χρόνου που μας πνίγει, αλλά και από τις συνήθειες που έχουμε βάλει μέσα στη ζωή μας και που εθιζόμαστε με αυτές για να συνυπάρχουμε. Η τηλεόραση είναι ένας σημαντικός παράγοντας που αφαιρεί τη σεξουαλική διάθεση αφού βαριόμαστε να προκαλέσουμε τις εικόνες μεταξύ μας που πλούσια και άπλετα μας προσφέρει εκείνη, μέχρι το ροχαλητό να σημάνει το βύθισμα στον ύπνο από τη κούραση της ημέρας. Και οι δυο στο κρεβάτι μας ταξιδεύουμε σε όνειρα και φαντασιώσεις ανομολόγητες, που όμως μας δίνουν την αίσθηση ότι πρέπει κάτι να αλλάξει. Ίσως να υπάρχει το μήνυμα ενός μύθου που η σεξουαλική επικοινωνία χρειάζεται, που έρχεται μέσα στο όνειρο και που φεύγει μέσα στη πράξη.

Η εικόνα των συνηθειών που αφαιρεί τη σεξουαλική επιθυμία στη σχέση που ζει καθημερινά, πολλές φορές εμπλουτίζεται από ακουστικές, οπτικές, οσφρητικές, ακόμη και απτικές αισθήσεις που διώχνουν τη μαγεία, τη γοητεία και την έλξη της σωματικής πρόκλησης, απομυθοποιώντας αυτό που μας έφερε κοντά, μας προκάλεσε το σεξουαλικό ενδιαφέρον και έξαψε τις σεξουαλικές φαντασιώσεις μας.

Η αναγκαιότητα των καθημερινών πρακτικών αναγκών, ισοπεδώνει το απόκρυφο και το μοναδικό, που ο καθένας μας οφείλει να κρατάει καλά κλειδωμένο μακριά από τον άλλον, προκαλώντας την αποστροφή και την αποφυγή μιας σωματικής έλξης, όταν η σεξουαλική επιθυμία στην οργάνωσή της καθηλώνεται από εικόνες και σκηνές που έχει βιώσει ο ένας αρνητικά από τον άλλον. Βασικός άξονας αυτής της λειτουργίας της ανθρώπινης συμπεριφοράς που συνδέεται άμεσα με τη σεξουαλική επιθυμία, είναι η βιολογική υγιεινή, η επιμελής φροντίδα του σώματος και η αισθητική αρμονία που οφείλει τόσο ο ένας όσο και ο άλλος, να διατηρεί μέσα στη καθημερινή του εικόνα.

Αντιλαμβάνεται κανείς την πολυπαραγοντική παρέμβαση απέναντι στη σεξουαλική μας έκφραση, το πόσο οδηγούμαστε σε «τεχνητά φτιαξίματα», σε γρήγορες και καταναγκαστικές απαιτήσεις της σεξουαλικής μας διάθεσης, την αμηχανία ή το φόβο που προκαλεί η έλλειψή της, η αύξηση της αυνανιστικής διάθεσης που κλέβει την παράσταση από την ερωτική ζωή του ζευγαριού, τη γρήγορη παραίτηση και την άσχημη εικόνα που έχουμε ο ένας για τον άλλον, καθώς επίσης και η εύκολη εχθρότητα που αναπαραγάγεται μεταξύ μας, το αποτέλεσμα να είναι η ακύρωση της σεξουαλικής μας επιθυμίας, που εμπλέκεται με όλα αυτά που σιγά σιγά την βυθίζουν μέσα στην άχρωμη εικόνα του μυαλού μας.

Δυστυχώς δεν είναι λίγες οι φορές που την αναζητήσουμε αλλού, πιστεύοντας ότι εκεί θα βρούμε αυτό που χάσαμε, ότι είναι καλύτερο αυτό που έχουμε, μπαίνοντας στη ψευδαίσθηση μιας πραγματικότητας που όμως μας απομακρύνει από αυτόν που επιλέξαμε.

Ο σημερινός άνθρωπος εγκλωβισμένος περισσότερο μέσα στις ανάγκες των απαιτήσεών του, χάνει τις επιθυμίες του, οδηγείται σε ουσίες που παραμυθιάζουν το μυαλό του και κυνηγάει σκιές που δεν του δείχνουν το αληθινό του πρόσωπο. Χωρίς αμφιβολία η σεξουαλική επιθυμία είναι η μία πλευρά αυτού του προσώπου.

Ο Κωνσταντίνος Ρόκκας, Χειρούργος Ουρολόγος-Ανδρολόγος, είναι υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, επιστημονικός συνεργάτης της Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής, πρώην Ταμίας της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας και μέλος σημαντικού αριθμού επιστημονικών εταιρειών.

health.in.gr

Headlines