Ο κόσμος μέσα από τα «μεγάλα μάτια» του Τιμ Μπάρτον

Οι πίνακες του Γουόλτερ Κιν που απεικονίζουν εγκαταλελειμμένα παιδιά με μεγάλα δακρυσμένα μάτια ξεσήκωσαν αντιδράσεις στους κύκλους των κριτικών τέχνης, αλλά η τεράστια επιτυχία τους, τους κατέστησε εξαιρετικά κερδοφόρους για τον ίδιο τον Κιν. Χρόνια αργότερα, η αλήθεια αποκαλύφθηκε: τα έργα δεν τα είχε δημιουργήσει ο Γουόλτερ, αλλά η γυναίκα του Μάργκαρετ, ενώ ο ίδιος λάμβανε τα εύσημα. Γιατί όμως η ίδια δεχόταν να είναι μέρος αυτής της εξαπάτησης; Θα ήταν εξίσου διάσημα τα έργα, χωρίς την προώθηση του Γουόλτερ;

Αυτά τα ερωτήματα ερευνά ο Μπάρτον στα «Μεγάλα Μάτια», με πρωταγωνιστές την Έιμι Άνταμς και τον Κρίστοφερ Γουόλτζ που υποδύονται την Μάργκαρετ και τον Γουόλτερ Κιν. Μαζί τους ο Τέρενς Σταμπ, ως ο Νεοϋορκέζος κριτικός τέχνης Τζον Κάναντι, που περιγράφει τους πίνακες αυτούς σαν «το απόλυτο του κιτς». Η ταινία αναμένεται να βγει στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες την 1^η Ιανουαρίου 2015.

Ο Τιμ Μπάρτον αναφέρει ότι η επαφή του με τους πίνακες Κιν ξεκινά από την παιδική του ηλικία και ότι τους θεωρούσε μέρος της αστικής κουλτούρας. «Υπήρχαν παντού, στα σαλόνια των ανθρώπων, στα γραφεία τους, στις κρεβατοκάμαρες, στα γραφεία γιατρών. Ενώ με το πέρας της παιδικής ηλικίας κάποιες εικόνες φεύγουν από τη μνήμη σου, αυτές με τους πίνακες δεν με άφησαν ποτέ».

Παράλληλα, τονίζει ότι η «υπόθεση Κιν» ήταν πάντα επίκαιρη και ότι στα μέσα του 1990 «ένας φίλος, μου είπε την ιστορία για τους Κιν. Όπως οι περισσότεροι, πίστευα κι εγώ έως τότε ότι ο Γουόλτερ ήταν ο ζωγράφος. Η αντίδρασή μου όταν άκουσα ότι δεν ήταν εκείνος, ήταν ενθουσιώδης: ‘αυτή είναι μια απίστευτη και πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία!’».

«Όταν ήμουν στο Σαν Φρανσίσκο, επισκέφθηκα τη Μάργκαρετ, που διατηρεί μια γκαλερί εκεί, και πήρα έναν πίνακα από εκείνη. Ένα-δυο χρόνια αργότερα έμαθα ότι ο Σκοτ Αλεξάντερ και ο Λάρι Καραζέφκσι, [σεναριογράφοι της ταινίας του Τιμ Μπάρτον ‘Ed Wood’- 1994] έχουν γράψει σενάριο βασισμένο στην ιστορία των Κιν».

Απαντώντας στο αν διακρίνει κάποια «συγγένεια» ανάμεσα στην Μάργκαρετ Κιν και στον Εντ Γουντ, που και οι δυο ήταν ζωγράφοι των οποίων τα έργα είχαν δεχτεί αιχμηρές κριτικές, ο Τιμ Μπάρτον κάνει σαφές ότι «όσο και να υποτιμούσαν οι άνθρωποι το όλο θέμα, γνωρίζω πολλούς που εμπνεύστηκαν από τα ‘μεγάλα μάτια’. Πρέπει να παραδεχτούμε ότι υπάρχει κάποιος λόγος που οι άνθρωποι είχαν τους πίνακες στο σαλόνι τους. Ακόμη και αν το μισείς, κάτι υπάρχει εκεί. Είναι σαν τον Εντ Γουντ. Είναι ο χειρότερος κινηματογραφιστής στον κόσμο, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχει μια περίεργη ποιητικότητα στις ταινίες του και τις θυμάσαι περισσότερο και από τις οσκαρικές». Επίσης, ο σκηνοθέτης επισημαίνει ότι ταυτίζεται με αυτούς τους χαρακτήρες, γιατί «στις υποθέσεις τους υπάρχουν δυο οπτικές γωνίες».

Τα «Μεγάλα Μάτια» είναι μια ταινία χαμηλού μπάτζετ, χωρίς πολλά εφέ, σε αντίθεση με προηγούμενες ταινίες του σκηνοθέτη. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι «όταν έχεις κάνει ‘μεγάλα’ πράγματα στα στούντιο, είναι ωραίο να τραβιέσαι λίγο πίσω και να μην έχεις το ‘φάντασμα’ των εμπορικών σχέσεων να πλανάται από πάνω σου».

Στην ταινία, ο Τζον Κάναντι, κριτικός τέχνης, δηλώνει ότι «γι’αυτό η κοινωνία χρειάζεται τους κριτικούς- για να τους προστατεύει από τέτοιες αγριότητες». Πώς βλέπει ο Τιμ Μπάρτον τους κριτικούς και ποια η σχέση του με εκείνους; «Από την αρχή της καριέρας μου, ταινίες όπως ο ‘Σκαθαροζούμης’ (1988) ή «Η μεγάλη περιπέτεια του Πι-Γουι» (1985) κατατάχθηκαν στη λίστα με τις δέκα χειρότερες ταινίες της χρονιάς. Για τον ‘Μπάτμαν’ άκουσα ότι είναι πολύ ‘σκοτεινή’. Κάποιες ταινίες μου έχουν δεχθεί άσχημη κριτική αλλά έχουν σημειώσει μεγάλη επιτυχία και το αντίθετο. Γενικά, αισθάνομαι ότι υπάρχει ισορροπία. Με έναν μαγικό τρόπο, υπάρχει». Σε αυτό το στάδιο της καριέρας του, ο σκηνοθέτης δηλώνει ότι δεν ασχολείται βαθιά με τις κριτικές που δέχεται. «Γνωρίζω αρκετά, και από το κοινό. Δεν ζω σε έναν ονειρικό κόσμο».

Αξίζει να γίνει αναφορά και στα όσα δήλωσε ο Κρίστοφερ Γουόλτζ σχετικά με τα «Μεγάλα Μάτια», σε συνέντευξή του στην βρετανική Guardian. «Βρήκα αντιπαθή τον Γουόλτερ Κιν, αλλά αυτή είναι η δική μου άποψη. Στην Μάργκαρετ άρεσε και θα είχε τους λόγους της. Εγώ δεν ασκώ κριτική στους χαρακτήρες που υποδύομαι. Ποιος είμαι εγώ για να μεταφέρω την άποψή μου στο ευρύ κοινό; Θα ήταν πολύ άδικο. Οπότε, επιλέγω να απέχω από το πραγματικό γεγονός και μένω στο σενάριο. Κρύβομαι, κατά κάποιον τρόπο, πίσω από τους σεναριογράφους».

Γουόλτερ και Μάργκαρετ Κιν

• Η Μάργκαρετ γνώρισε τον Γουόλτερ το 1955 σε μια έκθεση τέχνης στο Σαν Φρανσίσκο

• Παντρεύτηκαν τον ίδιο χρόνο και χώρισαν το 1965

• Το 1970, κι έχοντας μετακομίσει στη Χαβάη, η Μάργκαρετ είπε σε έναν δημοσιογράφο την αλήθεια για τους πίνακες

• Μήνυσε τον Γουόλτερ και στο δικαστήριο, ο δικαστής προκάλεσε και τους δυο να ζωγραφίσουν ένα παιδί με μεγάλα μάτια. Ο Γουόλτερ ισχυρίστηκε ότι είχε χτυπημένο ώμο και δεν μπορούσε να ζωγραφίσει

• Ο Γουόλτερ απεβίωσε το 2000, αρκετά χρόνια προτού το σενάριο για τα «Μεγάλα Μάτια» ξεκίνησε να παίρνει μορφή

• Η Μάργκαρετ είναι τώρα 87 ετών και ζει λίγο έξω από το Σαν Φρανσίσκο

• Εξακολουθεί να ζωγραφίζει σχεδόν καθημερινά

• Ο Μοντιλιάνι είναι ένας από τους αγαπημένους της ζωγράφους

• Περίπου 300 πίνακες δημιουργήθηκαν για την ταινία του Τιμ Μπάρτον και χρειάστηκαν συνολικά δυο μήνες

• Η ίδια η Μάργκαρετ έχει μια σύντομη εμφάνιση στην ταινία ως μια ηλικιωμένη κυρία που κάθεται σε ένα παγκάκι

* Η ταινία «Μεγάλα Μάτια» θα προβάλλεται στις αίθουσες από την 1η Ιανουαρίου 2015.

Επιμέλεια: Μαρία Πετροπούλου

in.gr