Σκόνη από τη Σαχάρα: Μάστιγα για την Ελλάδα, ευλογία για τον Αμαζόνιο

Οι νοτιάδες ευνοούν τη μεταφορά αφρικανικής σκόνης τις επόμενες μέρες, προειδοποιεί η ΕΜΥ. Για τον Αμαζόνιο, όμως, μια τέτοια πρόγνωση είναι πραγματική ευλογία.

Οι εκατομμύρια τόνοι σκόνης που πετούν κάθε χρόνο σε ένα υπερατλαντικό ταξίδι από τη Σαχάρα λειτουργούν ως λίπασμα για το μεγαλύτερο τροπικό δάσος του κόσμου, επιβεβαιώνει μια ακόμα μελέτη.

Η ζούγκλα του Αμαζονίου φυτρώνει στην πραγματικότητα σε ένα πολύ λεπτό στρώμα χώματος, το οποίο θα γινόταν σταδιακά άγονο καθώς ξεπλένεται από τις καταρρακτώδεις βροχές. Χωρίς το δώρο της Σαχάρας, το αχανές δάσος πιθανότατα δεν θα υπήρχε .

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει εξάλλου ότι η σκόνη της Σαχάρας λιπαίνει το φυτοπλαγκτό του Ατλαντικού και της Καραϊβικής.

Διαβάστε επίσης:

• Αμμοθύελλα καταπίνει τη Δυτική Αφρική, ξεκινά υπερατλαντικό ταξίδι
• Η Σαχάρα μετατράπηκε σε έρημο «μέσα σε μια στιγμή»

Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην έγκριτη επιθεώρηση Geophysical Research Letters, συνολικά 27,7 εκατομμύρια τόνοι σκόνης από τη Σαχάρα κατακάθονται κάθε χρόνο στην κοιλάδα του Αμαζονίου. Από την ποσότητα αυτή, 22.000 τόνοι αντιστοιχούν σε φώσφορο, ένα από τα τρία σημαντικότερα χημικά στοιχεία για τα φυτά μαζί με το άζωτο και το κάλιο.

Η συνολική ποσότητα σκόνης εκτιμήθηκε με βάση μετρήσεις από το όργανο Lidar του δορυφόρου Calipso της NASA το διάστημα 2007-2013. Το λέιζερ του οργάνου ανακλάται από την αιωρούμενη σκόνη και επιτρέπει την ακριβή μέτρηση των αιωρούμενων σωματιδίων.

Ιδιαίτερη σημασία για τον Αμαζόνιο, επισημαίνουν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ και της NASΑ, έχει η λεκάνη του Μποντελέ στο Τσαντ της Κεντρικής Αφρικής, η λεκάνη μιας αρχαίας λίμνης. Τα ιζήματα της περιοχής περιέχουν νεκρούς μικροοργανισμούς πλούσιους σε φώσφορο, οι οποίοι παρασύρονται από τον άνεμο και διασχίζουν τον Ατλαντικό.

Η ποσότητα φωσφόρου που προσγειώνεται στον Αμαζόνιο εκτιμήθηκε με μετρήσεις απευθείας στο έδαφος του Μποντελέ καθώς και από επίγεια όργανα Lidar στο Μαϊάμι της Φλόριντα και το νησί Μπαρμπέιντος ανατολικά της Καραϊβικής.

Από χρόνο σε χρόνο, πάντως, η ποσότητα σκόνης που φτάνει στον Αμαζόνιο βρέθηκε να παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις: το 2007 η σκόνη ήταν 86% περισσότερη από ό,τι το 2011. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι μεταβολές αυτές σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες στη Σαχέλ, μια ημιερημική ζώνη νότια της Σαχάρας. Οι χρονιές με υψηλές βροχοπτώσεις στη ζώνη αυτή τείνουν να ακολουθούνται από μείωση της μεταφοράς σκόνης το επόμενο έτος.

Παραμένει ωστόσο ασαφές πώς οι βροχές στη Σαχέλ επηρεάζουν τη λίπανση του Αμαζονίου. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η βροχή προκαλεί αύξηση της βλάστησης, η οποία με τη σειρά της εμποδίζει τους ανέμους να παρασύρουν σκόνη.

Μια δεύτερη, πιθανότερη εξήγηση είναι ότι τόσο οι βροχοπτώσεις στη Σαχέλ όσο και η μεταφορά σκόνης επηρεάζονται από μεταβολές στα ατμοσφαιρικά ρεύματα.

Όποια κι αν είναι η εξήγηση, ένα είναι σίγουρο: το μεγαλύτερο τροπικό δάσος του κόσμου είναι άρρηκτα δεμένο με τη μεγαλύτερη έρημο του κόσμου.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ