Γιάννης Μαρκόπουλος: «Λόγος-έργο-νόημα, μάθημα για τους πολιτικούς»

Το πρωί της Τρίτης (10/3) βρεθήκαμε στο Ραδιομέγαρο της (πρώην) ΕΡΤ έχοντας τη μοναδική ευκαιρία να παρακολουθήσουμε από κοντά τις πρόβες του Γιάννη Μαρκόπουλου και να σας δώσουμε μια γεύση για αυτό που θα ζήσουν όσοι βρεθούν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την Κυριακή 22 Μαρτίου 2015.

Στιγμές γεμάτες δέος… Μόνο έτσι μπορούν να χαρακτηριστούν οι στιγμές που βιώσαμε -και θα βιώσει το κοινό- σε έναν χώρο πλημμυρισμένο από τις εμβληματικές μελωδίες του μεγάλου μας συνθέτη με τον ίδιο, να διευθύνει, να καθοδηγεί αλλά και να εμψυχώνει τα παιδιά που απαρτίζουν την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΝΕΡΙΤ.

Η εκτέλεση του έργου που θα ακούσουμε στις 22 Μαρτίου βασίζεται στη νέα ενορχήστρωση που έκανε ο Γιάννης Μαρκόπουλος την δεκαετία του ‘80 για συμφωνική ορχήστρα με τη συμμετοχή των ελληνικών παραδοσιακών οργάνων (λαούτο, σαντούρι, νταούλι, κανονάκι, λαϊκό κλαρίνο) θέλοντας να τονίσει και να αναδείξει έτσι την ελληνική, λαϊκή μας παράδοση και την ανάγκη για «επιστροφή στις ρίζες μας».

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος είναι ένας ζωντανός μύθος της ελληνικής μας μουσικής και συνάμα ένας άνθρωπος απλός, φιλικός και εγκάρδιος. Είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε μαζί του κατά τη διάρκεια της πρόβας και με ένα ζεστό χαμόγελο καθ’ όλη τη διάρκεια της κουβέντας μας, να μας πει δυο λόγια για το έργο που θα μας παρουσιάσει στο Μέγαρο Μουσικής.

Οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι είναι μια λαϊκή λειτουργία» σημειώνει ο Γιάννης Μαρκόπουλος, «το έργο αυτό του Σολωμού με έχει επηρεάσει από μικρή ηλικία –από το δημοτικό. Στην Κρήτη -στην Ιεράπετρα και τη Σητεία- όπου έζησα τα παιδικά μου χρόνια, υπάρχουν οι τάφοι των προγόνων του Σολωμού. Δούλευα αυτό το έργο 14 χρόνια έχοντας κοντά μου τον καθηγητή Λίνο Πολίτη, τον πιο σημαντικό -ενδεχομένως- μελετητή του Σολωμού».

Το έργο του Σολωμού, γραμμένο σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο, δεν είναι ένα ενιαίο ποίημα, αλλά αποτελείται από τρία σχεδιάσματα σε αποσπασματική μορφή. Όπως εξηγεί ο συνθέτης στο in.gr, προσεγγίζει το έργο του εθνικού μας ποιητή μελοποιώντας αποσπάσματα και από τα τρία σχεδιάσματα δίνοντάς του συνοχή και παρουσιάζοντας ένα ενιαίο αποτέλεσμα.

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος θεωρεί ότι σήμερα το έργο εστιάζεται αφενός σε τρεις σημαίνουσες λέξεις που εκφράζονται ως συλλαλητήριο «Λόγο, Έργο, Νόημα (ένα μάθημα για τους πολιτικούς σήμερα», όπως σημειώνει) και αφετέρου «στην εμπέδωση του ορίζοντα της τέχνης ώστε να κρατήσουμε ό,τι είναι ζωντανό και χρήσιμο για να πορευτούμε στο εκσυγχρονισμένο μέλλον».

Κατά τη διάρκεια της πρόβας ακούσαμε, μεταξύ άλλων, αποσπάσματα από τα «Αλλ’ Ήλιος Αλλ’ Αόρατος», «Αραπιάς Άτι», «Μητέρα μεγαλόψυχη» για το οποίο όπως μας εξηγεί ο συνθέτης «Εδώ -ο Σολωμός- μητέρα εννοεί την πατρίδα αλλά και την Οικουμένη».

Το έργο αποτελεί ένα συνδυασμό απαγγελίας, μουσικής, πρόζας και τραγουδιών, από έναν αφηγητή, ορχήστρα, χορωδία και τρεις ερμηνευτές. Στο ρόλο της αφηγήτριας θα δούμε την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, την οποία είχαμε τη χαρά να τη συναντήσουμε στις πρόβες.

Στην παράσταση συμμετέχουν ακόμα (και για πρώτη φορά μαζί) ο Γιώργος Νταλάρας, ο Vassilikos, ο βαρύτονος Κωστής Κωνσταντάρας, η χορωδία «ΔΕΗ-ΔΕΔΔΗΕ» και η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΝΕΡΙΤ.

Λίγα λόγια το έργο
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος άρχισε να συνθέτει προσεγγίζοντας τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού από τη δεκαετία του ’60. Σταμάτησε για ένα διάστημα και το 1968 συνέχισε τη σύνθεση για αρκετό καιρό και στα τρία σχεδιάσματα. Πολλές μουσικές του σκέψεις υπαγορεύτηκαν από τους αγώνες της νεολαίας όπως εκφράστηκαν και στα γεγονότα της Νομικής και του Πολυτεχνείου – θυμίζουμε ότι ο Μαρκόπουλος ήταν εκεί μαζί με τους φίλους του φοιτητές. Στα δύσκολα χρόνια της δικτατορίας (1972-74) συνέθεσε τα μέρη: «Μητέρα Μεγαλόψυχη», «Αραπιάς Άτι», «Πειρασμός», «Έξοδος» και «Η Θέληση μου Βράχος». Το 1975 έδωσε την οριστική μορφή στο έργο. Τη μορφή της «Λαϊκής Λειτουργίας».

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι ο συνθέτης οργάνωσε το λιμπρέτο του μουσικού έργου επιλέγοντας από όλα τα σχεδιάσματα του ποιήματος και τα πεζά, τους στίχους και τα αφηγηματικά μέρη.

Οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» κυκλοφόρησαν σε δίσκο το 1977, με ερμηνευτές τους Νίκο Ξυλούρη, Λάκη Χαλκιά, Ηλία Κλωναρίδη και αφηγήτρια την ηθοποιό Ειρήνη Παπά. Συμμετείχε η ερασιτεχνική μικτή χορωδία της Πρέβεζας, σε διδασκαλία Γιώργου Κακίτση και ορχήστρα 16 οργάνων, μέσα στα οποία περιλαμβάνονταν και ελληνικά όργανα. Έτσι μαζί με την τρομπέτα, το τρομπόνι, το κλαρινέτο, το όμποε, τα έγχορδα, τα τύμπανα και το πιάνο, συνήχησαν το σαντούρι, το λαούτο, το λαϊκό κλαρίνο, οι κιθάρες, το κανονάκι και το νταούλι. Το έργο κυκλοφόρησε από την EMI.

Η πρώτη συναυλία με τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» δόθηκε στο γήπεδο του Παναθηναϊκού το καλοκαίρι του 1978, όπου ο Μαρκόπουλος διηύθυνε το έργο του, μπροστά σε κοινό 22.000 χιλιάδων ατόμων, που κατέκλυσαν τις κερκίδες του γηπέδου και υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό τόσο το νέο μουσικό έργο όσο και την είσοδο της ποίησης του Σολωμού στη νεοελληνική μουσική δημιουργία.

Έκτοτε το έργο έχει παρουσιαστεί σε τριάντα πόλεις σε όλη την Ελλάδα, στην Κύπρο, στην Ιταλία, στην Αγγλία, στην Ιρλανδία, στο Βέλγιο, στην Ολλανδία, στη Γερμανία και στην Αρμενία.

Πληροφορίες για την παράσταση
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη, Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη
Ώρα έναρξης: 20.00

Τιμές εισιτηρίων:
Διακεκριμένη: 48€
Α’ Ζώνη: 37€
Β’ Ζώνη: 25€
Γ’ Ζώνη: 15€
Περιορισμένες θέσεις για φοιτητές και ανέργους στα 10€

Προπώληση:
Viva.gr, 11876, Public, Παπασωτηρίου, Seven Spots, Ιανός, Reload
Ταμεία Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και στα εκδοτήρια-Ομήρου 8, τηλ. κρατήσεων 2107282333, www.megaron.gr

Τα έσοδα της παράστασης θα διατεθούν για τη σίτιση παιδιών αδύναμων οικονομικά οικογενειών του φιλανθρωπικού οργανισμού της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών «Αποστολή»

Tζωρτζίνα Ντούτση