Ο παγκόσμιος χάρτης των γλωσσών (γραφήματα)

Μετά από 15 χρόνια ενδελεχούς έρευνας, ο γλωσσολόγος και κοινωνιολόγος Ούλριχ Αμον από το πανεπιστήμιο του Ντίσελντορφ στη Γερμανία, κατάφερε να «χαρτογραφήσει» έναν παγκόσμιο άτλαντα των υπαρχόντων διαλέκτων και γλωσσών που μιλιούνται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου.

Ο γερμανός επιστήμονας υπολόγισε πως υπάρχουν τουλάχιστον 7.102 ζωντανές γλώσσες στην υφήλιο: οι 2.301 μιλιούνται στην Ασία, οι 2.138 στην Αφρική, οι 1.313 στην περιοχή του Ειρηνικού ωκεανού, οι 1.064 στην Βόρεια και Νότια Αμερική κι άλλες 286 μιλιούνται στην Ευρώπη.

Επιλέξτε εδώ για να δείτε την εικόνα σε μεγέθυνση

Όσο για το ποια είναι η (μητρική) γλώσσα που μιλιέται από τους περισσότερους ανθρώπους στον πλανήτη; Αυτή είναι τα κινέζικα με 1,39 δισεκατομμύρια ανθρώπους, τα χίντι-ούρντου με 588 εκατομμύρια και ακολουθούν τα αγγλικά με 527 εκατομμύρια, η αραβική με 467 εκατομμύρια και τα ισπανικά με 389 εκατομμύρια ανθρώπους.

Επιλέξτε εδώ για να δείτε την εικόνα σε μεγέθυνση

Τα νούμερα που προκύπτουν από την έρευνα διαφέρουν αρκετά από εκείνα που δίνει ετησίως η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (CIA) των ΗΠΑ στο World Factbook (μια έκδοση με βασικά στοιχεία και πληροφορίες για όλες τις χώρες του κόσμου).

Έτσι, σύμφωνα με την CIA, τα ισπανικά είναι πιο διαδεδομένα παγκοσμίως, καθώς τα ομιλεί ένα ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού της τάξεως του 4.85%, ενώ τα αγγλικά ακολουθούν με 4.83%.

Ωστόσο (κι εδώ είναι η βασική διαφορά ανάμεσα στις δυο μελέτες), οι αριθμοί του World Factbook συμπεριλαμβάνουν μόνο τους ομιλούντες μια μητρική γλώσσα, ενώ η έρευνα του Αμον περιλαμβάνει και τους δίγλωσσους.

Πολλές γλώσσες μιλιούνται σε περισσότερες από μια χώρες του κόσμου. Τα αγγλικά μιλιούνται σε 101 χώρες, τα αραβικά σε 60, τα γαλλικά σε 51, τα κινέζικα σε 33 και τα ισπανικά σε 31.

Επιλέξτε εδώ για να δείτε την εικόνα σε μεγέθυνση

Ο λόγος που τα αγγλικά, τα γαλλικά και τα ισπανικά μιλιούνται σε τόσα κράτη ανάγεται στο ιμπεριαλιστικό και αποικιοκρατικό παρελθόν της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας, που κατά τους περασμένους αιώνες είχαν αποικίες εκτός Ευρώπης.

Τα αγγλικά είναι η επίσημη γλώσσα σε 35 χώρες: Μπελίζ, Μποτσουάνα, Καναδάς, Καμερούν, Ερυθραία, Φίτζι, Γκάνα, Γουιάνα, Ινδία, Ιρλανδία, Τζαμάικα, Κένυα, Λιβερία, Λεσόθο, Μαλάουι, Ναμίμπια, Νιγηρία, Νέα Ζηλανδία, Πακιστάν, Φιλιππίνες, Παπούα και Νέα Γουινέα, Πουέρτο Ρίκο, Ρουάντα, Σουδάν, Νότιο Σουδάν, Σουαζιλάνδη, Τρινιντάντ και Τομπάγκο, Σιέρα Λεόνε, Νησιά Σολομώντα, Τανζανία, Ουγκάντα, Βανουάτου, Νότια Αφρική, Ζάμπια και Ζιμπάμπουε.

Ωστόσο, είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως τα αγγλικά ΔΕΝ είναι η διά νόμου επίσημη γλώσσα στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία και τις ΗΠΑ.

Λόγου χάρη, η αγγλική είναι μεν η επίσημη γλώσσα 27 αμερικανικών πολιτειών (αλλά όχι των υπόλοιπων 23), αλλά πουθενά στο σύνταγμα των ΗΠΑ δεν δηλώνεται πως είναι η επίσημη γλώσσα της χώρας.

Ωστόσο, η αγγλική είναι η de facto (αλλά όχι de jure, δηλαδή διά νόμου) γλώσσα της αμερικανικής κυβέρνησης και η μόνη γλώσσα που ομιλείται στο σπίτι από περίπου το 80% των Αμερικανών ηλικίας πέντε ετών και άνω. Η ισπανική είναι η δεύτερη συχνότερα ομιλούμενη γλώσσα.

Τα αγγλικά είναι, μακράν της δεύτερης, η γλώσσα που διδάσκεται περισσότερο σε όλο τον κόσμο. Την μαθαίνουν πάνω από 1,5 δισεκατομμύριο σπουδαστές, ενώ τα γαλλικά επιλέγουν 82 εκατομμύρια άνθρωποι και τα κινέζικα άλλα 30 εκατομμύρια.

Επιλέξτε εδώ για να δείτε την εικόνα σε μεγέθυνση

Περισσότεροι άνθρωποι μαθαίνουν αγγλικά στο κόσμο σήμερα, από ό,τι γαλλικά, ισπανικά, ιταλικά, ιαπωνικά, γερμανικά και κινέζικα μαζί.

Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον συμπέρασμα είναι πως από όλες τις γλώσσες και διαλέκτους που σώζονται στο κόσμο σήμερα, πάνω από 2.000 εξ’ αυτών ομιλούνται από λιγότερο από 1.000 ανθρώπους, είναι δηλαδή στα πρόθυρα της εξαφάνισης.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν, ένα ποσοστό μεταξύ 50%-90% των ήδη υπαρχόντων 7.102 γλωσσών που μιλιούνται ανά την υφήλιο, τείνουν να έχουν εξαφανιστεί μέχρι το 2100.

Ως εξαφάνιση ορίζεται ο θάνατος και του τελευταίου γνωστού ομιλητή μιας γλώσσας.

Οι γλώσσες που απειλούνται περισσότερο είναι αυτές που ομιλούνται από ιθαγενείς πληθυσμούς στις περιοχές του δάσους του Αμαζονίου, της Υποσαχάριας Αφρικής, της Ωκεανίας και της ΝΑ Ασίας.

Κωνσταντίνος Τσάβαλος

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ