Απογραφή σε μια υδρόγειο γεμάτη πλαγκτόν

Πολυεθνική ερευνητική ομάδα που πέρασε 3,5 χρόνια ταξιδεύοντας στους ωκεανούς με μία σκούνα παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ως σήμερα ανάλυση για το πλαγκτόν, την αόρατη βιομάζα που θρέφει τις φάλαινες και παράγει το μισό από το οξυγόνο που αναπνέουμε.

Τα ευρήματα της αποστολής Tara, η οποία δανείζεται το όνομα της σκούνας των 34 μέτρων, παρουσιάζονται σε πέντε δημοσιεύσεις και ένα εντιτόριαλ στο κορυφαίο περιοδικό Science. Από το 2009 μέχρι το 2013, οι ερευνητές ταξίδεψαν 140.000 χιλιόμετρα και συνέλεξαν 35.000 δείγματα πλαγκτού από 210 σημεία.

Είναι η μεγαλύτερη μελέτη που έχει πραγματοποιηθεί ως τώρα για τη βάση του τροφικού πλέγματος στους ωκεανούς, από την οποία εξαρτώνται όλα τα άλλα πλάσματα του ωκεανού, από μικρά ψάρια μέχρι φαλαινοκαρχαρίες και γαλάζιες φάλαινες.

Η μελέτη εστιάστηκε σε βάθη μέχρι 200 μέτρων, εκεί όπου το ηλιακό φως τροφοδοτεί πλούσιες κοινότητες φυτοπλαγκτού, επεκτάθηκε όμως και στη ζώνη του λυκόφωτος σε βάθος μέχρι 2.000 μέτρων.

Μικροσκοπικά ζώα, βακτήρια, πρώτιστα, μονοκύτταρα φύκη και προνύμφες ψαριών ανασύρθηκαν από τα νερά, μελετήθηκαν επιτόπου στο πλοίο και εστάλησαν σε εργαστήρια για ανάλυση.

Οι ερευνητές παρακολούθησαν την κατανομή αυτών των μικροοργανισμών σε πλανητική κλίμακα και επιπλέον εφάρμοσαν τη σχετικά νέα προσέγγιση της «μεταγενωμικής», η οποία επιτρέπει την εκτίμηση του αριθμού των διαφορετικών ειδών σε κάθε δείγμα με βάσει γενετικές αναλύσεις στο ολικό DNA του δείγματος. Η μέθοδος αυτή μπορεί να αποκαλύψει οργανισμούς που είναι αδύνατο να καλλιεργηθούν και να ταυτοποιηθούν στο εργαστήριο με συμβατικές τεχνικές.

Χάρη στις τεχνικές αυτές αναγνωρίστηκαν 40 εκατομμύρια γονίδια οργανισμών του πλαγκτού, τα περισσότερα άγνωστα ως σήμερα. Αναγνωρίστηκαν επίσης 5.000 γενετικές κατηγορίες θαλάσσιων ειδών και 150.000 γενετικές κατηγορίες ευκαρυωτικών οργανισμών, συγκριτικά με τις 11.000 που γνωρίζαμε ως τώρα.

Τα γενετικά δεδομένα επέτρεψαν επίσης στην ερευνητική ομάδα να προβλέψει αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μικροοργανισμών. Οι αλληλεπιδράσεις αυτές εκτιμάται τώρα ότι παίζουν μεγαλύτερο ρόλο στις δομές των οικοσυστημάτων του πλαγκτού από ό,τι οι περιβαλλοντικές συνθήκες.

Οι περισσότερες από τις αλληλεπιδράσεις αυτές είναι παρασιτικές και πολλές αφορούν ιούς. «Δεδομένου ότι τα πιο πολυάριθμα μέλη του πλαγκτού είναι βακτήρια, η πλειονότητα των ιών στους ωκεανούς πιστεύεται ότι προσβάλλει βακτήρια» σχολίασε στο Reuters η Τζένιφερ Μπραμ του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, μέλος της αποστολής.

«Υπάρχουν περίπου 200 εκατομμύρια ιοί σε μια γουλιά θαλασσόνερου, και οι περισσότεροι από τους ιούς αυτούς μολύνουν τα περίπου 20 εκατομμύρια βακτήρια που υπάρχουν σε μια ίση ποσότητα νερού» είπε.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ