Για πρώτη φορά οι νευροεπιστήμονες κατέγραψαν τη δραστηριότητα μεμονωμένων εγκεφαλικών κυττάρων (νευρώνων) στη διάρκεια του ύπνου και της φάσης REM των ονείρων, και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι κινήσεις των ματιών κάτω από κλειστά βλέφαρα είναι πιθανό να σχετίζονται με την αλλαγή σκηνών στο όνειρο.

Η νευρωνική δραστηριότητα

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτό που συμβαίνει στον εγκέφαλο σε νευρωνικό επίπεδο στη διάρκεια του ονείρου και της κίνησης των ματιών, μοιάζει εντυπωσιακά πολύ με την ανάλογη νευρωνική δραστηριότητα, όταν κανείς είναι ξύπνιος και βλέπει μια νέα εικόνα. Από αυτό οι επιστήμονες υποθέτουν (εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να είναι βέβαιοι) ότι η αλλαγή εικόνων-σκηνών στα όνειρα σχετίζεται με την κίνηση των ματιών στον ύπνο.

Την ερευνητική ομάδα αποτελούσαν επιστήμονες από το Ισραήλ, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ πραγματοποίησαν τετραετή μελέτη σε 19 εθελοντές ασθενείς που είχαν ήδη ηλεκτρόδια εμφυτευμένα στον εγκέφαλό τους λόγω επιληψίας.

Τα πειράματα έδειξαν ότι όταν οι άνθρωποι είναι ξύπνιοι και βλέπουν μια νέα εικόνα, μετά από περίπου 3 δέκατα του δευτερολέπτου «πυροδοτούνται» συγκεκριμένοι νευρώνες του εγκεφάλου. Το ίδιο συμβαίνει και όταν οι άνθρωποι κλείνουν τα μάτια τους και φαντάζονται την ίδια εικόνα.

Το μοτίβο

Το αξιοσημείωτο είναι πως ένα παρεμφερές ‘μοτίβο’ εγκεφαλικής κυτταρικής δραστηριότητας καταγράφεται επίσης κατά τις πολύ γρήγορες κινήσεις των ματιών του κοιμισμένου ανθρώπου στη φάση REM (Rapid Eyes Movements), οι οποίες ανακαλύφθηκαν στη δεκαετία του ΄50. Οι επιστήμονες υποπτεύονταν εδώ και καιρό ότι αυτές οι κινήσεις σχετίζονται με το οπτικό περιεχόμενο των ονείρων και η νέα μελέτη ενισχύει αυτή την πεποίθηση. «Είναι σαν να περνάει κανείς στο όνειρό του στην επόμενη διαφάνεια (σλάιντ)», όπως είπε χαρακτηριστικά ο Γιουβάλ Νιρ, επικεφαλής της μελέτης.

Βέβαια, όπως επεσήμανε ο καθηγητής νευροεπιστήμης Ουίλιαμ Γουίσντεν του Imperial College του Λονδίνου, «παραμένει το πιο γοητευτικό από όλα τα ερωτήματα: γιατί πρέπει να υπάρχει ο ύπνος REM; Γιατί ο εγκέφαλός μας πρέπει να διαθέτει το κύκλωμα για να κάνει κάτι τέτοιο; Η νέα μελέτη δεν δίνει απάντηση σε αυτό, αλλά αναδεικνύει πόσο όμοια είναι η φάση REM με το να είναι κανείς ξύπνιος». Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Communications».

Βήμα Science

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Headlines