Περί Halloween και «trick or treat»… δαιμονίων

Eπιμέλεια: Τζωρτζίνα Ντούτση

Tο φετινό Halloween -με σήμα την κολοκύθα- πλησιάζει στο κατώφλι μας και ετοιμάζεται να μας χτυπάει την πόρτα, αφού η ημερομηνία που γιορτάζεται η εν λόγω δυτικόφερτη γιορτή -31/10- πλησιάζει… επικινδύνως.

Όπως είναι ευρέως γνωστό, ας είναι καλά το Χόλιγουντ, τη νύχτα της 31ης Οκτωβρίου, μικρά και μεγαλύτερα παιδιά συνηθίζουν να μεταμφιέζονται –απαραιτήτως σε οτιδήποτε spooky- και να επισκέπτονται τα σπίτια της γειτονιάς, αναφωνώντας -με ένα στόμα μια φωνή- τη γνωστή Halloween ατάκα «trick or treat» («φάρσα ή κέρασμα») για να τους… τρατάρουν γλυκίσματα. Μια σκηνή που σχεδόν όλοι μας έχουμε παρακολουθήσει από τη μικρή ή τη μεγάλη οθόνη.

Παρόλου που έχει χαρακτεί στη συνείδησή μας ως αμερικάνικο έθιμο (είπαμε, ας είναι καλά το Χόλιγουντ), το Halloween (ή Hallowe’en) αποτελεί μια εξέλιξη της αρχαίας Κελτικής γιορτής του θεού του Κάτω Κόσμου, Samhain και γιορτάζεται την παραμονή των Αγίων Πάντων (All Hallows Day – All Saints Day). Άλλωστε η ρίζα της λέξης Halloween προέρχεται από το All-hallow-even και δηλώνει το προαναφερθέν.

Για τους Κέλτες η μέρα αυτή σηματοδοτούσε το τέλος της συγκομιδής και την αρχή του χειμώνα, που συγχρόνως αποτελούσε και μια «γέφυρα» ανάμεσα στους ζωντανούς και στον κόσμο των νεκρών. Παλαιότερα, η συγκεκριμένη παράδοση είχε στοιχεία αποκρυφισμού και μεταφυσικών δραστηριοτήτων, για να καταλήξει να φτάσει αισίως στις μέρες μας έχοντας πετάξει από πάνω της κάθε τι παγανιστικό και σκοτεινό και να μετατραπεί σε μια γιορτή διασκέδασης, φάρσας και ασταμάτητων κερασμάτων –για τις περισσότερες δυτικές κοινωνίες τουλάχιστον.

Ένα έτερο, και αναμφίβολα το πιο αναγνωρίσιμο χαρακτηριστικό της γιορτής του Halloween, είναι τα φαναράκια-κολοκύθες, άλλοτε αστεία και άλλοτε αρκούντως τρομακτικά, ένα έθιμο που έχει τις ρίζες τους στον παλιό ιρλανδικό μύθο του τσιγκούνη Τζακ, τα οποία κοσμούν κάθε Halloween πάρτι που… σέβεται τον εαυτό του.

Σύμφωνα με το μύθο, ο Τζακ είχε καλέσει τον διάβολο να πιούνε ένα ποτό μαζί. Όμως ο Τζακ δεν ήθελε να πληρώσει για το ποτό του και έτσι έπεισε τον διάβολο να μεταμορφωθεί σε ένα νόμισμα ώστε να μπορέσουν να πληρώσουν για τα ποτά τους. Ο διάβολος μεταμορφώθηκε σε νόμισμα αλλά ο Τζακ αντί να πληρώσει τον έβαλε στην τσέπη του, δίπλα σε ένα σταυρό και έτσι ο διάβολος δεν μπορούσε να πάρει την κανονική του μορφή. Ύστερα από πολλά παρακάλια όμως, ο Τζακ αποφάσισε να τον ελευθερώσει αρκεί να του έδινε την υπόσχεση ότι ο διάβολος δεν επρόκειτο να τον ενοχλήσει για ένα χρόνο και ούτε θα διεκδικούσε την ψυχή του όταν πέθαινε.

Έτσι πέρασε ο χρόνος και ο διάβολος ξαναεμφανίστηκε την ώρα που ο Τζακ προσπαθούσε να κόψει ένα φρούτο από κάποιο δέντρο. Ζήτησε λοιπόν από τον διάβολο να ανέβει στο δέντρο και να του κόψει ένα φρούτο. Ο διάβολος ανέβηκε και ο Τζακ αμέσως σκάλισε ένα σταυρό στον κορμό, παγιδεύοντας έτσι τον διάβολο πάνω στο δέντρο. Τότε εκείνος παρακάλεσε πάλι τον Τζακ να τον ελευθερώσει και του υποσχέθηκε ότι δεν θα τον ενοχλήσει για δέκα ολόκληρα χρόνια. Έτσι ο Τζακ τον ελευθέρωσε.

Πέρασαν αρκετά χρόνια και ο Τζακ πέθανε. Πήγε στον Παράδεισο όμως ο Θεός δεν τον δέχτηκε καθώς ο Τζακ ήταν άνθρωπος μίζερος και κακός. Έτσι τον έστειλε στην κόλαση. Όμως ούτε ο διάβολος τον ήθελε και του θύμισε την υπόσχεση που του είχε δώσει παλαιότερα. Είπε λοιπόν στον Τζακ να φύγει. Όμως ο Τζακ τον ρώτησε: «Πως θα φύγω; Έξω είναι σκοτεινά». Τότε ο διάβολος πήρε ένα αναμμένο κάρβουνο και του το έδωσε να πορευθεί μέσα στη νύχτα. Ο Τζακ τότε έβγαλε ένα ραπάνι (που πάντα κουβαλούσε μαζί του καθώς ήταν από τα πιο αγαπημένα του εδέσματα), το χάραξε και έβαλε μέσα το κάρβουνο. Από τότε περιπλανιέται στον κόσμο, αδυνατώντας να βρει κάποιο μέρος να αναπαύσει την ψυχή του…

Έτσι κάθε Halloween, οι Ιρλανδοί σκάλιζαν ραπάνια, πατάτες, κολοκύθες, έβαζαν μέσα ένα κερί και τα τοποθετούσαν κοντά σε παράθυρα ώστε να κρατάνε μακριά τα κακά τα πνεύματα και κυρίως… το πνεύμα του τσιγκούνη Τζακ.

Τα τελευταία χρόνια το έθιμο του Halloween, που θυμίζει τις δικές μας Απόκριες στην πιο… εφιαλτική εκδοχή τους, προσπαθεί δειλά-δειλά να «στοιχειώσει» και τη χώρα μας και σε αυτό βοηθά κυρίως το γεγονός ότι είναι μια ακόμα καλή ευκαιρία να διασκεδάσουμε με φόντο το -πάντα γοητευτικό- στοιχείο του τρομακτικού.

Μπορεί λοιπόν εμείς οι Έλληνες να μη χτυπάμε τις πόρτες των γειτόνων, όμως όλο και κάποιο Halloween πάρτι -όπως τα παρακάτω- επιλέγουμε για «trick or treat» καταστάσεις.

Για 5η χρονιά το six d.o.g.s. (Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι) ετοιμάζει μια βραδιά τρόμου, μυστηρίου και διασκέδασης σε όλους τους χώρους του, στο πλαίσιο του καθιερωμένου πλέον Spooktacular Halloween πάρτι, τη Δευτέρα 31/10. Ο χώρος διαμορφωμένος κατάλληλα με σκαλιστές κολοκύθες, νυχτερίδες κι αράχνες γλυκιά μου έχουν κάνει φωλιά, τέρατα κ.α. θα ανοίξει τις πόρτες του από τις 9 το βράδυ με DJ sets, ειδικά cocktails, εκπλήξεις και ελεύθερη είσοδο για όλους.

Μια σκοτεινή μουσική ιστορία, βασισμένη στο Χριστουγεννιάτικo Εφιάλτη (The Nightmare before Christmas) του Τιμ Μπάρτον, αναμένεται να στοιχειώσει το Death Disco (Ωγύγου 16 και Λεπενιώτου 24, Ψυρρή) ανήμερα του Halloween, Δευτέρα 31/10 από τις 8 το βράδυ. Τρεις περφόρμερ (ηθοποιοί και τραγουδιστές) παρέα με τρεις μουσικούς ζωντανεύουν την ιδιότυπη μουσική του Ντάνυ Έλφμαν από την ταινία, σε πρωτότυπη μεταγραφή για κλαρινέτο, τσέλο και πιάνο, για μια μόνο βραδιά. Τα πλάσματα της χώρας του Halloween αναλαμβάνουν για πρώτη φορά να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα, όμως αδυνατώντας να ξεφύγουν από τη μακάβρια αισθητική τους, το αποτέλεσμα είναι παρ’ ολίγον καταστροφικό.
Eρμηνεία: Κωνσταντίνος Καραγεωργίου, Σοφία Λυμπέρη, Βασίλης Πουλάκος. Πιάνο / ενορχήστρωση: Αγγελική Σέρφου. Kλαρινέτο: Mario Adrover. Tσέλο: Μαντώ Αγουρίδου. Kείμενα: Βασίλης Πουλάκος

To Ηard Rock Cafe της Αθήνας (Aδριανού 52) γιορτάζει το Halloween όχι με ένα, αλλά με δυο trick or treat πάρτι. Έτσι, μετά το κυριακάτικο κάλεσμα προς όλους τους μικρούς μας φίλους, την Κυριακή 30/10 με κεράσματα, φαγητό, δραστηριότητες και μεταμφιέσεις, ανήμερα της γιορτής του Halloween 31/10, η διακόσμηση αποκτά τις ανάλογες πινελιές και από τις 9 το βράδυ στήνεται ένα σκοτεινό πάρτι με ζόμπι, δράκουλες, μάγισσες, σχιζοφρενείς δολοφόνους, κ.α, για όλα τα μεγάλα παιδιά.

entertainment.in.gr