Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου

Θυμίζει κινηματογραφικές ταινίες περασμένων δεκαετιών. Στην ουσία, όμως, παρουσιάζεται στο σανίδι με μια ιστορία που όπως φαίνεται βρίσκει μεγάλη απήχηση στο κοινό. «Τα δεκανίκια ή πώς ξέμαθα να περπατώ», έργο βασισμένο στο ομώνυμο ινδικό λαϊκό παραμύθι, μετά από μια επιτυχία ανεβαίνουν για δεύτερη χρονιά. «Ο θεατής ταυτίζεται με τον απλό χαρακτήρα που βλέπει να του συμβαίνουν οι πιο αστείες ατυχίες, συμπάσχει και γελάει μαζί του» αναφέρει στο in.gr για τη βουβή παράσταση του θεάτρου Olvio η σκηνοθέτις Δανάη Τίκου.

Στη συνέντευξη που παραχωρεί, εξηγεί τον ινδικό λαϊκό μύθο που αποτελεί τη βάση του σεναρίου, μιλά για τις μνήμες που ξυπνά στο θεατή το βωβό θέαμα, για την ανυπακοή στους νόμους, αλλά και για τη δίψα για εξουσία.

Ένας απλός και σύντομος λαϊκός μύθος από την Ινδία συνιστά τη βάση του σεναρίου της παράστασης «Τα δεκανίκια ή πώς ξέμαθα να περπατώ». Θα θέλατε να μας μιλήσετε γι’αυτό το μύθο; Τι σημαίνει για τον κόσμο και πώς συνδέεται με το σήμερα;
Πρόκειται για μια ιστορία που μιλάει για μια πολιτεία όπου όλα κυλούν ομαλά μέχρι τη στιγμή που ο βασιλιάς της παθαίνει ένα σοβαρό ατύχημα. Θεραπευτές απ’ όλα τα μέρη του κόσμου καταφθάνουν και καταφέρνουν να του σώσουν τη ζωή, όμως με την προϋπόθεση ότι δεν θα μπορεί πια να περπατά πάρα μόνο με δεκανίκια. Τότε ο βασιλιάς για να νιώθει ίσος ανάμεσα σε ίσους διατάζει όλους τους πολίτες να περπατούν με δεκανίκια αλλιώς τους περιμένει θάνατος. Η παράστασή μας εξελίσσεται από την οπτική γωνία των πολιτών. Στην αρχή, η διαταγή μοιάζει εντελώς παράλογη, γι’αυτό και οι πολίτες αντιδρούν και εξεγείρονται. Άμεσα όμως βιώνουν την καταστολή και υπακούν. Τα χρόνια περνούν και εγκαθιδρύεται μια νέα πραγματικότητα. Όλοι πλέον περπατούν με δεκανίκια κι έχουν ξεχάσει ολότελα πώς είναι να περπατάς στα δυο σου πόδια. Τα σώματα δεν ξέρουν αλλιώς να περπατούν παρά μόνο με δεκανίκια. Μέχρι τη στιγμή που εμφανίζεται ένας ξένος, που ζούσε όλον αυτόν τον καιρό στο βουνό και περπατά κανονικά. Οι μύθοι και τα παραμύθια μας βοηθούν να ερμηνεύσουμε το παρόν συνδέοντας το με κάτι πιο βαθύ και διαχρονικό στη ουσία της ανθρωπότητας. «Τα δεκανίκια» είναι ένα σκοτεινό παραμύθι με κωμικά στοιχεία που θίγει θέματα όπως η σχέση μας με τις διάφορες μορφές εξουσίας, η ελευθερία του ανθρώπου και η διεκδίκησή της, η έλλειψη θάρρους και πρωτοβουλίας. Βασικά και θεμελιώδη θέματα που απασχολούν την ανθρωπότητα από πάντα. Μας συγκίνησε πολύ ο συμβολικός χαρακτήρας των δεκανικιών ως κραυγαλέο περιοριστικό μέσο της ελευθερίας του ατόμου. Πώς μια τόσο παράλογη συνθήκη μπορεί να αφομοιωθεί από μια κοινωνία και να καταστεί φυσιολογική. Μέχρι που μπορεί να φτάσει μια κοινωνία προσπαθώντας να διατηρήσει την αρμονία της καθημερινότητας και την ομαλότητα δεχόμενη νόμους καθ’όλα παράλογους και εξωφρενικούς.Ακριβώς αυτό που συμβαίνει στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα.

Η εξωφρενική βασιλική διαταγή που ανακοινώνεται σε μια πολιτεία πώς καταπιέζει τη ζωή των ανθρώπων;
Η διαταγή στο παραμύθι μας είναι: «Όλοι πρέπει να περπατούν με δεκανίκια. Για όποιον παρακούσει η ποινή είναι θάνατος.». Από τη στιγμή που τη δέχονται οι πολίτες και υπακούν ξεκινά μια παράλογη διαδικασία η οποία πρέπει να αντιμετωπίζεται ως φυσιολογική ροή των πραγμάτων. Αφού το διέταξε ο βασιλιάς έτσι πρέπει να γίνει. Πρέπει να επαναπροσδιορίσουν την ανθρώπινη φύση. Πρέπει να θάψουν τις μνήμες τους, να αλλάξουν τον τρόπο που αγγίζονται, τον τρόπο που παίζουν, που περπατούν, που δουλεύουν. Καταβάλλουν δηλαδή τεράστια προσπάθεια και σωματική και πνευματική.

Θα λέγατε πώς ήταν ρίσκο η ανάπτυξη τεχνικών βωβού κινηματογράφου;
Πρόκληση είναι, όχι ρίσκο. Είναι μεγάλη πρόκληση να αφηγηθείς μια ιστορία στο θέατρο χωρίς τη χρήση του λόγου. Επίσης, έχει μεγάλο ενδιαφέρον να προσπαθήσεις να μετατρέψεις κινηματογραφικές φόρμες σε θεατρικές. Τι αντιστοιχίες μπορείς να βρεις στη θεατρική αναπαράσταση με το κινηματογραφικό μοντάζ, πλάνο κλπ.Το θετικό με το βωβό κινηματογράφο είναι ότι ακριβώς επειδή είναι η αρχή του κινηματογράφου συναντάται πολλή θεατρικότητα. Οι ηθοποιοί των βωβών ταινιών προέρχονται είτε από το θέατρο είτε από το τσίρκο και με θεατρικούς αυτοσχεδιασμούς προσπαθούν να φτιάξουν μια σπαρταριστή κωμωδία για την οθόνη.

Θεωρείτε πώς κάτι τέτοιο θα υιοθετείται από όλο και περισσότερες θεατρικές ομάδες;
Γιατί όχι; Σαφέστατα, όλοι επηρεαζόμαστε από αυτά που βλέπουμε. Μέσα στον κώδικα που ερευνάμε υπάρχουν πολλά στοιχεία που μπορούν να ταιριάξουν ή να εμπλουτίσουν μια θεατρική παράσταση λόγου. Ένας τέτοιος κώδικας, επίσης, αφυπνίζει την εγρήγορση και την ακρίβεια του ηθοποιού και απαιτεί πολλή πρακτική εξάσκηση.

Πώς βλέπετε να επιδρά αυτό το είδος της αφήγησης στη ψυχολογία του θεατή ;
Πιστεύω πως όλοι μας λίγο πολύ έχουμε παρακολουθήσει ταινίες του Τσάπλιν. Αυτό το συναίσθημα που μας προκαλεί η εικόνα αυτού του αλητάκου στην οθόνη είναι πολύ ιδιαίτερο. Γινόμαστε θέλοντας και μη συνένοχοι του, συμπάσχουμε μαζί του. Τέτοιους χαρακτήρες προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε κι εμείς επί σκηνής. Ανθρώπινους, αναγνωρίσιμους, καθημερινούς τύπους με το στοιχείο της υπερβολής να φωτίζει την κωμική τους πλευρά. Ο θεατής ταυτίζεται με τον απλό χαρακτήρα που βλέπει να του συμβαίνουν οι πιο αστείες ατυχίες, συμπάσχει και γελάει μαζί του.

Ποιους ήρωες του έργου συναντάμε περισσότερο στη ζωή;
Όλοι οι χαρακτήρες του έργου είναι άνθρωποι που συναντάς σε μια κεντρική πλατεία. Ο θεατής βλέπει να περνούν από μπροστά του κάθε λογής άνθρωποι όπως εργάτες, πλούσιοι κύριοι, δεσποινίδες, μαθητές, ένας παπάς, ένας αστυνομικός, μια πόρνη, κλπ. Καθημερινοί άνθρωποι που κυκλοφορούν ανάμεσα μας. Ακόμα και ο βασιλιάς του παραμυθιού έχει πολλά ανθρώπινα στοιχεία όταν τον βλέπουμε να γίνεται έρμαιο των θεραπευτών στο κρεβάτι του πόνου.

Η δίψα για εξουσία φαίνεται να αποτελεί διαχρονική επιθυμία του ανθρώπου;
Βέβαια. Γι΄αυτό υπάρχει και σα βασικό θέμα σε πολλά μεγάλα θεατρικά έργα, σε παραμύθια και σε μύθους. Πάντα ο ένας θα θέλει να επικρατήσει του άλλου και να κυριαρχήσει. Είναι μέσα στην ανθρώπινη φύση η τάση για διάκριση σε ένα σύνολο, η τάση για όλο και περισσότερη ισχύ και δύναμη. Το ζήτημα είναι πώς μπορείς να δημιουργήσεις δομές που να μην τροφοδοτούν αυτή τη δίψα μέσα σε μια κοινωνία. Δομές που ενθαρρύνουν το κοινό καλό και αποθαρρύνουν εγωιστικές και αριβιστικές τάσεις.Στη δικιά μας θεατρική ομάδα πάντως επιχειρούμε μια τέτοια δομή λειτουργίας, αντιεραρχική και στόχος μας είναι η ανάδειξη της κοινής σύμπραξης πάνω στο καλλιτεχνικό έργο.

Η ανυπακοή επιβραβεύεται ή τιμωρείται στις μέρες μας;
Η ανυπακοή είναι ένα κοινωνικό χαρακτηριστικό που έρχεται σε αντίδραση με τη νομιμότητα και γενικότερα τους ρόλους εξουσίας. Είμαστε ανυπάκουοι στη μητέρα μας, στο δάσκαλό μας, στον εργοδότη μας και φυσικά στους νόμους κλπ. Ως τέτοιο χαρακτηριστικό πάντα θα τιμωρείται από την εξουσία γιατί την απειλεί. Όμως ,όσο οι νόμοι είναι παράλογοι, εξωφρενικοί και επιθετικοί, η ανυπακοή θα υπάρχει και θα μεγαλώνει και θα επιβραβεύεται απ΄αυτούς που βλέπουν την ουσία στο αντικείμενο. Ανυπακοή σε τι; Σε ποιους ρόλους, σε ποιες διαταγές, σε ποιους νόμους; Για παράδειγμα, στο παραμύθι μας η ανυπακοή σε μια εξωφρενική διαταγή που θέλει μια κοινωνία να περπατά μόνο με δεκανίκια τιμωρείται από τον βασιλιά, από την εξουσία αλλά επιβραβεύεται από μια ομάδα νεαρών που επιλέγουν να ψάξουν τον ξένο που περπατάει με τα πόδια κι όχι με δεκανίκια ώστε να μάθουν ξανά να περπατούν .

entertainment.in.gr

Headlines