Λένα Φιλίπποβα: Η σύγχρονη κοινωνία δεν βρίσκεται στο σκοτάδι

Μαρία Πετροπούλου

«… ο ποιητής είναι πράγμα ελαφρό, πετούμενο και δαιμόνιο, και δεν μπορεί να δημιουργήσει παρά σαν ενθουσιαστεί μόνο και πέσει σ’ έκσταση και χάσει το λογικό από μέσα του·»

Θείο δώρο ή αποτέλεσμα τεχνικής και γνώσης η ποιητική έμπνευση; Τι σχέση έχει η ποίηση με τη λογική; Οι ποιητές γνωρίζουν εις βάθος τα θέματα για τα οποία μιλούν; Τα καίρια και διαχρονικά αυτά ερωτήματα εξετάζει ο διάλογος του Πλάτωνα Ίων, που διαδραματίζεται ανάμεσα στον ραψωδό Ίωνα και στον Σωκράτη.

Η σκηνοθέτις Λένα Φιλίπποβα μεταφέρει στη σκηνή τον διάλογο και μιλά στο in.gr για την αιώνια αναζήτηση της «προέλευσης» του ποιητικού ταλέντου, αλλά και για τι σημαίνει «ουσιαστική γνώση».

Ο Ίων του Πλάτωνα είναι ο διάλογος ανάμεσα στον ραψωδό Ίωνα και στον Σωκράτη. Γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο έργο;
Επιλέξαμε να ασχοληθούμε με αυτό το κείμενο γιατί διαπραγματεύεται ένα θέμα που μας ενδιαφέρει άμεσα. Στην δική μας θεατρική μεταφορά αυτός ο διάλογος «συμβαίνει» στο μυαλό ενός σύγχρονου ραψωδού-ηθοποιού. Δοκιμάζουμε πάνω μας τις ερωτήσεις του Σωκράτη.

Το ποιητικό ταλέντο είναι, θεωρείτε, αποτέλεσμα ενός θείου αγγίγματος ή μια τεχνική που εξασκείται;
Νομίζω, ότι αυτό το ερώτημα δεν θα το απαντήσει ποτέ κανείς. Υπάρχουν πολλά επιχειρήματα – υπέρ και κατά – και για τις δύο εκδοχές. Ψάχνοντας την απάντηση αρχίζεις να αναρωτιέσαι όλο και πιο πολύ. Τι είναι αυτή η δουλειά που κάνουμε, ποιο είναι ακριβώς το αντικείμενό της; Χωρίς την τεχνική δεν υπάρχει το επάγγελμα, αλλά και η «σκέτη» τεχνική δεν μπορεί να φτιάξει επίσης κάποιο έργο τέχνης.

Οι ποιητές έχουν τη δύναμη να επηρεάζουν τη γνώμη, τα μυαλά, τις καταστάσεις. Ανταποκρίνονται, ωστόσο, στις πρακτικές ανάγκες της ανθρωπότητας;
Αναμφισβήτητα. Έχουν πολύ μεγάλη αόρατη δύναμη οι ποιητές. Οι πρακτικές ανάγκες του ανθρώπου γεννιούνται μέσα στην ψυχή του. Είναι πάντα προεκτάσεις της εσωτερικής ζωής.

Η σύγχρονη ανθρωπότητα έχει ανάγκη από πνευματικούς ανθρώπους; Με ποιον τρόπο μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στα προβλήματα του κόσμου, των λαών;
Δεν νομίζω, ότι μπορεί να εφευρεθεί κάποιος άλλος τρόπος από αυτόν που ήδη υπάρχει. Το ποιοι και πόσοι πνευματικοί άνθρωποι χρειάζονται – αυτό το ρυθμίζει η κάθε εποχή μόνη της και μάλιστα μ’ έναν μυστήριο τρόπο.

Οι ηθοποιοί σήμερα αγγίζουν τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα εις βάθος μέσω του έργου τους; Ή μένουν στην επιφάνεια;
Ο καθένας κάνει αυτό που έχει την ανάγκη να κάνει. Δεν πιστεύω ότι κάποιος θα μπορούσε να θέσει συνειδητά σαν στόχο να μείνει στην επιφάνεια των πραγμάτων. Απλούστατα, η ανάγκη του να ασχοληθεί με κάποιο θέμα φτάνει σε κάποιο ορισμένο σημείο πέρα από το οποίο δεν έχει την δυνατότητα να προχωρήσει.

Ο Σωκράτης προβληματίζεται στο παρόν έργο σχετικά με το αν οι ποιητές γνωρίζουν τα θέματα πάνω στα οποία «χτίζουν» τα ποιήματά τους. Είναι απλή αναπαράσταση ή ουσιαστική γνώση; Ποια είναι η δική σας θέση;
Και τι ονομάζουμε ουσιαστική γνώση; Με ποια κριτήρια θα τη μετρήσουμε; Η γνώση είναι πάντα αυτό που γνωρίζει κανείς, κάποιος περισσότερο κάποιος λιγότερο – αλλά πάντα είναι μόνο αυτό που γνωρίζει. Ο Πλάτωνας λέει ότι φτάνουμε στη γνώση με κάποιο είδος ανάμνησης. Είναι σαν η ψυχή μας να έχει ήδη γνωρίσει κάποτε τις απόλυτες αλήθειες και με σκληρή λογική διεργασία μπορεί να τις ξαναθυμηθεί.

Τι έχει ανάγκη η σύγχρονη κοινωνία για να βγει από το σκοτάδι;
Δεν πιστεύω ότι βρίσκεται στο σκοτάδι. Για να υπάρχει σκοτάδι πρέπει να υπάρχει και το φως. Αυτά τα δύο – πάνε μαζί.

Πείτε μας λίγα λόγια για την ομάδα ΗΘΩ.
Η ομάδα μας υπάρχει ήδη αρκετά χρόνια. Πιστεύω, ότι στη δουλειά μας για να προχωρήσει κανείς , πρέπει να ξοδέψει πολύ «φυσικό» και «σκηνικό» χρόνο μαζί. Για να γνωρίσει τον εαυτό του στη δουλειά μαζί με τον συνοδοιπόρο του. Αυτό προσπαθούμε. Χαιρόμαστε πολύ να θέτουμε από κοινού τα ερωτήματα που μας ενδιαφέρουν και όσον αφορά την τεχνική και όσον αφορά τη ζωή μας και όσον αφορά την Τέχνη.

*Η παράσταση Ίων θα παίζεται από τη Δευτέρα 11 Ιανουαρίου και κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 19.00 στο Θέατρο 104 στο Open Space. Η ομάδα ΗΘΩ αφιερώνει, εν είδει χρέους, αυτήν τη δουλειά της στον μεγάλο εν ζωή δάσκαλο του σύγχρονου θεάτρου Ανατόλι Βασίλιεβ.

*Για την ομάδα ΗΘΩ:
Η ομάδα ΗθΩ ιδρύθηκε το 2001 από την σκηνοθέτη Λένα Φιλίπποβα. Η ομάδα ασχολείται με την έρευνα της μεθοδολογίας και πράξης της τέχνης της υποκριτικής. Έχει παρουσιάσει στο κοινό τις εξής παραστάσεις: Κρότκαγια του Φ. Μ. Ντοστογιέφσκι, Πρόβα Στρίντμπεργκ βασισμένη σε έργα του Α. Στρίντμπεργκ και Π. Ενκβίστ, Εξίσωση Ι. Συνηθισμένοι Άνθρωποι βασισμένη σ’ ένα κεφάλαιο από τον Ηλίθιο του Φ. Μ. Ντοστογιέφσκι, Σουζάννα του Ιον Φόσσε, Μαριονέτες του Χ. Κλαιστ.

Ερμηνεύουν:
Μαρίτα Τζατζαδάκι, Βίκη Σκορδαλή, Λάμπρος Παπαγεωργίου

Πληροφορίες:
Θέατρο 104 – Open Space
Ευμολπιδών 41, Γκάζι
Τηλ: 210 3455020 – 6940290312
http://www.104.gr/
https://www.facebook.com/theatre104

Παραστάσεις:
Από 11 Ιανουαρίου έως 19 Απριλίου 2016 (30 παραστάσεις)

Ημέρες & Ώρες παραστάσεων:
Δευτέρα & Τρίτη στις 19.00

Τιμές εισιτηρίων
Γενική Είσοδος: 12€
Φοιτητικό: 8€
Άνεργοι, Ατέλεια ηθοποιών: 5€

entertainment.in.gr