Still I Rise: Η Μάγια Αγγέλου «ζωντανεύει» στο Sundance

Μαρία Πετροπούλου

«Θα ήταν θλιβερό λάθος να σκεπτόμαστε τη Μάγια Αγγέλου ως άνθρωπο με μια μόνο ιδιότητα», τονίζει η Χίλαρι Κλίντον, με αφορμή το ντεμπούτο του ντοκιμαντέρ Still I Rise, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Sundance, στο Park City της Αμερικής, που διεξάγεται από τις 21 έως τις 31 Ιανουαρίου 2016.

Για πρώτη φορά, ένα ντοκιμαντέρ παρουσιάζει τη ζωή της Μάγια Αγγέλου, της αφροαμερικανής ποιήτριας, πεζογράφου, καθηγήτριας και ακτιβίστριας. Το φιλμ χρειάστηκε τέσσερα χρόνια για να ολοκληρωθεί και οι σκηνοθέτες, Μπομπ Χέρκουλες και Ρίτα Κόμπερν Γουάκ, αναδεικνύουν την ωμή, αλλά γεμάτη ποικιλία ιστορία που κρύβεται πίσω από μια εκ των σπουδαιότερων μορφών της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

«Είναι το πρώτο ντοκιμαντέρ που φτιάχτηκε για την ιστορία της ζωής της και υπάρχουν πολλά στοιχεία που θα εκπλήξουν τους θεατές» εξηγεί η Γουάκ, ενώ προσθέτει ότι κατά τη διάρκεια των τεσσάρων ετών προετοιμασίας του φιλμ, οι συντελεστές συγκέντρωσαν πάνω από 20 συνεντεύξεις, με τις τρεις να ανήκουν στην Αγγέλου. Παράλληλα, μίλησαν με τον Μπιλ και την Χίλαρι Κλίντον, αλλά και με τους στενούς φίλους της ακτιβίστριας, Όπρα Γουίνφρει και Κόμον (Λόνι Ράσιντ Λιν).

Ο εγγονός της Μάγια Αγγέλου, Κόλιν Τζόνσον συμμετέχει στην ταινία και θυμάται ότι «η γιαγιά μου ήταν από εκείνες που είχαν πάντα έτοιμο το αγαπημένο σου φαγητό στην κουζίνα, όποτε ερχόσουν στο σπίτι. Έφτιαχνε, θυμάμαι, ένα καταπληκτικό κοτόπουλο με κάρυ, τόσο καλό, που αρνούμαι να το φάω αλλού. Η γιαγιά μου ήταν εξαιρετική μαγείρισσα και πολλοί δεν το γνωρίζουν αυτό».

Κάτι ακόμη που επισημαίνει ο Κόλιν, είναι ότι όταν ο πατέρας του- και γιος της Αγγέλου- είδε για πρώτη φορά το ντοκιμαντέρ «η Ρίτα τον είδε να γελά και να κλαίει ταυτόχρονα. Ήλπισε ότι το κοινό θα αισθανθεί το ίδιο μόλις το δει, τα ίδια δυνατά συναισθήματα».

Ξεκινώντας από τον τόπο που μεγάλωσε, στο Αρκάνσας, οι σκηνοθέτες χρησιμοποιούν την διήγηση της ίδιας της Αγγέλου για να «υφάνουν» μια ιστορία κακομεταχείρισης και παραμέλησης. Η μητέρα της φεύγει από το σπίτι και η επτάχρονη Μάγια πέφτει θύμα βιασμού από τον σύντροφο της μητέρας της. Αφού βγάζει στην επιφάνεια την ιστορία, ο βιαστής της συλλαμβάνεται και ξυλοκοπείται μέχρι θανάτου.

Η στιγμή αυτή φαίνεται να επηρεάζει βαθιά την Αγγέλου, η οποία καλείται να ξεπεράσει τον βιασμό της, αλλά και το αίσθημα ενοχής, καθώς θεωρεί τον εαυτό της υπεύθυνο για τον θάνατο του βιαστή της. Έτσι, αποφασίζει να μη μιλήσει για πέντε χρόνια. Η σκέψη της «σιωπηλής» Αγγέλου είναι θλιβερή, όχι μόνο γιατί «εκτοξεύει» τα πάντα με τη φωνή και την ομιλία της, αλλά και επειδή ακόμη και την ανάγνωση μιας λίστας σούπερ μάρκετ μπορεί να την κάνει να ακούγεται συγκινητική.

Η Αγγέλου βρίσκει τη φωνή της ξανά όταν ασχολείται με την ποίηση. Σε αυτό το σημείο, αρχίζει να αναδεικνύεται το ταλέντο της ως περφόρμερ. Μετακομίζει στο Σαν Φρανσίσκο και ξεκινά καριέρα πάνω στη σκηνή, ενώ παράλληλα γεννά το γιο της Γκάι Τζόνσον- υπάρχει μια ξεχωριστή στιγμή, που η Αγγέλου περιγράφει το πόσο απογοητευτική ήταν η διαδικασία απώλειας της παρθενιάς της. Ο γιος της «κλέβει» την παράσταση. Οι ζωές τους μαζί, αλλά και χώρια είναι σπαρακτικές και «χρωματισμένες» με θυμό.

Η Μάγια Αγγέλου εμπλέκεται με κινήματα δικαιωμάτων των πολιτών και περνά χρόνο με τους Τζέιμς Μπάλντουιν, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ τζούνιορ και λαμβάνει ενεργό ρόλο στις διαμαρτυρίες, παρά τους κινδύνους. Ειλικρινής και προκλητική, οι μοναδικές στιγμές που επιθυμεί να «αποτραβηχτεί» είναι όταν συζητά το ατύχημα του γιου της, κατά το οποίο έσπασε τον αυχένα του και παραλίγο να πεθάνει.

Αυτό που οι σκηνοθέτες κάνουν καλά, είναι να «συλλάβουν» τη δύναμη και την κομψότητα της ακτιβίστριας, αρετές που φάνηκε να ενισχύονται, καθώς μεγάλωνε. Μια σημαντική φυσιογνωμία κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του ’60, του ’70 και του ’80, διαμορφώθηκε ως «μητρική φιγούρα» των αφροαμερικανών και ηγήθηκε την περιόδου της Όπρα και της χειραφέτησης των έγχρωμων γυναικών.

Αυτό ακριβώς «γιορτάζει» το φιλμ. Τη μακροζωία και τη δημιουργικότητα. Χωρίς καμία αγιογραφία, «ζωγραφίζει» το πορτραίτο μιας ζωής που έζησε στο έπακρον και αφιερώθηκε στο να είναι αληθινή με τον εαυτό της.

entertainment.in.gr