Καρυοφυλλιά Καραμπέτη: Δεν υπάρχει ελπίδα και φως

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου

«Όταν είσαι νέος πιστεύεις ότι η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο», αναφέρει η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, η ηθοποιός που με τη φωνή και το βλέμμα της εκπροσωπεί την κοινωνικά ευαίσθητη πλευρά του θεάτρου. Μέσα από τις ερμηνείες της προσφέρει μια διαφορετική ανάγνωση γνωστών ρόλων, διευρύνοντας το πεδίο των συζητήσεων. «Ντύνεται» Κλυταιμνήστρα για την Ορέστεια που, σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά, θα περιοδεύσει ανά την Ελλάδα με πρώτη στάση το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

Για μια Κλυταιμνήστρα που ανατρέπει τη δομή της πατριαρχικής κοινωνίας, που δεν υποτάσσεται, και σε αντίθεση με τις γυναίκες της εποχής της αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον ρόλο της, μιλά η κ. Καραμπέτη σε συνέντευξή της στο in.gr.

Παρομοιάζει την αλαζονεία που εντοπίζεται στην Ορέστεια με την αλαζονεία του σύγχρονου κόσμου, με την αλαζονεία που διαφαίνεται έντονα στον χώρο της πολιτικής. Εξηγεί τι την φοβίζει περισσότερο κάνοντας λόγο για ένα μεγάλο αδιέξοδο που δεν επιτρέπει να μπει φως από τις χαραμάδες της καθημερινότητας.

Όταν η συζήτηση φτάνει στο θέμα της αδικίας, η κ. Καραμπέτη δεν αφήνει ασχολίαστη την αποπομπή του Γιώργου Λούκου από την καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ Αθηνών, καταθέτοντας όπως και άλλοι καλλιτέχνες το σχόλιό της για τις επιλογές Φαμπρ.

«Το πρόγραμμα Φαμπρ στερούσε από πολλούς έλληνες καλλιτέχνες τη δυνατότητα να εκφραστούν», εξηγεί και μιλά για ένα Ελληνικό Φεστιβάλ που θα δώσει νέα πνοή στον ελληνικό πολιτισμό.

Στην «Ορέστεια» ενσαρκώνετε την Κλυταιμνήστρα, μια γυναίκα που κυριαρχείται από συναισθήματα εκδίκησης και μίσους
Η Κλυταιμνήστρα προβάλει αρκετές δικαιολογίες οι οποίες στέκονται με λογικό τρόπο. Ο Αγαμέμνονας δεν δίστασε να θυσιάσει την ίδια τους την κόρη, ενώ είχε επιλογές. Θα μπορούσε να πει πως δεν θα θυσίαζε το παιδί του. Στο βωμό όμως της δικής του φιλοδοξίας και της ανάγκης, γιατί έπρεπε να γίνει η Εκστρατεία, υπέκυψε σε αυτό. Όταν επιστρέφει φέρνει την ερωμένη του, Κασσάνδρα, και η Κλυταιμνήστρα δεν μπορεί να δεχθεί στο νόμιμο συζυγικό κρεβάτι να έχει κι έναν τρίτο άνθρωπο. Από την άλλη πλευρά, ο πόλεμος από μόνος του είναι μια πράξη αιματηρή, βίας, σκοτώνονται πολλοί άνθρωποι και διαταράσσεται η κοσμική ισορροπία οπότε, κατά κάποιο τρόπο, ο Αγαμέμνονας που φέρει όλη αυτή την ενοχή θα πρέπει να πληρώσει για τον φόνο των σφαγμένων.

Μέσα από τη στάση της Κλυταιμνήστρας, παρατηρούμε να ανατρέπεται η γνωστή – για τα διαδομένα της εποχής – δομή της πατριαρχικής οικογένειας;
Σε όλη αυτή τη στάση της Κλυταιμνήστρας θα έλεγε κανείς ότι υπάρχει ένας σπόρος φεμινιστικός. Ας μου επιτραπεί να πω χαριτολογώντας ότι είναι η πρώτη φεμινίστρια, υπό την έννοια ότι μέχρι τότε η γυναίκα είχε ένα ρόλο υπακοής και υποταγής στον άντρα. Η Κλυταιμνήστρα καταπατά τη δομή της πατριαρχικής κοινωνίας που θέλει τη γυναίκα να είναι πιστή. Επιλέγει τη σεξουαλική της ελευθερία, έχει εραστή – εχθρό του Αγαμέμνονα και όλα αυτά τα δέκα χρόνια ετοιμάζουν την εκδίκηση. Το θέμα, όμως, είναι κατά πόσο αυτή η εκδίκηση ως πράξη βίας είναι μια επιτρεπτή πράξη ή όχι.

Κυριεύεται από ενοχές η Κλυταιμνήστρα;
Ενώ θεωρεί ότι ο εαυτός της είναι κατά κάποιο τρόπο ένα εργαλείο των Θεών που αποδίδει δικαιοσύνη, στην ουσία όμως αυτό δεν αποκαθιστά την ηθική τάξη. Δημιουργεί ένα χάος, κοινωνικό και υπαρξιακό. Μέσα από τον φόνο βάζει τον εαυτό της από τη θέση του θύτη στη θέση του θύματος. Με το πέρασμα των χρόνων έχεις πολλές ευκαιρίες να καθίσεις και να αναλογιστείς την πράξη σου. Όσο και να τη δικαιολογείς, γνωρίζεις ότι έχει συμβεί κάτι άδικό.

Η ύβρις στην Ορέστεια όπως και η αλαζονεία κατέχουν πρωταγωνιστικό ρόλο, συμβαίνει το ίδιο και σήμερα;
Την αλαζονεία την βλέπουμε συχνά στον πολιτικό κόσμο στις μέρες μας, αλλά και σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας. Η έντονη φιλοδοξία και ο ανταγωνισμός απομακρύνει τους ανθρώπους από το μέτρο, με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε εγκληματικές πράξεις κατά της ανθρωπότητας.

Mιλήσατε για εγκληματικές πράξεις. Τι σας προκαλεί μεγαλύτερο φόβο την εποχή αυτή;
Φαίνεται ότι έχουμε φτάσει σε ένα τεράστιο αδιέξοδο και δεν γνωρίζουμε πώς θα βγούμε από αυτό, δεν υπάρχει ελπίδα και φως. Με τρομάζει περισσότερο ότι δεν ξέρω πού θα καταλήξει όλο αυτό.

Πόσο ισχυρός είναι ο ρόλος του πολιτισμού στη διαμόρφωση απόψεων:
Όταν είσαι νέος πιστεύεις ότι η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Μετά παίρνεις τα μαθήματά σου και καταλαβαίνεις ότι δεν γίνεται. Όλοι οι νόμοι που διέπουν τις κοινωνικές δομές είναι πολύ πιο ισχυροί από τον χώρο της τέχνης.

Δεν μπορεί όμως η τέχνη να ασκήσει επιρροή με τον τρόπο της;
Όταν βομβαρδίζεται ο άνθρωπος από όλη αυτή την καταστροφή γύρω του, μπορεί η τέχνη να του δώσει μια ελπίδα, μια αισιοδοξία. Εγώ έχω ακούσει από ανθρώπους να μας λένε «σας ευχαριστούμε που μας στηρίζετε». Αυτό για μας είναι πολύ σημαντικό γιατί αισθανόμαστε ότι κάνουμε κάτι που ακουμπά. Ο πολιτισμός είναι σίγουρα για μας καταφύγιο.

Συμμετέχετε σε παράσταση του Φεστιβάλ Αθηνών, φέτος όμως κινδύνευσε να μη διεξαχθεί, με πολλούς συναδέλφους να εξαπολύουν πυρά για το πρόγραμμα Φαμπρ
Το πρόγραμμα Φαμπρ στερούσε από πολλούς έλληνες καλλιτέχνες τη δυνατότητα να εκφραστούν. Το Φεστιβάλ όμως στα χρόνια του Γιώργου Λούκου είχε αγκαλιάσει τους νεότερους καλλιτέχνες και εκείνους που ασχολούνταν με πιο πειραματικά εγχειρήματα και δεν είχαν πρόσβαση σε άλλους χώρους. Για την πλειονότητα του καλλιτεχνικού κόσμου ήταν ένα χτύπημα η απομάκρυνση Λούκου και μάλιστα με τον τρόπο που έγινε.

Απομάκρυνση – χτύπημα λέτε
Εμείς πιστεύαμε στο έργο του, έφερε συγκλονιστικές παραστάσεις από το εξωτερικό, μας άνοιξε τα μάτια κατά κάποιο τρόπο και θεωρούμε ότι ήταν άδικος και σκοτεινός ο τρόπος με τον οποίο αποπέμφθηκε. Από εδώ και πέρα το θέμα είναι να γίνουν κινήσεις ώστε να φέρουν το Ελληνικό Φεστιβάλ σε μια θέση συνεργασίας και διαλόγου με τα Φεστιβάλ του εξωτερικού.

entertainment.in.gr