Οι ποιητικές Polaroid φωτογραφίες του Αντρέι Ταρκόφσκι

Αγγελική Στελλάκη

«Υπήρχε κάτι στον τρόπο που η κάμερα έδινε μία άμεση εικόνα αυτού που φωτογραφιζόταν που του άρεσε και το έβρισκε χρήσιμο στην αναζήτηση τοποθεσιών γυρισμάτων. Αυτό και η κορεσμένη και την ίδια στιγμή διάχυτη (και πάντα ελαφρώς «ρετρό») αναπαραγωγή χρωμάτων που έδινε σε κάθε εικόνα έναν αέρα μυστηρίου (ήταν τα στοιχεία που του άρεσαν)».

Έτσι περιγράφει ο ιστορικός κινηματογράφου Μαρκ Λε Φανού τη σχέση του ρώσου σκηνοθέτη Αντρέι Ταρκόφσκι με την Polaroid κάμερά του.

«Ο Ταρκόφσκι συχνά σκεφτόταν τον τρόπο που ο χρόνος πετά και αυτό ακριβώς ήταν που ήθελε: να τον σταματήσει, ακόμα και με αυτές τις βιαστικές Polaroid φωτογραφίες. Η μελαγχολία του να βλέπεις τα πράγματα για τελευταία φορά είναι μυστηριώδης και έχει μια ποιητική διάσταση που αυτές οι εικόνες αφήνουν πίσω τους. Είναι λες και ο Αντρέι ήθελε να περάσει την δική του χαρά γρήγορα στους άλλους. Και μοιάζουν (αυτές οι εικόνες) με έναν γλυκό αποχαιρετισμό» γράφει ο σεναριογράφος Τονίνο Γκουέρα στο βιβλίο «Instant Light: Tarkovsky Polaroids» που κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Thames and Hudson.

Τοπία της Ρωσίας και της Ιταλίας (όπου γύρισε την «Νοσταλγία») λουσμένα στο φως, οικογενειακές στιγμές με τη σύζυγό του, τον γιο του και τον σκύλο του, εικόνες ονειρικές που μοιάζουν σαν καρέ από ταινίες του αποτελούν τη συλλογή φωτογραφιών του Αντρέι Ταρκόφσκι.

Διακόσιες πενήντα επτά από αυτές τις στιγμές θα πουληθούν από τον οίκο δημοπρασίας Bonhams στις 6 Οκτωβρίου στο Λονδίνο. Λίγες ημέρες νωρίτερα (από τις 2 Οκτωβρίου) θα εκτεθούν στο κτίριο του Bonhams.

Οι φωτογραφίες είναι χωρισμένες σε 29 θεματικές ενότητες.

Η Ντάρια Τσερνέκο, επικεφαλής του τμήματος ρωσικής τέχνης στο Bonhams, δηλώνει ότι «κάθε εικόνα είναι προσωπικά επιλεγμένη από τον ίδιο τον Ταρκόφσκι» και ότι αρκετές φορές «έκαιγε αυτές με τις οποίες δεν ήταν ικανοποιημένος».

Λατρεμένος από πολλούς κινηματογραφιστές και εκατομμύρια θεατές, αλλά αντιμέτωπος ο ίδιος συχνά με τις ρωσικές αρχές (για θέματα που αφορούσαν την εξεύρεση πόρων, την διανομή των ταινιών του, καθώς και ζητήματα λογοκρισίας), ο Ταρκόφσκι αυτοεξορίστηκε και πέθανε το 1986 σε ηλικία μόλις 54 ετών.

Ετάφη στο Παρίσι, στο κοιμητήριο Σεντ Ζενεβιέβ. Στο γλυπτό που έφτιαξε ο Ερνστ Νάιζβεστνι -και το οποίο κοσμεί τον τάφο του- είναι γραμμένη στα ρώσικα η φράση: «Στον άνδρα που είδε τον άγγελο».

«Ποτέ μην προσπαθήστε να μεταφέρετε μία ιδέα στους θεατές» είχε πει κάποτε ο σπουδαίος ρώσος δημιουργός. «Είναι μία άχαρη και παράλογη εργασία. Δείξτε τους τη ζωή και θα βρουν μέσα τους τα μέσα για να την αξιολογήσουν και να την εκτιμήσουν».

Αυτή τη ζωή, ομιχλώδη, άμεση, στοιχειωτική, πλούσια είναι που δείχνει ο Ταρκόφσκι όχι μόνο στις ταινίες του, αλλά και μέσα από τις Polaroid φωτογραφίες του.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ