Μαρία Φαραντούρη: Φοβόμαστε μήπως ξεπηδήσει καινούριος Χίτλερ

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου

Η φωνή της θυμίζει άσβεστη αγωνιστική φλόγα. Το όνομά της είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με εκείνο του Μίκη Θεοδωράκη και η δράση της με το θάρρος και το κουράγιο. Η Μαρία Φαραντούρη, ερμηνεύτρια που έχει δημιουργήσει τη δική της ιστορία στην ελληνική μουσική, έχει «αναγκάσει» όχι μόνο το ελληνικό αλλά και το παγκόσμιο κοινό να σταθούν με θαυμασμό μπροστά της. «Μαρία Κάλλας του λαού», «Τζόαν Μπαέζ της Μεσογείου», είναι ορισμένοι από τους χαρακτηρισμούς που της έχει αποδώσει ο διεθνής τύπος.

Στο μυαλό του κόσμου είχε τη μορφή τραγουδίστριας – αγωνίστριας που σε κάθε περίοδο της ιστορίας κατέθετε ένα πολύτιμο σχόλιο.

Αναφερόμενη στον Μίκη Θεοδωράκη, ξεδιπλώνει έναν ολόκληρο κόσμο, έναν αγώνα, μια εποχή. Η Μαρία Φαραντούρη επιλέγει, ωστόσο, να μην γίνεται νοσταλγός του παρελθόντος, αλλά να μιλά για το σήμερα και να καλεί τους νέους μουσικούς να απελευθερωθούν και να μιλήσουν για τα βιώματά τους. Αυτό για το οποίο ποτέ δεν φοβήθηκε η ίδια που από μικρή ηλικία είχε παραδεχθεί το θάρρος και την αυτοπεποίθησή της. Δεν δίστασε να δώσει τη μάχη της διαδίδοντας τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη στο εξωτερικό κατά την περίοδο της Χούντας των Συνταγματαρχών.

«Να σταματήσει ο πόλεμος και να επιστρέψει η ειρήνη», ζητά από τον κόσμο η Μαρία Φαραντούρη έχοντας ενσωματώσει στη σκέψη της τα προβλήματα της εποχής αυτής.

«Θα μπορούσαν οι λαοί του κόσμου να βγουν και να φωνάξουν να σταματήσει ο πόλεμος», αναφέρει στη συνέντευξή της στο in.gr στην οποία επισημαίνει τον κίνδυνο της κυριαρχίας των ακροδεξιών δυνάμεων, μιλά για το «τέλος της ευκολίας και του πεζού», περιγράφει την πρώτη της συνάντηση με τον Μίκη Θεοδωράκη και αποκαλύπτει το κομμάτι με το οποίο θα παρομοίαζε τη σημερινή κατάσταση.

Αναφέρεται, ακόμη, με ζωηρά χρώματα στη συναυλία που θα παραχωρήσει με τον Γιώργο Νταλάρα, την Παρασκευή, στο Ηρώδειο.

Κάτω από τον βράχο της Ακρόπολης, θα ερμηνεύσετε τραγούδια μεγάλων ελλήνων συνθετών και επιλεγμένες μπαλάντες με μεσογειακό χρώμα έχοντας στο πλευρό σας τον Γιώργο Νταλάρα
Στο Ηρώδειο τραγουδώ κάθε χρόνο, κάθε φορά με διαφορετική λογική. Χαιρόμαστε που τραγουδάμε τα κλασικά, διαχρονικά τραγούδια που έχουν λαϊκό, αλλά κυρίως έντεχνο χρώμα. Εγώ τραγουδώ έντεχνα όπως το Μαουτχάουζεν, Τσιτσάνη, Χατζιδάκι και ο Γιώργος τραγουδά επίσης Θεοδωράκη, δύο ξένα υπέροχα τραγούδια. Έχουμε ένα εκλεκτό πρόγραμμα με ωραία τραγούδια. Τραγουδώ, επίσης, γνωστά κομμάτια όπως την «Περσεφόνη», τον «Κεμάλ», «Το φεγγάρι είναι κόκκινο», τραγούδια που έχει νοσταλγήσει ο κόσμος. Έρχεται έτσι με μεγάλη διάθεση ο κόσμος για να τα τραγουδήσει και να τα ξανακούσει. Δεν ακούγονται συχνά στα ραδιόφωνα αυτά τα κομμάτια, οπότε υπάρχει διάθεση του κόσμου να έρθει σε επαφή με αυτά. Ακόμη και νεότερες γενιές θέλουν να έρθουν να ακούσουν κάτι ποιοτικό και ταυτόχρονα ψυχαγωγικό.

Ποιο από τα τραγούδια που θα ερμηνεύσετε τη βραδιά της 30ης Σεπτεμβρίου έχει ειδικό βάρος για εσάς;
Συναισθηματικά όλα τα τραγούδια που μου έχει εμπιστευτεί τόσο ο Μίκης Θεοδωράκης, όσο και ο Μάνος Χατζιδάκις. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο. Για το Μαουτχάουζεν του Μίκη, ήμουν 16 ετών όταν με κάλεσε να ερμηνεύσω τα τραγούδια, δεν μπορούσα να φανταστώ τότε πόσο μεγάλη επιτυχία θα είχαν σε όλο τον κόσμο. Έχω τραγουδήσει σε όλο τον κόσμο αυτά τα κομμάτια, με τη Φιλαρμονική του Ισραήλ, με τη Φιλαρμονική των Παρισίων, στην Αυστραλία, στις ΗΠΑ.

Μιλώντας για τον Μίκη Θεοδωράκη, έναν άνθρωπο με τον οποίο έχει συνδεθεί το όνομά σας, ποια θα λέγατε ότι ήταν η πρώτη εντύπωση που σας άφησε;
Ήταν μια φιγούρα πολύ ελκυστική, σε έπιανε δέος όταν τον έβλεπες. Ψηλός, νέος, όμορφος με τα μαλλιά του, τη μόρφωσή του και την ποιητική του διάθεση. Εκπλήρωνε τα πάντα για έναν νέο καλλιτέχνη. Ήταν ο απόλυτος έρωτας. Έρωτα εννοώ με την έννοια της μουσικής. Eίχα πάει σε μια συναυλία στην Λυρική Σκηνή, με είχε προσκαλέσει γιατί παίζονταν τα τραγούδια του με τις «Μικρές Κυκλάδες». Σαγηνεύτηκα, συντελέστηκε μια αποκάλυψη μέσα μου. Μου άρεσε πάντα η κλασική μουσική και στην προσωπικότητα του Μίκη έβλεπα το μεγαλείο. Ήμουν σε ένα ατέλειωτο ταξίδι μαζί του και με τους πολιτικούς του αγώνες. Την περίοδο της Χούντας των Συνταγματαρχών, μου έστειλε ένα σημείωμα με το οποίο με συμβούλευε να φύγω στο εξωτερικό. Βρέθηκα εκεί με μια Ορχήστρα και διαδίδαμε παντού το έργο του, γι’αυτό και σήμερα τα κομμάτια αυτά μένουν αναλλοίωτα στη συνείδηση του κόσμου.

Από τα χρόνια της δικτατορικής περιόδου περνάμε στο σήμερα και την «καυτή πατάτα» του προσφυγικού για να διαπιστώσουμε ότι συντελείται μια πρωτοφανής ανθρωπιστική κρίση
Πρόκειται για ένα δράμα που το δημιουργούν οι πόλεμοι, γι’αυτό το σύνθημά μας θα έπρεπε να είναι να σταματήσει ο πόλεμος και να γυρίσει η ειρήνη. Στη χώρα μας υπάρχει αυτή η ασφάλεια και η ειρήνη, παρά το προσφυγικό. Ελπίζω να μην γενικευτεί η εμπόλεμη κατάσταση και να μην δούμε ανατροπές και στην Ευρώπη. Όλοι φοβόμαστε μήπως γυρίσουμε σε ακροδεξιές κυβερνήσεις και από εκεί ξεπηδήσει ο καινούριος Χίτλερ. Το προσφυγικό θα λυθεί μόνο εάν σταματήσει ο πόλεμος. Πού θα πάνε οι πρόσφυγες;

Αναφερόμενη στη λύση του προβλήματος, θα μιλούσατε για μια Ευρώπη που εθελοτυφλεί, για μια Ελλάδα που στέκεται απλά στη θέση του παρατηρητή των δραματικών εξελίξεων;
Η κυβέρνηση έχει μεγάλες ευθύνες για το πώς θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Ίσως δεν υπήρχε από παλιά η κατάλληλη προετοιμασία. Εδώ η Μέρκελ δεν είπε ότι δεν είχαμε προετοιμαστεί; Θα μπορούσαν οι λαοί του κόσμου να βγουν και να φωνάξουν να σταματήσει ο πόλεμος. Υπάρχουν συμφέροντα.

Στο δικό σας πεδίο δράσης, τον πολιτισμό, θα λέγατε ότι η τέχνη καρκινοβατεί σε μνημονιακές περιόδους ή είναι υπερβολικός αυτός ο χαρακτηρισμός;
Παρόλο που δεν υπάρχει χρήμα, στην θεατρική σκηνή κάνουμε θαύματα. Οι νέες γενιές προσπαθούν να εκφραστούν στο θέατρο, το τραγούδι και είναι ενθαρρυντικό το ότι οι 25άρηδες σηκώνουν κεφάλι και ξαναγυρίζουν σε πνευματικές αξίες. Ο καιρός της ευκολίας και του πεζού έχει περάσει, τώρα πρέπει να εκφραστεί η νέα γενιά.

Πώς ενθαρρύνετε την ανάδειξη των νέων δυνάμεων;
Όπου με καλούν οι νέοι άνθρωποι τραγουδώ μαζί τους, όπως συνέβη με τους αδερφούς Καλογεράκη που ανάρτησαν στο Youtube «Τα πατώματα» του Μπρεχτ, εγχείρημα στο οποίο συμπράττω μαζί τους. Προσπαθώ να συνδεθώ με νέους και να τους βοηθήσω όσο μπορώ. Στο θέατρο βλέπεις έστω και ανεπίσημα πόσο εκπληκτικές δουλειές γίνονται. Πρέπει να ξαναβρούμε τα νοήματα και να μην μας προσπερνούν οι ξένοι. Να γίνονται θεατρικά για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα. Εδώ προσπαθούμε να ξαναγυρίσουμε στην αρχαία τραγωδία και να της αλλάξουμε τα φώτα. Πρέπει να γραφτούν και νέα έργα, να έρθει μια νέα έκφραση. Κάθε εποχή εκφράζει και τα δικά της βιώματα. Η τέχνη είναι λύτρωση, κάθαρση για τον κόσμο.

Βιώματα αγωνιστικά, έντονες εμπειρίες και αναμνήσεις που δεν σβήνουν, είναι στοιχεία ταυτισμένα με εσάς. Παρατηρώντας τη σημερινή κατάσταση, τρομάζετε ή έχοντας ζήσει σε ταραχώδεις περιόδους κουβαλάτε μια συσσωρευμένη αντοχή;
Αισθάνομαι θλίψη που βλέπω τον κόσμο να δυσκολεύεται οικονομικά. Η κατάσταση αυτή δεν λέει να φύγει. Οι πολιτικοί πρέπει να βρουν τον τρόπο να βγούμε από τη στενωπό, από το μαύρο τούνελ. Όλο αυτό το πληρώνουν οι πιο αδύναμοι, οι φτωχοί άνθρωποι. Όλοι μαζί ενωμένοι πρέπει να κατευθύνουμε τη μοίρα της Ελλάδας. Ενωμένοι στα μεγάλα προβλήματα, τουλάχιστον σε δυο – τρία θέματα. Χωρίς γκρίνιες.

Έχοντας σταθεί σε δύσκολες οικονομικά και πολιτικά συγκυρίες στο πλευρό του κόσμου, με μια φωνή και μια κουβέντα αναθάρρησης, με ποιο κομμάτι θα επιλέγατε να παρομοιάσετε την περίοδο που διανύουμε;
«Και προχωρούσα μέσα στη νύχτα χωρίς να γνωρίζω κανένα κι ούτε κανένας κι ούτε κανένας με γνώριζε», στίχοι του Μανώλη Αναγνωστάκη. Δεν θέλω όμως να είμαι τόσο απελπισμένη και απαισιόδοξη. Από τη φύση μου δεν είμαι. Δεν είμαι όμως και αισιόδοξη. Προσπαθώ ώστε να μη χαθεί η ελπίδα που τρέφω ότι τα πράγματα θα αλλάξουν προς το καλύτερο. Δεν είναι μόνο οι ευθύνες της Ελλάδας, αλλά και των ξένων.

entertainment.in.gr