Πίτερ Μπρουκ: Θυμάμαι την Μελίνα να μου λέει «εάν δεν έρθεις θα πεθάνω»

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου

Ιερό τέρας του θεάτρου, πνεύμα αμφισβήτησης, οπτιμιστής που αναγνωρίζει τα εδάφη του ρεαλισμού, είναι μερικοί μόνο χαρακτηρισμοί που μπορούν να «σταθούν» πλάι στο όνομα του βετεράνου σκηνοθέτη του θεάτρου, Πίτερ Μπρουκ. Στα 91 του χρόνια ο βρετανός καλλιτέχνης συνεχίζει να αποδεικνύει ότι είναι δάσκαλος.

Δάσκαλος που δεν χάνει τον ειρμό του μπροστά στις διαφορές πολιτισμών. Σε κάθε γωνιά του κόσμου καταφέρνει να ντύσει το θέατρο με ένα λιτό «ένδυμα» που μέσα του «κρύβει» εννοιολογικούς θησαυρούς. Χωρίς να χάνει το νόημα και την ουσία παρουσιάζει με έναν τόσο ελκυστικό, αλλά και τόσο κατανοητό τρόπο κείμενα του Σαίξπηρ.

Ο Πίτερ Μπρουκ, με διακρίσεις και σημαντικούς σταθμούς 70 ετών καριέρας, «φέρνει» ξανά στο ελληνικό σανίδι έργο του. Επαναπροσεγγίζει το αρχαίο ινδικό έπος «Μαχαμπαράτα» 30 χρόνια μετά την παράστασή του, που απέσπασε εγκωμιαστικά σχόλια και σφράγισε την ιστορία του σύγχρονου θεάτρου.

Το «Battlefield», που θα παρουσιαστεί στις 17, 18, 19, 20 Οκτωβρίου στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», αντλεί την έμπνευσή του από ένα μέρος της «Μαχαμπαράτα», στο οποίο η οικογένεια Μπαράτα κατακερματίζεται από τον πόλεμο και έρχεται αντιμέτωπη με τις φρικαλεότητες που έχει βιώσει.

«Τα τελευταία δύο χρόνια εργάζομαι πάνω στο Battlefield», δηλώνει σε συνέντευξή του στο in.gr o Πίτερ Μπρουκ αποφεύγοντας όμως να περιγράψει με μελανά χρώματα τη διάρκεια της δημιουργίας και δίνοντας μια αρνητική απάντηση σε όσους ισχυρίζονται ότι το Battlefield επηρεάστηκε από την τραγωδία στο Μπατακλάν. «Βρισκόμουν με την θεατρική μου ομάδα στο Θέατρο Μπουφ ντι Νορ όταν συνέβη το τραγικό γεγονός. Δεν καθόρισε το έργο, υπήρξε απλά μια χρονική συνάφεια».

Ο σκηνοθέτης που έχει αφήσει το αποτύπωμά του σε σημαντικές σκηνές με μια ενδοσκοπική ματιά που διεισδύει στα ύδατα της ανθρώπινης περιπλάνησης, δεν συνηθίζει να ρίχνει μαύρο, αλλά πάντα βρίσκει μια λέξη για να σκεπάσει την φρίκη που γεννά η απαισιοδοξία.

«Όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε θνητοί, τόσο καλύτερα θα είναι τα πράγματα», δηλώνει.

«Για μένα δεν υφίσταται η έννοια σκοτάδι: Θα μιλούσα για απουσία φωτός. Δεν υφίσταται το κακό: Θα το ονόμαζα απουσία καλοσύνης. Εάν εξετάσουμε υπό αυτό το πρίσμα τα πράγματα, τότε θα μπορέσουμε με μεγαλύτερη ευκολία να αποδεχθούμε τον θάνατο όχι ως απόλυτα αντιθετικό ζεύγος της ζωής, αλλά ως απουσία της», υπογραμμίζει ο καλλιτέχνης που σε ηλικία 21 ετών είχε ήδη γίνει δημοφιλής σκηνοθέτης.

Αρκετοί τον είχαν ονομάσει «τρομερό παιδί» του βρετανικού θεάτρου παρακολουθώντας μια διαδρομή που μαρτυρούσε πολλά. Δεν είχε κλείσει ούτε τα 25 του χρόνια όταν υπέγραψε το πρώτο του συμβόλαιο με τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, ενώ υπήρξε ένας από τους νεότερους σκηνοθέτες στην ιστορία της Royal Shakespeare Company.

Από τα χρόνια της νιότης του ο Πίτερ Μπρουκ άφηνε την πολυσχιδή προσωπικότητά να αναδείξει τη δεινότητά της. Μια προσωπικότητα οξυδερκής που δεν εφησύχαζε με κοινές παραδοχές. Όπως απέδειξε ο σκηνοθέτης, σκοπός του δεν ήταν να στεγάσει την επιτυχία του στο Μπρόντγουεϊ, αλλά να μεταφέρει το πάθος του για θέατρο σε Ινδία, Ιράν και Αφγανιστάν γνωρίζοντας νέες παραδόσεις. Συγκαταλέγεται στους σκηνοθέτες εκείνους που και χωρίς παρουσία σκηνής έχει πολλά να μεταφέρει.

«Όσο περισσότερη προσπάθεια καταβάλουμε να κατανοήσουμε τον θάνατο, τόσο περισσότερα κύτταρά μας δονούνται με ζωή», αναφέρει επιβεβαιώνοντας έτσι την άποψη πολλών που τον θέλουν μπροστά από την εποχή του.

«Το θέατρο δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Μπορεί όμως να αναδείξει την ελπίδα και τη δύναμη που χρειάζεται να αντλήσει κανείς ώστε να ακουστεί. Στο θέατρο προσπαθούμε να παρουσιάσουμε μια διαφορετική οπτική γωνία», τονίζει με μια κρατημένη αισιοδοξία και έναν εμφανή ρεαλισμό.

Από την Ελλάδα διατηρεί τα δικά του «φυλαχτά». Θυμάται πριν από 30, περίπου, χρόνια, το 1985, τη φράση της Μελίνας Μερκούρη που μέχρι σήμερα ανακαλεί.

«Αν δεν έρθεις, θα πεθάνω» τον απείλησε η Μελίνα Μερκούρη πριν εκείνος φέρει τη «Μαχαμπαράτα» στο Θέατρο Πέτρας.

Eλισάβετ Σταμοπούλου

entertainment.in.gr