Ο Λουίς Πουένσο μιλά στο in.gr για την οσκαρική «Επίσημη Ιστορία»

Αγγελική Στελλάκη

Θεωρείται μία από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες του αργεντίνικου σινεμά. Ο σκηνοθέτης Λούις Πουένσο έγινε γνωστός για την ταινία του η «Επίσημη Ιστορία», την οποία γύρισε πριν καλά – καλά πέσει η δικτατορία στη χώρα και αναφερόμενος σε θέματα που αποτελούσαν ακόμα ανοιχτές πληγές για τους κατοίκους της χώρας.

Η ταινία χάρισε στην Αργεντινή Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας το 1986, κέρδισε σειρά βραβείων σε μεγάλα Φεστιβάλ, ενώ απέσπασε ιδιαιτέρως κολακευτικά σχόλια για την ερμηνεία της πρωταγωνίστριας Νόρμα Αλεάντρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρωταγωνιστικό ζευγάρι της ταινίας θα «έσμιγε» ξανά μετά από 25 χρόνια στην ταινία «Πατέρας της Νύφης» με τον Ρικάρντο Νταρίν.

Η ταινία του Πουένσο μιλά με θάρρος για ζητήματα που αφορούσαν την σύγχρονη Αργεντινή. Μια καθηγήτρια Ιστορίας αρχίζει να καταλαβαίνει ότι εδώ και χρόνια γνωρίζει την επίσημη εκδοχή των γεγονότων. Σταδιακά η ιδέα ότι η υιοθετημένη κόρη της μπορεί να είναι παιδί κάποιας αγνοούμενης γυναίκας θα μπει στο μυαλό της και η ίδια θα κληθεί να πάρει σημαντικές αποφάσεις που θα επηρεάσουν ολόκληρη τη ζωή της.

Το in.gr μίλησε με τον Λουίς Πουένσο με αφορμή την επανέκδοση της ταινίας, 30 χρόνια μετά την πρώτη προβολή της. Ο σκηνοθέτης – παραγωγός αναφέρθηκε στη δυσκολία των γυρισμάτων, αλλά και στην σύγχρονη οικονομική κρίση, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Οι οικονομικοί κολοσσοί δεν χρειάζονται πια τους στρατιωτικούς για να επιβάλουν τα δόγματά τους. Έχουν άλλες μεθόδους».

«Αποφάσισα να κάνω την ταινία κατά τη διάρκεια του πολέμου των Μαλβίνων και γράψαμε το σενάριο το 1983, ενώ κυβερνούσαν ακόμα οι στρατιωτικοί. Κάναμε τα γυρίσματα τον Απρίλιο του 1984 στο σπίτι μου, ενώ ζούσα εκεί με τα μικρά παιδιά μου» θυμάται ο σκηνοθέτης.

Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε η παραγωγή ήταν πολλές. Ο σκηνοθέτης μάς περιγράφει μερικές από αυτές: «Η μαμά της Αναλία, της τετράχρονης πρωταγωνίστριάς μας, την πήγαινε κάθε βράδυ από το σπίτι μου (όπου κάναμε τα γυρίσματα) στο δικό τους, στην αντίθετη πλευρά του ευρέως Μπουένος Άιρες. Η διαδρομή με το αυτοκίνητο διαρκούσε πάνω από μια ώρα. Δυο βράδια την ίδια εβδομάδα, την απείλησαν 2-3 άντρες. Την πρώτη φορά λεκτικά, τη δεύτερη την άρπαξαν απ’ τον λαιμό, ενώ κρατούσε το παιδάκι κοιμισμένο στην αγκαλιά της. Την διέταξαν να αποσύρει την κόρη της απ’ την ταινία. Περιμέναμε κάτι τέτοιο, αλλά όχι να απειλήσουν το παιδί. Κι έτσι, σταματήσαμε τα γυρίσματα με το παιδί, ανακοινώσαμε το τέλος των γυρισμάτων και τα αναστείλαμε για λίγο. Δυο εβδομάδες αργότερα, αρχίσαμε και πάλι παράνομα».

«Δεν βιώναμε έναν πόλεμο», επισημαίνει ο σκηνοθέτης. «Η χούντα το ονόμασε «βρόμικο πόλεμο» για να νομιμοποιήσει την γενοκτονία».

Η Επίσημη Ιστορία «έκανε πρεμιέρα στην Αργεντινή τον Απρίλιο του 1985, τη Μεγάλη Εβδομάδα. Κι άρχισε να προκαλεί το ενδιαφέρον από τον Μάιο, στις Κάννες, όταν η Νόρμα Αλεάνδρο κέρδισε το Πρώτο Βραβείο Γυναικείου Ρόλου. Συνέχισε να πηγαίνει καλά χάρη στα βραβεία και σε άλλα φεστιβάλ, με αποκορύφωμα τη Χρυσή Σφαίρα και το Όσκαρ το 1986».

• Διαβάστε περισσότερα για την «Επίσημη Ιστορία»

Στην ταινία βλέπουμε πως μία οικονομική ελίτ στήριζε ουσιαστικά τη δικτατορία μένοντας αμέτοχη ή συμβάλλοντας στα εγκλήματά της.

Σήμερα «το οικονομικό μοντέλο δεν έχει αλλάξει. Αντιθέτως, έχει επεκταθεί πια στον κόσμο, εφαρμόζεται στην Ευρώπη και επέστρεψε δριμύτερο σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής. Τα αποτελέσματά του, όχι μόνο στην Αργεντινή, είναι εξοντωτικά» σημειώνει ο Λουίς Πουένσο.

«Ό,τι συνέβη εδώ και 30 χρόνια στην Αργεντινή και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής δεν ήταν τυχαίο, αλλά συστηματικά προσχεδιασμένο για να επιβάλει ένα οικονομικό μοντέλο, που δεν διαφέρει απ’ αυτό που υπομένει η Ελλάδα και όλη η Ευρώπη. Η μόνη συγκυριακή διαφορά είναι ότι οι οικονομικοί κολοσσοί δεν χρειάζονται πια τους στρατιωτικούς για να επιβάλουν τα δόγματά τους. Έχουν άλλες μεθόδους» τονίζει ο σκηνοθέτης.

Πώς, όμως, μεταφέρεις το ιστορικό τραύμα στη μεγάλη οθόνη;

«Στα ισπανικά χρησιμοποιούμε την ίδια λέξη για να μιλήσουμε για την Ιστορία, με κεφαλαίο, τα «ιστορικά γεγονότα» δηλαδή, αλλά και για να μιλήσουμε και για μια προσωπική ιστορία, για ένα αφήγημα σχετικό με προσωπικές ζωές. Η Επίσημη Ιστορία αναφέρεται και στις δύο έννοιες της λέξης και στην αλληλεπίδρασή τους. Εγώ δεν ήξερα πώς να μιλήσω για ένα «κοινωνικό τραύμα» χωρίς να αναφερθώ στις ατομικές του συνέπειες. Ή, για να το πω ανάποδα: η αφήγηση της ζωής μερικών ανθρώπων αποκαλύπτει ολόκληρη την κοινωνία. Στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο υπάρχουν σπουδαία παραδείγματα που το επιβεβαιώνουν».

Η ταινία προβάλλεται σε ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια με αφορμή τα 30 χρόνια από την πρώτη προβολή της. «Μεταφέραμε το αρνητικό φιλμ σε ψηφιακή πλατφόρμα 4Κ και ενισχύσαμε λήψη-λήψη την ταινία με τον Φέλιξ «Τσάνγκο» Μόντι, τον διευθυντή φωτογραφίας της Επίσημης Ιστορίας και πολλών άλλων ταινιών που κάναμε μαζί. Είμαστε μια ζωή φίλοι. Ήταν μεγάλη τύχη και ευχαρίστηση που μπορέσαμε να το κάνουμε τόσο διεξοδικά. Όσο για τον ήχο, τον καθαρίσαμε, προσθέσαμε foley και άλλες συχνότητες, ξανακάναμε μίξη και καταλήξαμε σε στέρεο 5.1, ενώ το αρχικό ήταν μονοκάναλο. Όλη η διαδικασία πάντως ήταν τεχνικού τύπου. Δεν αλλάξαμε ούτε λέξη, ούτε μια εικόνα. Η Επίσημη Ιστορία εξακολουθεί ακριβώς η ίδια».

Η κόρη του Λουίς Πουένσο, Λουσία, είναι γνωστή σκηνοθέτις στην Αργεντινή. Η «Επίσημη Ιστορία» μιλά για την παρακαταθήκη που αφήνει κάποιος στις μελλοντικές γενιές. Υπάρχει κάτι που ο ίδιος θα ήθελε να αφήσει ως παρακαταθήκη στα παιδιά του;

Εκείνος μάς απαντά: «Η Λουσία και τα άλλα τρία μου παιδιά, κινηματογραφιστές όλοι τους, είναι συνεργάτες μου. Δουλεύουμε μαζί. Μια ζωή με συνοδεύουν σε όλα τα γυρίσματα, από τότε που γεννήθηκαν. Εξακολουθούμε να μαθαίνουμε ο ένας απ’ τον άλλον. Και πιστεύω ότι σ’ αυτό το σημείο της ζωής μου, εγώ μαθαίνω απ’ τα παιδιά μου περισσότερα απ’ όσα μπορώ να τους διδάξω».

* Η «Επίσημη Ιστορία» προβάλλεται από την Πέμπτη στις κινηματογραφικές αίθουσες σε διανομή weirdwave.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ