Λήδα Πρωτοψάλτη: Η τέχνη είναι παρηγορητική, δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο

Αγγελική Στελλάκη

Την παίρνω τηλέφωνο ένα χειμωνιάτικο απόγευμα, λίγο πριν προβληθεί στις αίθουσες η νέα της ταινία «Η Ρόζα της Σμύρνης». Η Λήδα Πρωτοψάλτη μιλά στο in.gr καθισμένη απέναντι από ένα πιάνο -όπως μας λέει η ίδια-, το οποίο αγόρασε η μητέρα της, πρόσφυγας από τη Ρωσία, με τα πρώτα χρήματα που έβγαλε στην Ελλάδα.

Η έμπειρη ηθοποιός γνωρίζει από προσφυγιά. Ο πατέρας της ήταν πρόσφυγας από τη Σμύρνη -όπως και ο χαρακτήρας της, η Ρόζα, στην ταινία του Γιώργου Κορδέλλα.

Στην «Ρόζα» η Λήδα Πρωτοψάλτη βλέπει το παρελθόν της να έρχεται ξανά στην επιφάνεια μέσα από ένα ματωμένο νυφικό, μια επιστολή και μια παλιά φωτογραφία.

«Ο πατέρας μου ήταν Σμυρνιός και η μαμά μου από τη Ρωσία. Η οικογένεια του πατέρα μου ήρθε από τη Σμύρνη στην Ελλάδα. Μια μέρα, βγαίνοντας από το τραμ ο παππούς μου, τον πατάει αυτοκίνητο -τότε που υπήρχαν τρία αυτοκίνητα στην Αθήνα. Έμεινε η γιαγιά μόνη να μεγαλώσει τρία αγόρια. Στη Σμύρνη ήταν πλούσιοι, ήταν ποτοπαραγωγοί. Εδώ, μέχρι και λεμόνια πουλούσε στην αγορά η γιαγιά μου, η οποία ήταν αρχόντισσα στην πατρίδα της» λέει η Λήδα Πρωτοψάλτη στο in.gr.

Όσο για τη μητέρα της, εκείνη ήρθε από τη Ρωσία και σπούδασε μουσικός. «Με τα πρώτα λεφτά που έβγαλε αγόρασε το πιάνο. Έμενε με την οικογένειά της σε ένα υπόγειο και όταν έβρεχε, το πιάνο έμπαινε μέχρι τη μέση στο νερό. Και παρ’ όλα αυτά δεν έπαθε τίποτα. Οι άνθρωποι αυτοί έδωσαν μάχες για να επιβιώσουν και όχι μόνο για να επιβιώσουν, αλλά να κάνουν και καριέρα» προσθέτει η κ. Πρωτοψάλτη.

«Οι άνθρωποι αυτοί ξεριζώθηκαν. Αυτό γίνεται σήμερα με την προσφυγική κρίση: ξεριζώνονται άνθρωποι από τον τόπο τους, από το σπιτικό τους, από τα καλά τους» τονίζει.

«Ο πόλεμος είναι ό,τι φριχτότερο υπάρχει σε αυτή τη ζωή. Αυτή τη στιγμή άνθρωποι πολεμούν και τους σκοτώνουν εν ψυχρώ» προσθέτει.

Επιστρέφοντας στον κεντρικό χαρακτήρα της ταινίας του Γιώργου Κορδέλλα, η κ. Πρωτοψάλτη λέει: «Η Ρόζα είναι μια γυναίκα που πάλεψε πολύ, έχασε το παιδί της και τη νύφη της σε αυτοκινητιστικό και μεγάλωσε μόνη την εγγονή της. Έζησε έναν απελπισμένο έρωτα στο παρελθόν, όταν ήταν νέα. Δεν το έβαλε κάτω. Είναι πολύ δυναμική. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να επιζήσει; Και η γυναίκα που παίζω στο θεατρικό τέτοια γυναίκα είναι, έχει πολλά κοινά στοιχεία με τη Ρόζα.»

Αναφέρεται στην παράσταση «Το Ψωμί της Νινευή», την οποία ανεβάζουν με τον Σταύρο Ζαλμά στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.

«Η παράσταση κάνει τον κόσμο να συγκλονίζεται» λέει η ηθοποιός. Η παράσταση αφηγείται μια Οδύσσεια και αναφέρεται στο σημείο Ανατολής και Δύσης, στην επιθυμία της Νουρ και του Σαμίρ να συμφιλιωθούν με τους εχθρούς που κουβαλούν μέσα τους από την πατρίδα τους.

«Ό,τι ασχολείται με τον άνθρωπο στην τέχνη έχει επιτυχία. Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε φριχτή κατάσταση» συμπληρώνει η ηθοποιός.

Βρίσκεται η απάντηση στην τέχνη; «Η τέχνη είναι παρηγορητική» λέει. «Σε παρηγορεί απλώς, δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Μπορεί να στηρίξει τον άνθρωπο, να τον κάνει να δει τον εαυτό του, να κρίνει ο ίδιος τον εαυτό του. Εκεί μπορούμε να δούμε αλλιώς τα πράγματα» προσθέτει.

«Τα κράτη πρέπει να σκύψουν πάνω από το πρόβλημα της προσφυγικής κρίσης. Μόνο αυτά, τα δυνατά κράτη, μπορούν να βοηθήσουν τον κόσμο» λέει.

Η Λήδα Πρωτοψάλτη μετράει πάνω από μισό αιώνα ζωής στο θεατρικό σανίδι. «Σε όλους μου τους ρόλους έδωσα κομμάτια από τον εαυτό μου» τονίζει.

«Αυτό στο οποίο δίνω σημασία είναι η ποιότητα του κειμένου –στο σινεμά το σενάριο, στο θέατρο η παράσταση- και οι δυνατότητες να κάνεις μια καλή δουλειά. Να μην καταπιάνεσαι με σαχλαμαρίτσες και αστειάκια που δεν είναι αστεία. Βλέπω στην τηλεόραση κωμωδίες που δεν σε κάνουν να γελάς» σημειώνει.

«Ένας ρόλος που θυμάμαι με πολύ τρυφερότητα είναι ο Πινόκιο που είχε ανεβάσει η Ξένια Καλογεροπούλου. Ο Πινόκιο ήμουν εγώ. Ήταν μια τεράστια επιτυχία τότε, με τα παιδιά να συμμετέχουν.»

* Η ταινία «Η Ρόζα της Σμύρνης» προβάλλεται ήδη στις κινηματογραφικές αίθουσες, σε διανομή Feelgood.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ