Μάνος Καρατζογιάννης: H μικρότητά μας οδηγεί σε αδιέξοδο

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου

Δυο αδέλφια συναντιούνται μετά από 25 χρόνια. Βρίσκονται μαζί επί 15 ώρες σε ένα εγκαταλειμμένο κτίριο. Γύρω τους τα ερείπια του εμφύλιου σπαραγμού…Στην πολιτική αυτή αλληγορία μεταφέρει, για άλλη μια φορά, το κοινό ο σκηνοθέτης Μάνος Καρατζογιάννης.

Από τη σκηνή του Bios παρουσιάζει μια ιστορία που επιχειρεί να ρίξει άπλετο φως στα μελανά σημεία της ιστορίας. Ο τίτλος του έργου του Ενζό Κορμάν πυροδοτεί συνειρμούς. Diktat είναι το όνομα που φιγουράρει μπροστά από το κείμενο.

«Είναι ένα εξαιρετικά πυκνό κείμενο με ρητορική που ακροβατεί επικίνδυνα. Επικεντρώθηκα λοιπόν σε κάτι που μας ενώνει: στην πανανθρώπινη μνήμη», δηλώνει στο in.gr o κ. Καρατζογιάννης και εξηγεί πως ένα είναι «σίγουρο: το μίσος είναι περιττό».

Αναδεικνύει, δε, τα εξής δύο ερωτήματα που, όσο κι αν χρόνος κυλά, δεν θα πάψουν να απασχολούν: Γιατί η ιστορία γράφεται πάντα από τους νικητές; Μπορεί ο πολιτισμός να μας βγάλει από το αδιέξοδο ή «καίγεται» κι αυτός ανάμεσα στις στάχτες και τα ερείπια της πόλης;

Xωρίς να υιοθετεί πολιτικό λόγο, αλλά επικαλούμενος τη λογική, αναφέρεται στο σημερινό αδιέξοδο και το σημερινό εφιάλτη.

Παρουσιάζετε μια πολιτική αλληγορία με φόντο στιγμές της σύγχρονης ιστορίας των τελευταίων 50 χρόνων. Τι αναδεικνύεται μέσα από την αναδρομή;
Μια αλληγορία με φόντο τη σύγχρονη πολιτική ιστορία είναι το Diktat του Ενζό Κορμάν που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Σύγχρονου Θεάτρου Γαλλικό Θέατρο à la grecque 2016. Μέσα στη δίνη του εμφύλιου σπαραγμού ένα ραντεβού-απολογισμός θα ενώσει ξανά τα δυο αδέλφια, που θα αφήσουν για λίγο στην άκρη το δίκιο τους. Σε αυτήν την άκρη, στο ανθρώπινο όριο της προσφυγικής κρίσης, λίγο πριν ο ένας αδελφός αναλάβει την εξουσία, τα δυο αδέλφια θα προσπαθήσουν να καταλάβουν το ένα το άλλο. Να δανειστούν για λίγο ο ένας τα μάτια του άλλου. Να μεταφράσουν την πραγματικότητα ο ένας με την ιδιότητα του άλλου. Να ακούσουν. Πώς «διαβάζει» την προσωπική του ιστορία αλλά και την ιστορία του λαού του ένας ψυχίατρος και πώς ένας καθηγητής ιστορίας; Η μνήμη των περασμένων γενοκτονιών μας έσωσε ποτέ από τις νέες γενοκτονίες; Γιατί η ιστορία γράφεται πάντα από τους νικητές;
Μπορεί ο πολιτισμός να μας βγάλει από το αδιέξοδο ή «καίγεται» κι αυτός ανάμεσα στις στάχτες και τα ερείπια της πόλης; Ίσως να έχουν δίκιο και οι δύο, όπως σε όλες τις τραγωδίες.
Ένα είναι σίγουρο: το μίσος είναι περιττό.

Αφότου ολοκληρώσατε την ανάγνωση του κείμενου του Ενζό Κορμάν, ποια ήταν η πρώτη σας σκέψη; Μπήκατε στον πειρασμό της σύγκρισης του παρελθόντος με τις υφιστάμενες συνθήκες;
Η πρώτη μου σκέψη για να είμαι ειλικρινής ήταν αν θα τα καταφέρω. Είναι ένα εξαιρετικά πυκνό κείμενο με ρητορική που ακροβατεί επικίνδυνα. Επικεντρώθηκα λοιπόν σε κάτι που μας ενώνει: στην πανανθρώπινη μνήμη. Εκεί εστιάζει η σκηνοθεσία. Το Θέατρο για μένα άλλωστε είναι η μνήμη. Είναι ένα στοιχείο της σκηνοθετικής μου ματιάς. Η μνήμη είναι η ιστορία μας, η προσωπική και η συλλογική. Και το έργο μας εκεί ακουμπά: στη μνήμη, που ενώνει ακόμη και τα πιο αντίπαλα στρατόπεδα. Άλλωστε η ιστορία είναι πάντα ίδια.

Στην παράσταση παρακολουθούμε δύο αδέρφια που τρέφουν μίσος το ένα για το άλλο. Το μαχαίρι του διχασμού κρατά μια πολιτική κόντρα;
Ακριβώς. Δυο στρατόπεδα. Οι Γαλάζιοι και οι Κόκκινοι. Μια ιστορία. Η ίδια. Πάντα. Παντού. Σ’ όλες τις χώρες. Σ’ όλες τις εποχές. Καθεστώς ο Διχασμός στην πόλη. Όπως στην οικογένεια του Βάλ και του Πιετ.Δυο αδέλφια από την ίδια μάνα. Ο πατέρας… Ποιος θα επικρατήσει; Τι θα επικρατήσει; Τι μπορεί να ανατρέψει το καθεστώς;

Τελικά από τα κομμάτια της ιστορίας που συναντάμε στο έργο, καταλαβαίνουμε γιατί οδηγηθήκαμε στο σημερινό αυτό αδιέξοδο;
Δεν ξέρω τι καταλαβαίνουμε. Σίγουρα πάντως συναισθανόμαστε. Μπαίνουμε ο ένας στη θέση του άλλου. Κι αυτό είναι σημαντικό. Η ενσυναίσθηση. Η ετερότητα. Ο σεβασμός στη διαφορετική γνώμη. Στον άλλο. Είναι ένα έργο γεμάτο πόνο και αγάπη, όπως όλη η ιστορία της ανθρωπότητας.

Εάν σας έλεγαν να μιλήσετε για αδιέξοδο, αξιολογώντας τα σημερινά δεδομένα, προς ποια μεριά θα στρέφατε το βλέμμα σας;
Στη μικρότητά μας. Πως ενώ έχουν καταρρεύσει οι ιδεολογίες και έχουν αποδυναμωθεί τα κόμματα και τα συστήματα εξουσίας, εξακολουθούμε να κρίνουμε σύμφωνα με μια παράταξη και όχι με το δίκιο. Αυτό με ξεπερνά στην κοινωνία μας, ακόμα και τώρα.

Τι θα λέγατε ότι θυμίζει εφιάλτη;
Εφιάλτης είναι το μίσος.. Αυτή η έμφυτη ροπή προς το κακό που έχει ο άνθρωπος, όταν ξυπνάει… Κι ο άνθρωπός, όπως γράφει κι ο Σέφερης, είναι μαλακός σαν το χόρτο. Ικανός για τον άθλο και το άθλιο.

Πληροφορίες

Πρεμιέρα: Δευτέρα, 06 Μαρτίου στις 21:00
Παραστάσεις: από Δευτέρα, 06 Μαρτίου 2017 έως Τρίτη, 04 Απριλίου 2017
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Δευτέρα & Τρίτη στις 21:00
Διάρκεια: 70 λεπτά
Εισιτήριο: 10 ευρώ (ενιαίο)
Χώρος: ΒΙΟS
Διεύθυνση: Πειραιώς 84. Αθήνα
Τηλέφωνο κρατήσεων: 210-3425335

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ