Η μόρφωση προστατεύει από τη νόσο Αλτσχάιμερ

Η ανώτερη μόρφωση σχετίζεται με σημαντικά χαμηλότερη πιθανότητα εκδήλωσης νόσου Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με την μεγαλύτερη μέχρι σήμερα γενετική μελέτη για τα αίτια της νευροεκφυλιστικής νόσου που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό εντυπο BMJ.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η μόρφωση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο νόσηση ενδυναμώνοντας τον εγκέφαλο ώστε να μπορεί να αντιπαλέψει τη ζημιά που προκαλεί η νόσος Αλτσχάιμερ και αυξάνοντας τις πιθανότητες το άτομο να ακολουθεί ένα υγιεινότερο μοντέλο ζωής.

Η επιστημονική ομάδα υπό την Δρ Σουζάνα Λαρσον του Ινστιτούτου Καρολίνσκα της Στοκχόλμης μελέτησαν στοιχεία από γενετικές μελέτες που αφορούσαν 405.000 άτομα για να ελέγξουν τον ρόλο 24 διαφορετικών παραγόντων, από τη μόρφωση μέχρι τη διατροφή, τον τρόπο ζωής, την υγεία και τους φλεγμονώδεις παράγοντες.

Τελικά επικεντρώθηκαν σε 17.008 περιπτώσεις νόσου Αλτσχάιμερ και συνέκριναν τους ασθενείς με μια ομάδα 37.154 υγιών ατόμων.

Οι συμβατικές μελέτες παρατήρησης έχουν δείξει ότι τα χαμηλά μορφωτικά επιτεύγματα σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο νόσου Αλτσχάιμερ, με το 19% των περιπτώσεων να σχετίζονται με αυτή την παράμετρο.

«Η γενετικά προβλεπόμενη υψηλότερη εκπαιδευτική επίδοση συσχετίστηκε με σημαντικά χαμηλότερες πιθανότητες νόσου Αλτσχάιμερ», εξηγεί η Δρ Λαρσον που χρησιμοποίησε την τεχνική της τυχαιοποίησης Mendelian για να καταγράψει τα αιτιολογικά συμπεράσματα από γενετικές μεταλλάξεις.

Διαπίστωσαν ότι «η διάρκεια της εκπαίδευσης που απονέμεται από 152 γενετικές παραλλαγές και η ολοκλήρωση της κολλεγιακής/πανεπιστημιακής εκπαίδευσης που απονέμεται από 32 παραλλαγές ήταν σημαντικά συνδεδεμένες με τη νόσο Αλτσχάιμερ».

Υπήρχε επίσης «ενδεικτική συσχέτιση» ανάμεσα στην γενετικά προβλεπόμενη μεγαλύτερη ποσότητα καπνίσματος και τον χαμηλότερο κίνδυνο της νόσου Αλτσχάιμερ. Η σχέση αυτή, ήταν ωστόσο πολύ στενά συνδεδεμένη με μια συγκεκριμένη γενετική μετάλλαξη. «Η σχέση καθοδηγούνταν από μια γενετική μετάλλαξη κοντά στα γονίδια του υποδοχέα της νικοτινικής ακετυλοχολίνης και δεν ίσχυε όταν εξαιρέθηκε η μετάλλαξη», αναφέρεται στα συμπεράσματα της μελέτης.

Η γενετικά προβλεπόμενη κατανάλωση αλκοόλ δεν σχετίστηκε με τη νόσο Αλτσχάιμερ αλλά υπήρχε μια «ενδεικτική συσχέτιση» μεταξύ της γενετικά προβλεπόμενης μεγαλύτερης κατανάλωσης καφέ και των περισσότερων πιθανοτήτων για νόσο Αλτσχάιμερ.

Οι συνεργάτες της Δρ Λάρσον, Γκιλ Λιβινγκστοουν, καθηγητής Ψυχιατρικής Γηριατρικής στο UCL και ο Άντριου Σομμερλαντ, από το Τμήμα Ψυχιατρικής του ιδίου πανεπιστημίου γράφουν στο BMJ: «Η Δρ Λάρσον ανακάλυψε ότι η περισσότερη μόρφωση σχετίζεται με μειωμένες πιθανότητες εκδήλωσης νόσου Αλτσχάιμερ. Μια προηγούμενη μελέτη συνέδεσε τη μείωση του επιπολασμού της άνοιας σε ορίζοντα 12ετίας στις ΗΠΑ με την αύξηση των επιπέδων εκπαίδευσης. Η μόρφωση είναι πιθανό να διαδραματίσει ρόλο στον κίνδυνο εκδήλωσης άνοιας μέσω της δημιουργίας γνωστικού αποθεματικού, την ένδειξη για την ύπαρξη ενός πιο ανθεκτικού εγκεφάλου, ικανού να αντέξει καλύτερα την νευροπαθολογική βλάβη και την αύξηση των υγιεινών συμπεριφορών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που σχετίζεται με την υγεία της καρδιάς. Αυτά τα ευρήματα σχετικά με την προστατευτική επίδραση της μόρφωσης υπογραμμίζουν περαιτέρω τη σημασία της παροχής και της παράτασης της παιδικής εκπαίδευσης στις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα όπου δεν υπάρχει ισότιμη πρόσβαση, ενδεχομένως για την αναχαίτιση της τεράστιας προβλεπόμενης αύξησης των ατόμων με άνοια στις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα».

Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr