Άμεσα ή αμέσως;

Θα ξεκινήσουμε την προσπάθειά μας να λύσουμε ορισμένες τουλάχιστον από τις απορίες που έχουν πολλοί χρήστες της νέας ελληνικής γλώσσας θίγοντας το ζήτημα της λανθασμένης χρήσης που παρατηρείται κατά κόρον στο ζεύγος επιρρημάτων άμεσα – αμέσως.

Μολονότι πρόκειται για ένα φαινόμενο που έχει επισημανθεί κατ’ επανάληψιν, οι περισσότεροι ομιλητές και «κονδυλοφόροι» αδυνατούν εντελώς να συλλάβουν ή, στην καλύτερη περίπτωση, αντιλαμβάνονται ασαφώς τη διάκριση μεταξύ των επιρρημάτων άμεσα και αμέσως.

Προς αποφυγήν παρερμηνειών, που αναπόφευκτα προκαλούνται όταν ακούμε και διαβάζουμε νυχθημερόν το άμεσα, αλλά σπανίως πλέον συναντούμε το αμέσως, επισημαίνουμε τα εξής: το επίρρημα άμεσα σημαίνει απευθείας, χωρίς διαμεσολάβηση, χωρίς παρέμβαση τρίτου, χωρίς τη μεσολάβηση κανενός προσώπου ή πράγματος (δηλαδή, δηλώνει τον τρόπο), ενώ το επίρρημα αμέσως σημαίνει ευθύς, τάχιστα, πάραυτα, αυτοστιγμεί, αυθωρεί και παραχρήμα, αμελλητί, ανυπερθέτως, χωρίς αναβολή, χρονοτριβή ή καθυστέρηση (δηλαδή, δηλώνει το χρόνο).

Ως εκ τούτου, είναι πέρα για πέρα λανθασμένη η (ευρύτατα διαδεδομένη) χρήση τού άμεσα στη θέση τού αμέσως. Ιδού ελάχιστα από τα μαργαριτάρια που αλιεύσαμε: «Βρείτε άμεσα από πού κατάγεστε πληκτρολογώντας το επώνυμό σας εδώ», «Θέλει σκληρές αποφάσεις, και μάλιστα άμεσα», «Να βελτιωθούμε άμεσα», «Να σταματήσει άμεσα η θηριωδία στην Παλαιστίνη», «Άμεσα θα επαναλειτουργήσει το αεροδρόμιο του Λούτον». Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις το άμεσα πρέπει να αντικατασταθεί από το αμέσως.

Όμως, πού και πώς θα χρησιμοποιήσουμε σωστά το επίρρημα άμεσα; Η απάντηση είναι απλή και ξεκάθαρη: στις περιπτώσεις εκείνες όπου θέλουμε να δηλώσουμε την απευθείας σχέση – σύνδεση μεταξύ δύο πλευρών ή προσώπων και μόνον (δηλαδή, το αντίθετο του επιρρήματος έμμεσα ή εμμέσως).

Ιδού τα σχετικά παραδείγματα: «Θεωρώ ότι είναι προς το συμφέρον σου να συνεννοηθείς άμεσα με τον προϊστάμενό σου», «Η αγορά ενός αυτοκινήτου μάς ενδιαφέρει άμεσα, γι’ αυτό και ζητώ τη βοήθειά σου», «Ο υπουργός δήλωσε ότι η υπόθεση δεν τον αφορά άμεσα».