Απλά ή απλώς;

Γλωσσικών αποριών συνέχεια με ένα ακόμη ζεύγος επιρρημάτων που απαντά πολύ συχνά στο γραπτό ή στον προφορικό λόγο, δυστυχώς όμως κατά κανόνα κακοποιημένο. Αναφερόμαστε στα επιρρήματα απλά και απλώς, που δεν είναι σε καμία περίπτωση ταυτόσημες λέξεις, μολονότι πολλοί, μεταξύ αυτών ακόμη και αναγνωρισμένοι συγγραφείς ή δημοσιογράφοι, το έχουν βάλει πείσμα να μας πείσουν για το αντίθετο, χρησιμοποιώντας το απλά εική και ως έτυχε.

Θα επιχειρήσουμε αρχικά να αποσαφηνίσουμε την έννοια των δύο λέξεων, ώστε να καταστεί απολύτως σαφής η μεταξύ τους διαφορά. Το επίρρημα απλά σημαίνει με απλό τρόπο, με απλότητα, ενώ το επίρρημα απλώς έχει την ίδια σημασία με το μόνο.

Τα ακόλουθα παραδείγματα ορθής χρήσης των δύο επιρρημάτων θεωρούμε ότι είναι άκρως διαφωτιστικά: «Ο καθηγητής αυτός έχει την ικανότητα να μιλά απλά, κι έτσι τον καταλαβαίνουν σχεδόν όλοι», «Θα ήθελα το σπίτι μου να είναι επιπλωμένο απλά, χωρίς υπερβολές και περίεργους νεωτερισμούς», «Πρόκειται για πολύπλοκες θεωρίες, γι’ αυτό και καλό θα ήταν να διατυπωθούν απλά», «Τον αγαπούν πολύ όλοι, συγγενείς και φίλοι, διότι συμπεριφέρεται απλά», «Αυτό είναι κάτι που αφορά το σύνολο των εργαζομένων, δεν είναι ένα ζήτημα απλώς προσωπικό», «Θα έλεγα ότι οι κινήσεις του δεν ήταν απλώς επιφυλακτικές, αλλά και ασυνήθιστες», «Δεν προσπαθώ να τον δικαιολογήσω, απλώς έχουν κουραστεί τα μάτια του από την πολλή δουλειά», «Για να τα πετύχουμε όλα αυτά δε χρειάζεται να τετραγωνίσουμε τον κύκλο, χρειάζεται απλώς κοινή λογική».

Όπως γίνεται αντιληπτό από τα ανωτέρω, δεν επιτρέπεται να θεωρούμε ότι το άμοιρο απλά είναι υποκατάστατο τού απλώς, ούτε βεβαίως να προσφεύγουμε στη χρήση του κακόηχου και ενοχλητικού απλά και μόνο, όταν θέλουμε να δηλώσουμε την αποκλειστική αιτία ή τον αποκλειστικό σκοπό. Εν προκειμένω, ο ενδεδειγμένος τρόπος έκφρασης είναι ο ακόλουθος: «Μόνο και μόνο επειδή διαφώνησες μαζί του σε όλα τα θέματα, δεν πρόκειται να σε υποστηρίξει», «Τα έκανε όλα αυτά, απλώς και μόνο για να διευθετήσει τη διένεξη».