H Ελλάδα πρωτοπορεί στην έρευνα για τον καρκίνο πνεύμονα

Στην πρώτη γραμμή της επιστημονικής πρωτοπορίας βρίσκεται η Ελλάδα αναφορικά με την έρευνα για την θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα. Οι πάσχοντες στη χώρα μας έχουν πρόσβαση στις περισσότερες καινοτόμες θεραπείες για τη νόσο, ενώ το Μητρώο Ασθενών που λειτουργεί στο Νοσοκομείο «Σωτηρία» συμβάλλει στην λήψη πιο εύστοχων θεραπευτικών αποφάσεων.

Όπως εξήγησε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο Κωνσταντίνος Συρίγος, καθηγητής Παθολογίας – Ογκολογίας, διευθυντής της Γ’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής της Κλινικής Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ του ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», με αφορμή το 5ο Διεθνές Συνέδριο για τον Καρκίνο του Πνεύμονα: Lung Cancer Network (18-20 Ιανουαρίου, Αθήνα), «τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν κάνει σημαντικά βήματα προς την καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών καρκινογένεσης, την έγκαιρη διάγνωση και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα, η έρευνα για τον οποίο, κατά γενική ομολογία, πρωτοπορεί στην επιστημονική εξέλιξη. Η έγκαιρη μεταφορά όλων των ανωτέρω επιτευγμάτων στην κλινική πράξη σηματοδοτεί μια νέα εποχή με σημαντική μείωση της θνητότητας και θνησιμότητας, έτσι ώστε να καταστεί ένα χρόνιο νόσημα».

Σύμφωνα με τον κ. Συρίγο, η Ελλάδα βρίσκεται στην πρωτοπορία της έρευνας στον καρκίνο του πνεύμονα και οι περισσότερες από τις νεότερες θεραπείες είναι διαθέσιμες και στην χώρα μας, σε εξειδικευμένα ογκολογικά κέντρα.

Τόνισε ωστόσο ότι «πρέπει παρ’ όλα αυτά να γίνει κατανοητό ότι δεν είναι όλες κατάλληλες για όλους τους ασθενείς. Συγκεκριμένες υπο-ομάδες ασθενών με καρκίνο ωφελούνται από συγκεκριμένες στρατηγικές αντιμετώπισης. Θα πρέπει ο κάθε ασθενής να απευθύνεται σε παθολόγο-ογκολόγο και να συζητά μαζί του για τις διαθέσιμες θεραπείες και να επιλέγουν από κοινού τη βέλτιστη προσέγγιση που οδηγεί στην εξατομικευμένη προσέγγιση, καθώς κάθε ασθενής είναι μοναδικός και διαφορετικός από κάθε άλλον».

Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί το πιο συχνό νεόπλασμα παγκοσμίως, με σχεδόν 2 εκατομμύρια νέους ασθενείς να διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο, αριθμός που αντιστοιχεί σε ποσοστό 15% όλων των νέων ασθενών με κακοήθεια. Στην Ελλάδα έχει υπολογισθεί ότι 6.500 άτομα χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους από αυτή τη μορφή καρκίνου, που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στο κάπνισμα.

Σύμφωνα, μάλιστα, με πρόσφατη ευρωπαϊκή μελέτη, το κόστος διαχείρισης των ασθενών με καρκίνο πνεύμονα και η απώλεια παραγωγικότητας εξαιτίας της αυξημένης θνητότητας και της σημαντικής επιβάρυνσης όλης της οικογένειας, είναι υψηλότερα σε σχέση με όλες τις άλλες μορφές καρκίνου.

Μητρώο ασθενών στο «Σωτηρία» – Άνδρες καπνιστές οι πιο πολλοί

Από το 2016, στην Γ’ Παθολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο «Σωτηρία» λειτουργεί το πρώτο Μητρώο Ασθενών με Καρκίνο του Πνεύμονα στην Ελλάδα. Η βάση δεδομένων που δημιουργήθηκε περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που αφορούν τη σωστή διαχείριση των ασθενών: δημογραφικά στοιχεία, στοιχεία που αφορούν στην κλινικοεργαστηριακή διερεύνηση, τις θεραπείες που εφαρμόσθηκαν με την τοξικότητα και τα κλινικά αποτελέσματά τους.

Επιπλέον, περιλαμβάνει στοιχεία σχετικά με την κατανάλωση πόρων από τον ασθενή και την οικογένειά του, από το νοσοκομείο και από τον ασφαλιστικό φορέα, καθώς και την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, ενώ ειδική μέριμνα έχει ληφθεί για την ασφαλή διαχείριση των προσωπικών δεδομένων και τη διασφάλιση του ιατρικού απορρήτου.

«Τα στοιχεία αυτά και η ανάλυση τους, έχουμε την πεποίθηση ότι μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση της λήψης αποφάσεων, όχι μόνο στο νοσοκομείο μας, αλλά και ευρύτερα στη βιωσιμότητα του συστήματος Υγείας στη χώρα μας», τόνισε ο κ. Συρίγος.

Η Γεωργία Κουρλαμπά, Βιοστατιστικός, αναπληρώτρια επιστημονική διευθύντρια του Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας & Έκβασης Νοσημάτων, αναφερόμενη στα κύρια ευρήματα που έχουν προκύψει έως αυτή τη στιγμή από την ανάλυση των δεδομένων του Μητρώου είπε ότι «μέχρι τη στιγμή της ανάλυσης, είχαν καταχωρηθεί 543 ασθενείς, διαγνωσθέντες, στην πλειοψηφία τους (~70%), τα έτη 2016 και 2017. Αναφορικά με τον ιστολογικό τύπο, 42,5% των ασθενών είχαν διαγνωσθεί με αδενοκαρκίνωμα, 22% με πλακώδες και 22% με μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, ενώ οι υπόλοιποι ασθενείς διαγνώσθηκαν με άλλους ιστολογικούς τύπους λιγότερο συχνούς, στοιχεία συμβατά με τη διεθνή βιβλιογραφία. Ως προς το επιδημιολογικό προφίλ των ασθενών αυτών, όπως αναμενόταν, περισσότεροι από τα 3/4 των ασθενών ήταν άνδρες, με μέση ηλικία διάγνωσης τα 67 έτη, ενώ πάνω από το 50% ήταν νυν καπνιστές, με τους υπολοίπους να είναι πρώην καπνιστές. Επιπλέον, σημαντικά κλινικά δεδομένα, όπως το στάδιο της νόσου, ύπαρξη τυχόν μεταστάσεων, βαθμός διαφοροποίησης είναι διαθέσιμα».

Αναφορικά με την πορεία από την έναρξη των πρώτων συμπτωμάτων μέχρι και την έναρξη της θεραπείας, φαίνεται να μεσοβαλούν δύο με τρεις μήνες. Η πλειοψηφία των ασθενών (~85%) φτάνουν στον ογκολόγο έχοντας τη διάγνωση από πνευμονολόγο (64%) ή θωρακοχειρουργό (25%), εντός 24 ημερών από την ημέρα της διάγνωσης, με το διάστημα αυτό να είναι αρκετά μικρότερο (13 ημέρες) για τους διαγνωσθέντες με μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Για τους ασθενείς που επισκέφθηκαν τον ογκολόγο χωρίς διάγνωση, ένα διάστημα 17 ημερών βρέθηκε να μεσολαβεί από την ημέρα της επίσκεψης μέχρι την επίσημη διάγνωση, με το διάστημα αυτό και πάλι να είναι μικρότερο για τους ασθενείς με μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (~9 ημέρες).

«Από τη διάγνωση μέχρι την έναρξη της θεραπείας, μεσολαβούν 30 ημέρες κατά μέσο όρο (δηλαδή μία εβδομάδα μετά την επίσκεψη στον ογκολόγο), με το διάστημα αυτό να είναι σημαντικά μικρότερο για τον μικροκυτταρικό καρκίνοτου πνεύμονα (19 ημέρες). Η πλειοψηφία των ασθενών υποβλήθηκε μόνο σε χημειοθεραπεία (46,2%) και ένα 25% των ασθενών υποβλήθηκε σε χημειοθεραπεία σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία. Το 14,3% των ασθενών υποβλήθηκαν σε χειρουργείο με ή χωρίς neo(adjuvant) θεραπεία, με τη λοβεκτομή να είναι η πιο συχνή χειρουργική επέμβαση (70% των χειρουργημένων ασθενών). Αναφορικά με τις χημειοθεραπείες, είναι αναλυτικά καταγεγραμμένα τα χορηγούμενα χημειοθεραπευτικά αλλά και υποστηρικτικά φάρμακα και οι δόσεις τους για κάθε κύκλο κάθε γραμμής θεραπείας, στοιχεία που θα αποτελέσουν την πηγή υπολογισμού του κόστους θεραπείας αυτών των ασθενών. Σε αυτή τη φάση κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, δεδομένου ότι οι ασθενείς είναι πρόσφατα διαγνωσθέντες και είναι ακόμα υπό θεραπεία. Τέλος, το κόστος της διάγνωσης καθώς και το κόστος παρακολούθησης των ασθενών δύναται να υπολογιστεί, δεδομένου ότι έχουν καταγραφεί όλες οι εξετάσεις (διαγνωστικές, αιματολογικές κτλ) στο στάδιο της διάγνωσης αλλά και σε κάθε επίσκεψη», συμπλήρωσε η κ. Κουρλαμπά.

Το σημαντικό ρόλο της ύπαρξης Μητρώων Ασθενών στην επίτευξη του καλύτερου δυνατού κλινικού οφέλους για τον ασθενή και την εξοικονόμηση πόρων για το σύστημα περίθαλψης, τόνισε ο Νίκος Μανιαδάκης, καθηγητής κα διευθυντής του Τομέα Διοίκησης & Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας.

«Στη χώρα μας, δυστυχώς, δεν υπάρχει ακόμα εθνικό σύστημα ηλεκτρονικής καταγραφής, συλλογής και αξιοποίησης στοιχείων για τους ασθενείς και τη φροντίδα τους, ωστόσο, ευελπιστούμε ότι η παρουσίαση, κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου, των πρώτων ευρημάτων της αξιολόγησης των στοιχείων του Μητρώου Ασθενών με Καρκίνο του Πνεύμονα, η οποία θα γίνει στο πλαίσιο του στρογγυλού τραπεζιού με τίτλο “Lung Cancer Registry: Clinical Significance & Applications”, θα αποτελέσει το έναυσμα για να γενικευτεί η προσπάθεια σε εθνικό επίπεδο», είπε ο κ. Μανιαδάκης.

Και συμπλήρωσε ότι διεθνώς έχει δοθεί έμφασηστην εφαρμογή νέων μέτρων και εργαλείων ορθής διαχείρισης των ασθενών αλλά και των πόρων που διατίθενται για τη φροντίδα τους, και κυρίως στην ανάπτυξη Μητρώων Ασθενών, που δύναται να έχουν πολλαπλές χρήσεις. Πιο συγκεκριμένα, έχουν τη δυνατότητα να υποστηρίξουν την κλινική διαχείριση του ασθενούς, την κλινική και μεταφραστική έρευνα, την επαγρύπνηση για την αξιολόγηση της ασφάλειας και αποτελεσματικότητας της τεχνολογίας μετά την έγκρισή της από τις ρυθμιστικές αρχές, την οικονομική αξιολόγηση της τεχνολογίας και την επίπτωσή της στους προϋπολογισμούς, καθώς και την αποζημίωση της νέας τεχνολογίας, την υλοποίηση συμφωνιών επιμερισμού κινδύνου μεταξύ των δημοσίων φορέων και των κατασκευαστών τεχνολογίας αλλά και την ανάλυση της διαχείρισης των ασθενών στο σύστημα για τη βελτίωση της οργάνωσης και λειτουργίας του.

5ο Διεθνές Συνέδριο για τον Καρκίνο του Πνεύμονα

Στο τριήμερο Διεθνές Συνέδριο για τον Καρκίνο του Πνεύμονα: Lung Cancer Network (18-20 Ιανουαρίου, Αθήνα), που διοργανώνεται υπό την αιγίδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διαπρεπείς ερευνητές και κλινικοί γιατροί από όλον τον κόσμο θα παρουσιάσουν τα πορίσματα της έρευνας τους, θα συζητήσουν και θα αξιολογήσουν την εμπειρία τους πάνω στις πρόσφατες εξελίξεις στην Ογκολογία – μεταξύ άλλων, την έγκαιρη διάγνωση, την ανίχνευση νέων καρκινογόνων ογκογονιδίων, την ανοσοθεραπεία, τις σύγχρονες μορφές ακτινοθεραπείας και τις συνδυαστικές θεραπείες καθώς και τις θεραπείες συντήρησης- με στόχο να χαράξουν τις μελλοντικές στρατηγικές αντιμετώπισης του καρκίνου του πνεύμονα.

health.in.gr