Χίλσμπορο: Τραγωδία, ψέματα και τελικά «Justice For The 96»

Ήταν 15 Απριλίου 1989, ένας ποδοσφαιρικός αγώνας ανάμεσα στη Λίβερπουλ και τη Νότινχαμ Φόρεστ ξεκινούσε, χωρίς κανείς να μπορεί να φανταστεί τι θα ακολουθήσει… Λίγα λεπτά μετά τη σέντρα, γράφτηκε η πιο μαύρη σελίδα στην ιστορία του βρετανικού ποδοσφαίρου και μια από τις χειρότερες στην ιστορία του αθλήτισμου.

Υπεράριθμοι φίλαθλοι, μηδαμινός έλεγχος της αστυνομίας, κακές υποδομές του γηπέδου και «εγκληματικά» κάγκελα που διαχώριζαν τον κόσμο από τον αγωνιστικό χώρο ήταν η αιτία για να φέρουν τον θάνατο σε 96 οπαδούς των «κόκκινων».

Η τραγωδία όπως μεταδόθηκε από την τηλεόραση

Το χρονικό…

Όλα ξεκίνησαν με την προσέλευση οπαδών της Λίβερπουλ έξω από το γήπεδο κατά εκατοντάδες και τον κόσμο να έχει δημιουργήσει τεράστιο «μποτιλιάρισμα», με τους οπαδούς που είχαν εισιτήρια να μην μπορούν να φτάσουν στις θύρες τους και μέσα στην απόγνωση τους να προσπαθούν να μπουν από όπου βρουν.

Χαρακτηριστικό της κατάστασης που επικρατούσε λεπτά πριν τον αγώνα πως τη στιγμή που οι ομάδες είχαν βγει ήδη στον αγωνιστικό χώρο, έξω από το γήπεδο υπήρχαν «ουρές» περίπου 5000 ανθρώπων.

Μάλιστα, η αστυνομία ζήτησε καθυστέρηση της σέντρας για λόγους ασφαλείας, αίτημα που απορρίφθηκε από τους ιθύνοντες. Απόφαση που θα άλλαζε την ιστορία του βρετανικού ποδοσφαίρου.

Σε μια ακόμα λανθασμένη κίνηση απόγνωσης από την αστυνομία και για να αποφευχθούν οι τραυματισμοί στον όχλο εκτός γηπέδου, άνοιξαν 3 πύλες οι οποίες οδηγούσαν σε ένα τούνελ που έβγαινε στις κερκίδες. Αποτέλεσμα να μπουν υπεράριθμοι οπαδοί, πολλοί εξ αυτών χωρίς εισιτήριο, και όπως ήταν λογικό όλος αυτός ο κόσμος να στριμώχνεται στο πίσω μέρος. Ως εκ τούτου αναγκάζονταν να σπρώχνουν και να πιέζουν τους μπροστινούς προς τα κάγκελα.

Επόμενο εγκληματικό λάθος της αστυνομίας ήταν, πως όταν κατάλαβε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά μέσα στις κερκίδες, σφράγισε τις πόρτες που οδηγούν στον αγωνιστικό χώρο, την μόνη πραγματική έξοδο, που θα μπορούσε να είχε σώσει πολλούς ανθρώπους, αφού από πίσω υπήρχε μόνο το μικρό τούνελ.

Στο 6ο λεπτό ο διαιτητής αναγκάστηκε να σταματήσει τον αγώνα μετά από υπόδειξη της αστυνομίας αφού πολλοί οπαδοί είχαν σκαρφαλώσει τα κάγκελα για να σωθούν. Όταν η πύλη στις κερκίδες άνοιξε ξανά, αρκετοί άρχισαν να τρέχουν προς τον αγωνιστικό χώρο. Εκείνοι έζησαν, όμως για κάποιους ήταν ήδη αργά. 94 άνθρωποι ήταν νεκροί, 766 τραυματίστηκαν, ένας έχασε τη ζωή του λίγο αργότερα στο νοσοκομείο και άλλος ένας τέσσερα χρόνια μετά βρισκόμενος σε κώμα, ανεβάζοντας τον τραγικό απολογισμό σε 96…

Η επόμενη μέρα…

Η επόμενη μέρα βρήκε την Αγγλία να θρηνεί τα θύματα, την αγγλική κυβέρνηση, αλλά και την αστυνομία να «δείχνουν» ως υπεύθυνους της τραγωδίας τους οπαδούς της Λίβερπουλ με τον υπεύθυνο Τύπου της, τότε, κυβέρνησης Θάτσερ να δηλώνει: «η τραγωδία του Χίλσμπορο δεν θα είχε γίνει ποτέ, αν ο όχλος, ξεκάθαρα μεθυσμένος, δεν προσπαθούσε να μπει με τη βία στο γήπεδο».

Τέσσερις μέρες μετά η αγγλική εφημερίδα «Sun» εκδίδει πρωτοσέλιδο ντροπή για τη δημοσιογραφία, όπου επικαλούμενη κυβερνητικές πηγές, κατηγορεί τους οπαδούς της Λίβερπουλ πως όντας μεθυσμένοι έκλεβαν τα πορτοφόλια των πτωμάτων, ουρούσαν τους αστυνομικούς και έδερναν τους γιατρούς που προσπαθούσαν να δώσουν τις πρώτες βοήθειες. Από εκείνη τη μέρα, μέχρι και σήμερα η πόλη του Λίβερπουλ μποϊκοτάρει τη εφημερίδα, η οποία δεν πωλείται σχεδόν πουθενά. Μετά από 23 χρόνια και όταν πλέον η αλήθεια είχε αποκαλυφθεί η «Sun» ζήτησε συγγνώμη, όμως δεν ήταν αρκετή για να «σβήσει» το μίσος.

Λίγο καιρό μετά, ο άγγλος υπουργός Εσωτερικών κάνει λόγο για 19 τραυματίες αστυνομικούς, χωρίς όμως να δώσει αποδεικτικά στοιχεία για τον ισχυρισμό του αυτό.

Η πρώτη δικαίωση…

Η πρώτη δικαίωση ήρθε λίγους μήνες μετά, στις 4 Αυγούστου, όταν ο δικαστής Τέιλορ ύστερα από εξέταση 4 χιλιάδων εγγράφων, 1500 επιστολών, δεκάδων ωρών βίντεο και 174 μαρτύρων, ανάμεσα τους και ο Κένι Νταλγκλις, εκδίδει πόρισμα με το οποίο ρίχνει τις ευθύνες στην αστυνομία, στην ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, στο γήπεδο του Σέφιλντ, αλλά και στην ομάδα της πόλης, ενώ απαλλάσσει εντελώς τους οπαδούς της Λίβερπουλ.

Μάλιστα κατονομάζει τον επικεφαλής της αστυνομικής επιχείρησης σε εκείνον τον αγώνα, τον Ντέιβιντ Ντάκενφιλντ, ο οποίος τίθεται σε διαθεσιμότητα και ξεκινάει αμέσως εισαγγελική έρευνα. Όμως παραιτείται από το σώμα λίγο αργότερα, επικαλούμενος λόγους υγείας, και η έρευνα σταματάει.

Η αμφιλεγόμενη απόφαση….

Παρά το πόρισμα του δικαστή Τέιλορ, στις 14 Αυγούστου του 1990 ο δικαστής Πόπερ, αποφασίζει να μην ασκήσει ποινικές διώξεις λόγω έλλειψης στοιχείων, αφού όπως ανέφερε οι θάνατοι είχαν καταγραφεί έως τις 15:15, δηλαδή εννέα λεπτά αφού είχε διακοπεί από την αστυνομία ο αγώνας, λέγοντας ότι ήταν πλέον αργά, αφού μέχρι εκείνη την ώρα τα θύματα είχαν πεθάνει ή ήταν εγκεφαλικά νεκρά, ακυρώνοντας έτσι κάθε κατηγορία εις βάρος των αστυνομικών αρχών.

Οι συγγενείς αναλαμβάνουν δράση…

Την απόφαση αυτή αποφασίζουν να «πολεμήσουν» 6 οικογένειες, οι οποίες μάζεψαν τα απαραίτητα έγγραφα που αποδεικνύουν πως οι συγγενείς τους δεν ήταν νεκροί στις 15:15. Συγκεκριμένα η Αν Γουίλιαμς, αποδεικνύει πως ο 15χρονος γιος της, Κέβιν, έδειξε σημάδια ζωής στις 16:00, 45 λεπτά μετά την ώρα που επικαλούνταν ο δικαστής Πόπερ.

Με τα στοιχεία αυτά οι οικογένειες πηγαίνουν την υπόθεση και πάλι στο δικαστήριο, όμως τα στοιχεία απορρίπτονται με τον δικαστή να αρνείται τα έγγραφα λέγοντας πως ο φάκελος του ιατροδικαστή ήταν ήδη πλήρης.

Ο θρύλος της Λίβερπουλ, Στίβεν Τζέραρντ, αφιερώνει γκολ στον ξάδερφο του, ο οποίος χάθηκε στην τραγωδία του Χίλσμπορο, όντας το μικρότερο θύμα σε ηλικία 10 ετών

Οι οικογένειες δεν τα παράτησαν και συνέχισαν να παλεύουν. Με «οδηγό» τους την «ηρωίδα», όπως την αποκαλούν, Αν Γουίλιαμς καταφθάνουν το 2009 στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο όμως αποφασίζει πως η αίτηση της ήταν ετεροχρονισμένη, αφού έπρεπε να έχει υποβληθεί σε διάστημα έξι μηνών από την απόφαση.

Ανεξάρτητη επιτροπή και δικαίωση…

Το 2009 στην 20η επέτειο της τραγωδίας συγκεντρώνονται 30 χιλιάδες άνθρωποι, ανάμεσα τους και ο -τότε- υπουργός Αθλητισμού, Άντι Μπέρνχαμ, ο οποίος γίνεται αποδέκτης μιας εκ νέου έκκλησης για δικαιοσύνη. Μαζί με τη βουλευτή Μαρία Ιγκλ ζητούν αποκάλυψη όλων των εγγράφων της τραγωδίας, ενώ λίγες μέρες αργότερα οι οπαδοί της Λίβερπουλ παραδίδουν λίστα με 40 χιλιάδες υπογραφές που ζητούν να ανοίξει και πάλι ο φάκελος της έρευνας.

Στη συνέχεια ανακοινώνεται σύσταση ειδικής ανεξάρτητης επιτροπής, η οποία θα επιβλέψει και θα διευθύνει τη διαδικασία.

Η αγγλική κυβέρνηση αρνείται και οι οπαδοί της Λίβερπουλ μαζεύουν διαδικτυακά, αυτή τη φορά, 140 χιλιάδες υπογραφές με τη Βουλή να αναγκάζεται εν τέλει να συμφωνήσει να δημοσιοποιήσει όλα τα έγγραφα.

Επιτέλους η δικαίωση ήρθε

Αρχής γενομένης το 2012 και με τη διαδικασία να βρίσκεται σε εξέλιξη, τα έγγραφα που δημοσιεύτηκαν επέρριπταν όλες τις ευθύνες στην αστυνομία και τις νοσοκομειακές αρχές.

Αυτό όμως που προκαλεί περισσότερο είναι οι κατηγορίες για σκευωρία και συγκάλυψη της αστυνομίας και της τότε κυβέρνησης, αφού είχαν φτάσει στο σημείο να παραποιήσουν μέχρι και καταθέσεις αστυνομικών αλλά και επιζησάντων της τραγωδίας.

Σοκ προκαλεί το γεγονός ότι από τα 96 θύματα, τα 58 θα μπορούσαν να είχαν σωθεί αν η αστυνομία δρούσε σωστά, αποκάλυψη την οποία έκανε ο πρώην πρωθυπουργός της Αγγλίας, Ντέιβιντ Κάμερον.

Οι οικογένειες περιμένουν τη δικαίωση για τους δικούς τους ανθρώπους αλλά και για τις «μάχες» που έδωσαν χωρίς να τα παρατήσουν, παρά τις ατέλειωτες κλειστές πόρτες που βρήκαν.

Ένα ακόμα βήμα προς τη δικαίωση ήρθε τον Ιούνιο του 2017, όταν το βρετανικό δικαστήριο άσκησε κατηγορίες σε έξι ανθρώπους για ποινικό αδίκημα και εγκληματική αμέλεια που οδήγησε σε θάνατο 96 ανθρώπους, ενώ οι διαδικασίες έχουν δρομολογηθεί με τις δίκες να έχουν ήδη οριστεί.

Παρ’όλα αυτά, ο δρόμος για τη δικαίωση απέχει πολύ…

Η λίστα με τα ονόματα των 96 θυμάτων…