Θέογνης και Θεογνίδεια (Μέρος Α’)

Ποιήματα μικρής κατά κανόνα εκτάσεως —καμιά φορά δίστιχα, άλλοτε πάλι μικρές ελεγείες, που σπανίως υπερβαίνουν τους δώδεκα στίχους— είναι η κληρονομιά που μας άφησε ο Θεόγνης (Θέογνις ο Μεγαρεύς), ο οποίος καταγόταν, κατά πάσαν πιθανότητα, από αριστοκρατική και εύπορη οικογένεια των Μεγάρων της Αττικής.

Πάντως, δεδομένου ότι η βιογραφική παράδοση για τον Θέογνη είναι φτωχή και συχνά αντιφατική, η καταγωγή αλλά και η εποχή του ποιητή έχουν αποτελέσει θέμα πολλών συζητήσεων, ενώ θέμα έχει τεθεί ακόμη και για την ιστορικότητα του προσώπου του.

Ως προς την καταγωγή του ποιητή, υπήρχε ήδη από την αρχαιότητα η άποψη ότι πατρίδα του ήταν τα Υβλαία Μέγαρα της Σικελίας, αποικία των Μεγαρέων της Αττικής.

Όσον αφορά την περίοδο κατά την οποία έζησε και άκμασε ο Θέογνης, οι αρχαίοι και οι περισσότεροι μελετητές κάνουν λόγο για τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., μετά την τυραννίδα του Θεαγένη στα Μέγαρα, μια εποχή έντονων ταραχών και ριζικών μεταβολών.

Όμως, σύμφωνα με μιαν άλλη άποψη, ο Θέογνης έδρασε στα τέλη του 6ου και τις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., αντιμετωπίζοντας, μεταξύ άλλων, μεγάλες δυστυχίες, απιστία των φίλων, εξορία και φτώχια.

Η ελεγειακή ποίηση του Θέογνη σχετίζεται άμεσα με τα συμπόσια και το ανδρικό γλέντι. Ορισμένα τμήματα της συλλογής των στίχων που φέρουν το όνομα του Θέογνη —περίπου 1.400 στίχοι σε ελεγειακό μέτρο— υποβάλλουν την ιδέα της μετρημένης συμπεριφοράς κατά τη διάρκεια της οινοποσίας, ώστε να επιτυγχάνεται ο συνδυασμός της απόλαυσης του δώρου του Διονύσου με την αξιοπρέπεια και το σεβασμό προς τους συντρόφους-ομοτράπεζους.