Χειροποίητα μεταξωτά χαλιά: Τέχνη αιώνων αναβιώνει στην Κίνα

Στο ζενίθ της, η εταιρία κατασκευής μεταξωτών χαλιών, στην βορειδυτική Κίνα, απασχολούσε 2.000 εργαζομένους. Τώρα ο αριθμός τους είναι κάτω από 60. Η κατασκευή χειροποίητων μεταξωτών χαλιών αποτελούσε παράδοση στην πόλη Τιανσούι, της επαρχίας Γκανσού. Η τεχνική, η οποία δεν μπορεί να αντικατασταθεί με τις μηχανές, έχει καταχωρηθεί ως εθνική κληρονομιά λόγω της καλλιτεχνικής της αξίας και της πολυπλοκότητας. Οι αρμόδιοι φορείς στην πόλη ανησυχούν για το γεγονός οτι όλο και λιγότεροι νέοι άνθρωποι γνωρίζουν πώς κατασκευάζονται αυτά τα χαλιά. Ο 55χρονος Λίου, αντιπρόεδρος της Εταιρίας Κατασκευής Μεταξωτών Χαλιών, είναι διαπιστευμένος τεχνικός σε εθνικό επίπεδο.

Τη δεκαετία του ’90 τα μεταξωτά χαλιά ήταν αρκετά δημοφιλή και η εταιρία κατασκευής τα προόριζε κυρίως για εξαγωγές στην Ιαπωνία, την Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ετήσια παραγωγή άγγιζε τα 9 εκατ. γιουάν (περίπου 1,43 εκατ. δολάρια ΗΠΑ). Για την κατασκευή τους δούλευαν τότε 500 εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης και όταν υπήρχαν πολλές παραγγελίες έπρεπε να προσληφθούν τουλάχιστον άλλοι 2.000. Τώρα, όπως εξηγούν οι επικεφαλής της εταιρίας, είναι δύσκολο να κάνουν προσλήψεις καθώς οι νέοι δεν θέλουν να κάθονται οκτώ ώρες μπροστά από ένα χαλί. Εξάλλου είναι πολύ δύσκολο να πουληθούν αυτά τα χαλιά. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι οι πωλήσεις έχουν πέσει σε κάτω από 5.000 κομμάτια ετησίως, ενώ ιδιαίτερα χρονοβόρα είναι και η είσπραξη των πληρωμών.

Η ύφανση ενός μεταξωτού χαλιού απαιτεί πολύ χρόνο και πρόκειται για ιδιαίτερα σχολαστική εργασία η οποία εκτιμάται σε περίπου 10.000 γιουάν για ένα τ.μ. Για ένα χαλί δύο μέτρα ύψος και τέσσερα πλάτος απαιτείται σκληρή δουλειά ενός χρόνου από δύο εξειδικευμένους εργαζομένους, οι οποίοι καταπονούν σώμα και μάτια. Είναι σχεδόν αδύνατον να αντικατασταθούν τα ανθρώπινα χέρια με τις μηχανές καθώς το μετάξι δεν είναι τόσο ανθεκτικό όσο το μαλλί. Αλλος ένας παράγοντας που έχει ανεβάσει το κόστος είναι τα περιβαλλοντικά πρότυπα. Παλαιότερα τα μεταξωτά νήματα τα έβαφαν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, σήμερα όμως είναι υποχρεωμένοι να τα αγοράζουν ήδη βαμμένα γεγονός που συμβάλλει σε αύξηση του κόστους κατά 20%. Οι επικεφαλής όμως της εταιρίας βρίσκουν πάντα τρόπους να ανταπεξέλθουν. Απευθύνονται σε σχεδιαστές και αντλούν έμπνευση από μάρκες πολυτελείας.

Πολλοί κινέζοι καταναλωτές αγοράζουν προϊόντα πολυτελείας -υλικά υψηλής ποιότητας, περίπλοκες τεχνικές και προϊόντα κατά παραγγελία, κάποια από τα οποία δεν είναι και τόσο απαραίτητα. Όπως εξηγεί ο Λίου, τα χειροποίητα μεταξωτά χαλιά μπορούν να βρουν τη θέση τους στα μοντέρνα προϊόντα πολυτελείας. Σήμερα οι εργαζόμενοι φτιάχνουν μεταξωτά χαλιά με φιγούρες Βουδιστών ή καλλιτεχνικές μεταξωτές ταπετσαρίες ειδικά για μεγάλες εταιρίες. Μία ιδέα επίσης είναι οι μεταξωτές ταπετσαρίες να χρησιμοποιηθούν ως μαξιλάρια καθισμάτων σε πολυτελή αμάξια.

«Η κληρονομιά δεν μπορεί να κάθεται στα ράφια. Προσπαθούμε να την επαναφέρουμε στη ζωή» εξηγεί ο Λίου.